Balıkesir Türküleri

Balıkesir Yöresi Halkbilimi (Folklor) araştırmacılarının ve TRT Türk Halk Müziği Derleme Komisyonunun yaptığı çalışmalar sonucu, Balıkesir ve civarından derlenen pek çok türkü kayda geçirilmiştir.

Balıkesir ili konum itibarıyla Marmara ile Ege arasında geçiş yöresidir. Köy ezgilerinde zeybek motiflerine rastlanır. Dağlık bölgelerde barana ağzı adı verilen türkülere rastlanmaktadır. Akpınar eğlenceleri olarak adlandırılan köy etkinlikleri de Balıkesir türkü kaynaklarının temelini oluşturmaktadır.

Yörede ikamet eden alevi-bektaşi köylerinde ise sadeliğin ve bağlamanın ön plana çıktığı ve yörede çepni(çetmi) ağzı olarak adlandırılan türkülere rastlanılmaktadır.

Kına geceleri ve kadınlar arasında yapılan eğlenceler aracılığıyla geçmişten günümüze gelmiş pek çok türkü de Balıkesir yöresinde söylenmektedir. Kadınlar tarafından söylenen türkülerde "nina nina", "nina nina nom" gibi ifadelere sık rastlanır.

Diğer yörelerde olduğu gibi Balıkesir'de de türküler genel olarak dörtlüklerden oluşur ve ilk dörtlüğün ilk iki mısrası, türkünün asıl anlatmak istediği bölüme geçiş sağlayan bölümdür. Bu bölümde genelde benzetmeler, tasvirler ön plana çıkar. Takip eden diğer iki mısrada ise türkünün temel konusu belirlenmiştir. Ayrılık, sevgi, özlem gibi duygular türkünün takip eden mısralarından ve dörtlüklerinden anlaşılır. Türkünün tekrar kısımları ya da vurucu noktası duygunun tam empoze edildiği bölümlerdir.

Gerçekte türküler, sözlü halk edebiyatının temel kaynağı olan manilerin ezgili formudur. Bu açıdan maninin tüm özellikleri türküye geçmektedir. Bu özellik, Balıkesir türkülerinin de temel noktasıdır.

Balıkesir türküleri genel olarak 9/4lük, 9/2lik, 9/8lik türkülerdir. Bunun yanında 2/2lik ve 4/4lük türkülere de rastlanmaktadır. Balıkesir Türküleri genellikle hece vezninin 7, 8 ve 11’li kalıplarıyla söylenir.