For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for δ13C.

δ13C

Jeokimya, paleoklimatoloji ve paleo okyanus biliminde δ13C bir izotopik imza değeridir, karbonun kararlı izotoplarının oranı 13C:12C 'nin binde (‰) olarak ifadesidir:

Burada standart, belirlenmiş bir referanstır, okyanus suyu gibi.

δ13C, biyolojik karbon fiksasyonu, organik karbonun gömülmesi ve bitki tipine bağlı olarak zamana göre değişir.

δ13C'yi ne etkiler?

[değiştir | kaynağı değiştir]

Metan gazının δ13C çok düşüktür: biyolojik kaynaklı metan için -60‰, deniz dibi sıcak su kaynaklarında üretilen termojenik metan için -40‰. Metanla kompleksleşebilen klatratların büyük miktarda çevreye salınmasının (Paleosen'den Eosen devre geçiş sırasında olduğu gibi) global δ13C değerlerine büyük etkisi olabilir.[1]

Daha sık olarak, atmosfer ve sudaki karbon dioksitin organik bileşiklere dönüşmesinin (buna birincil üretim denir; bu süreç başlıca fotosentez yoluyla olur) ve organik maddelerin gömülmesindeki değişmeler bu oranı etkiler. Organizmalar bünyelerine yeni organik bileşikler katarken 12C'yi 13C'ye tercih ederler ve δ13C imzaları -13‰ ile -33‰ arasında değişir, bu canlıların kullandığı metabolik yola bağlı olarak.

Birincil üretimdeki bir artış δ13C değerinin artmasına neden olur çünkü bitkilerin yapısına daha çok 12C dahil olur. Organik maddeler tortu olarak toprağa veya deniz dibine gömülünce sistemdeki serbest 12C azalır çünkü organik karbonda daha fazla 12C vardır.

Önemli jeolojik δ13C değişimleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

C3 ve C4 bitkilerinin izotopik imzaları farklıdır (-28‰ ve -13‰), bu yüzden C4 bitkilerin zamana göre doğadaki yaygınlıkları δ13C kayıtlarından anlaşılabilir.[2]

Kitlesel soy tükenmeleri çoğu zaman δ13C'de bir artma ile kendini gösterir, bunun nedeninin birincil üretkenlikte bir azalma olduğu tahmin edilmektedir.

Geç Devoniyen dönemde büyük kara bitkilerinin evrimleşmesi ile organik karbon gömülmesini artmış ve bunun sonucu δ13C düşmüştür.

Canlıların 12C'yi 13C tercih etmelerinin nedeni, 12C'nin daha hafif olmasıdır. Kimyasal tepkimelerde genelde 12C'yle kurulmuş bir bağ daha kolay kırılabilir, çünkü bağı koparmak için daha az enerji gereklidir. Bazı enzimler özellikle kopardıkları kimyasal bağın bir ucunda 12C olmasına duyarlıdır. Pirüvat dehidrojenaz bu enzimlerden biridir, ikinci karbonu 12C olan pirüvat moleküllerini tercih eder. C3 veya C4 yoluyla karbon fiksasyonu olduktan sonra bu bitkileri yiyen hayvanlarda δ13C değeri bitkideki değierden fark etmez, yani bitkisel kökenli organik bileşikler hayvan metabolizmasına girdikten sonra 12C'ye olan tercih değişmez.[3]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Izotopik imza
  • Izotop analizi
  1. ^ Panchuk, K. (2008). "Sedimentary response to Paleocene-Eocene Thermal Maximum carbon release: A model-data comparison". Geology. 36 (4). ss. 315-318. doi:10.1130/G24474A.1. 
  2. ^ Retallack, G.J. (2001). "Cenozoic Expansion of Grasslands and Climatic Cooling". The Journal of Geology. 109 (4). ss. 407-426. doi:10.1086/320791.  (İngilizce)
  3. ^ Steve Mack (2003). "Why do living organisms exhibit a preference for Carbon-12 over Carbon-13?". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2009. 
{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
δ13C
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?