İşçi sınıfı, sosyolojide ve gündelik konuşma dilinde kullanılan terim. Marksist terminolojide proletarya kavramıyla karşılık bulur.

İşçi sınıfı, Marksizm'den farklı olarak, sınıfın sadece üretim araçlarıyla olan ilişkisini kastetmez, terimi sarf eden kişiye yahut metnin bağlamına göre farklı anlamlarda kullanılır ve eğitim düzeyine, mesleki duruma, kültür ve gelire yapılan göndermeleri de içerir. Gündelik konuşmada ise genellikle fiziksel emek harcayan ve bunun için belirli bir ücret alan kişiler kastedilir.

Terimin kullanımı coğrafyaya ve o dildeki popüler kullanım biçimine göre de değişir. Üniversite mezunu, görece yüksek ücret alan ve lüks tüketimde bulunan kişilerin içinde bulunduğu sınıf, orta sınıf olarak tanımlanabilir. İşçi sınıfı gelir düzeyi, eğitimi ve kültürel ilgi alanıyla üst sınıf ve orta sınıfın karakteriyle uyuşmaz. Bu tip kullanımlar aşağılayıcı bir anlam ifade etmekle birlikte, ulusal tarihe ve politik düşünceye göre de bir gurur kaynağı da olabilir.

Marksist tanımda, Karl Marx "işçi sınıfı" veya proletaryayı belirli bir ücret karşılığı emek gücünü satan ve üretim araçlarına sahip olmayan sayıca fazla birey yığınları olarak tanımlar.

Proletaryanın bir alt bölümü de lümpen proletarya olarak tanımlanır. Aşırı derecede fakir ve işsiz ve evsizler ya da fahişelik yapanlar bu kategoriye dahildir.

Diğer tanımlarda, işçi sınıfına üyeliğinin tanımı yaptığı işin niteliğine göre ele alınır (beyaz yakalı/mavi yakalı), gelir ve eğitimin önemi göz önünde bulundurulur. Fakat akademik sosyal sınıf çalışmalarında bu bireyler kategorilendirilirken işçi sınıfı üyesi olarak ele alınır; yüksek nitelikli işçi, vasıfsız işçi gibi.

Kapitalizmin, bürokrasi ve teknolojinin artan etkisiyle birlikte bir kişiyi işçi sınıfına hangi kriterlerin üye yaptığı günümüzde de tartışılmaktadır.

• Küreselleşme
• Çıraklık
• Sosyal sınıf
• Sosyal hareketlilik
• Sınıf bilinci