Arhat; ağırbaşlı, layık kişi anlamına gelen Sanskritçe bir kelime. Budizm’de kin, nefret, cahillik gibi duygulardan arınmış kusursuz kişiler için kullanılan bir unvandır. Kişi nedensellik çemberinin on zincirini aşmıştır. Samsar’a geçmeden Nirvana’ya ulaşmayı hedefler.

Theravada Budizminde Arhat Buda ile eşanlamlıdır. Fakat sadece Shravaka - Buddha için kullanılır. Mahayana'da olduğu gibi Theravada Budizm’inde üç tip Buda vardır. Shravaka Buddha da bunlardan biridir. Sharavaka Nirvana’ya ulaşmak yerine Buda’nın öğretilerini yaymak için uğraşır. Buddha Shakyamuni’nin birçok öğrencisi Arhat olmak için Vipassana Meditasyonu yapar.

Theravada Budizmindeki Arhat ile Mahayana Budizm’indeki Bodhisattva arasında benzerlik olduğu gibi farklılıklar da bulunmaktadır. Arhat, diğer insanlara yol göstermekten çok Nirvana’ya bir an önce ulaşmak ister. Ona göre her canlı yaptıklarından kendisi sorumludur, bir kişinin başkasına yararı yoktur.

Budist kaynaklarda belirtildiğine göre Arhat, Thearavada Budizm’inde büyük rol oynamaktadır. Mahayana Budizm’inde ise Bodhisattva bu rolü üstlenmektedir. Fakat Bodhisattva, diğer insanları aydınlığa ulaştırmak için kendisi Nirvana’ya ulaşma hedefini erteler. Mahayana anlayışındaki Arhat’ta bencillik yoktur. Mahayana’da aydınlanmak için on Bodhisattva adımını geçmek gerekmektedir. Her adım ruhun yavaş yavaş yükseldiğini göstermektedir. Bu ruhani yetenek sayesinde her adım geçilir ve sonunda aydınlığa ulaşılır. Bunda motivasyonun da yararı vardır. Amaç, özne ile nesnenin birlikte algılanması gerektiğinin bilincinde olmaktır.

Mahayana Budizm’inde 500 tane Arhat bulunmaktadır. Bunlar Budhha Shakyamuni hayattayken ona hizmet etmişlerdir ve dünyaya yeni bir Buda gelene kadar da bu görevlerini sürdürmüşlerdir. Buddha Shakyamuni’nin ölümünden sonra onun öğretilerini yaymak ve devam ettirmek için 16 Arhat görevlendirilmiştir.

Bunlar; Pindolabharadvaja, Kanakavatsa, Kanakabharadvaja, Subinda, Nakula, Bhadra, Kalika, Vajraputra, Jivaka, Panthaka, Rahula, Nagasena, Angaja, Vanavasin, Ajita ve Cudapanthaka.

• Yitik, Ali İhsan (2003). "Felsefe Ansiklopedisi" cilt 1. ed. Ahmet Cevizci. Etik Yayınları. s. 555. ISBN 975-8565-11-7