For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for 19. yüzyıl.

19. yüzyıl

19. yüzyıl, miladi takvime göre 1 Ocak 1801 ile 31 Aralık 1900 günleri arasındaki zaman dilimi olarak kabul edilir.

Portekiz, Osmanlı ve Çin İmparatorluğu çökmeye başlamış, Babür ve Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu da son bulmuştur.

Napolyon Savaşları’ndan sonra, Britanya İmparatorluğu, dünya nüfusunun dörtte biri, yüz ölçümünün üçte birine hakim olarak dünyanın önder gücü haline gelmiştir. "Pax Britannica" (Britanya barışı) döneminde, korsanlara karşı ciddi tedbirleri ile dünyada ticaretin teşvikini sağlamıştır. 19. yüzyıl aynı zamanda yeni icat ve keşiflerle beraber pozitif bilimlerde ciddi atılımlara sahne olmuştur. Tıp, matematik, fizik, kimya, biyoloji, elektrik ve metalurji gibi alanlarda gelecek yüzyılın hızlı gelişen teknolojik yeniliklerinin temelleri atılmıştır.

Demiryolları taşımacılığının başlamasıyla gelen sanayi devrimiyle beraber birçok ülkede kentleşme hareketleri başlamıştır ve dünyadaki birçok büyük şehrin nüfusu, bu dönemde bir milyonun üstüne çıkmıştır. Bunda tıp alanındaki gelişmeler de etkili olmuştur. Dünyanın kalan keşfedilmemiş bölgeleri (Antarktika ve Arktika’nın ulaşılması zor yerleri hariç) keşfedilmiştir ve 1890larda dünyanın hassas ve detaylı bir haritasının ortaya konmasına vesile olmuştur.

Bu yüzyıl köleliğin hızlı bir düşüş yaşamasına neden olmuştur. Haiti köle ayaklanmasını takiben Britanya İmparatorluğu, denizlerdeki egemenliğini kullanarak dünya çapındaki köle ticaretini durdurmaya çalışmıştır. Britanya 1834’te, Amerika Birleşik Devletleri, iç savaşı takiben 1865’te, Brezilya ise 1888’de köleliği kaldırmıştır. Aynı şekilde Rusya da topraklarında köleliğe son vermiştir.

Dönemler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Olaylar

[değiştir | kaynağı değiştir]

1800'ler

[değiştir | kaynağı değiştir]

1810'lar

[değiştir | kaynağı değiştir]

1820'ler

[değiştir | kaynağı değiştir]

1830'lar

[değiştir | kaynağı değiştir]

1840'lar

[değiştir | kaynağı değiştir]

1850'ler

[değiştir | kaynağı değiştir]

1860'lar

[değiştir | kaynağı değiştir]

1870'ler

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • 1871 - Şeyh Şamil'in ölümü
  • 1871 - Paris'teki işçi faciasıyla 20.000 insan hayatını kaybetti
  • 1876 - Tanzimat döneminin bitişi.

1880'ler

[değiştir | kaynağı değiştir]

1890'lar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Önemli kişiler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Siyaset ve ordu

[değiştir | kaynağı değiştir]
Napolyon Bonapart, konsül ve Fransa imparatoru
Abraham Lincoln (1963), Amerika Birleşik Devletleri'nin 16. başkanı
II. Abdülhamit, Osmanlı sultanı
Otto von Bismarck, demir şansölye (demir başbakan)

Din ve felsefe

[değiştir | kaynağı değiştir]
Karl Marx
Friedrich Nietzsche

Bilim

[değiştir | kaynağı değiştir]
Charles Darwin
Nadar, Louis Pasteur, 1878

Edebiyat

[değiştir | kaynağı değiştir]
Charles Dickens
Emile Zola, 1900
Daguerreotype, Edgar Allan Poe

Müzik

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ludwig van Beethoven

Görsel sanatlar (resim, heykel)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Monet'nin İzlenim: Gün Doğumu adlı eseri, 1872, izlenimcilik (empresyonizm) akımına ismini vermiştir.
Vincent Van Gogh, kendi portresi, 1889

İş Dünyası

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • John Jacob Astor III, emlakçı
  • Andrew Carnegie, sanayici, hayırsever
  • Jay Cooke, finans
  • Henry Clay Frick, sanayici, sanat koleksiyoncusu
  • Jay Gould, Demiryolu müteahhidi
  • Meyer Guggenheim, aile reisi, maden
  • Daniel Guggenheim (bakır)
  • E. H. Harriman, demiryolları
  • Henry O. Havemeyer (şeker), sanat koleksiyoncusu
  • George Hearst, altın
  • James J. Hill (demiryolları)
  • Andrew W. Mellon, sanayici, hayırsever, sanat koleksiyoncusu
  • J.P. Morgan, banker, sanat koleksiyoncusu
  • George Mortimer Pullman (demiryolları)
  • Charles Pratt, petrol, Pratt Institute’un kurucusu
  • John D. Rockefeller, petrol, sanayi imparatoru
  • Levi Strauss, tekstil
  • Cornelius Vanderbilt, demiryolları, gemi taşımacılığı

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
This page is based on a Wikipedia article written by contributors (read/edit).
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
Cover photo is available under {{::mainImage.info.license.name || 'Unknown'}} license. Cover photo is available under {{::mainImage.info.license.name || 'Unknown'}} license. Credit: (see original file).
19. yüzyıl
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

✕
This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?