For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Önermeler mantığı.

Önermeler mantığı

Önermeler mantığı (ya da sıfırıncı-derece mantık), mantığın önermelerle ilgilenen dalıdır. Birden fazla önermenin mantık bağlaçları kullanılarak bir araya getirilmesiyle oluşturulan yeni önermelerin doğruluğunun belirlenmesi için kullanılır. Önermeler mantığının niceleyiciler, eşitlik ve ait olma ilişkileriyle genişletilmesi birinci-derece mantığın konusudur.

Doğal dillerde de kullanılan "ve", "veya", "değil", "eğer" gibi bağlaçlar ile önermeler arasında ilişkiler kurulur. Bu ilişkiler kullanılarak yeni önermelerin doğruluğu çıkarsanır.

Önermeler mantığı kapsamında yapılabilecek basit bir çıkarsama örneği şu şekildedir:

Öncül 1: Eğer yağmur yağıyor ise, hava bulutludur.
Öncül 2: Yağmur yağıyor.
Sonuç: Hava bulutlu.

Burada hem öncüller hem de sonuç birer önermedir. Öncüllerin var olduğu kabul edilir ve modus ponens çıkarsama kuralı uygulanarak sonuç elde edilir.

Önermeler mantığı bağlaçlarla ayrılabilenin ötesinde önermelerin yapısıyla ilgilenmez. Doalyısıyla, yukarıdaki örnekte en temel yargılar birer harf ile gösterilerek aşağıdaki gibi yeniden yazılabilir:

Öncül 1:
Öncül 2:
Sonuç:

Aynısı daha kısa bir şekilde de ifade edilebilir:

“yağmur yağıyor” ve “hava bulutlu” olarak anlamlandırıldığında, üstteki sembolik ifadelerin doğal dildeki esas ifadeye birebir karşılık geldiği görülür. Buna ek olarak, üstteki sembolik ifadeler bu biçime uygun diğer önermelerden benzer çıkarımlar yapılmasını da sağlar.

Önermeler mantığı izleri daha önceki felsefecilerde rastlansa da ilk defa Hrisippos tarafından MÖ 3. yüzyılda düzenli bir biçime sokuldu[1] ve takipçisi olan Stoacılar tarafından genişletildi. Bu mantık önermeler üzerine kurulmuştu. Stoacıların mantığı terimler üzerine kululmuş olan geleneksel tasımcı mantıktan farklıydı. Ancak, daha sonraki çağlarda unutuldu. Aynı sistem 12. yüzyılda Pierre Abélard tarafından yeniden icat edildi.[2]

  1. ^ Bobzien, Susanne (1 Ocak 2016). Edward N. Zalta (Ed.). The Stanford Encyclopedia of Philosophy. 18 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2018. 
  2. ^ Marenbon, John (2007). Medieval philosophy: an historical and philosophical introduction. Routledge. s. 137. 
{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Önermeler mantığı
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?