Çakıl taşı
Çakıl taşı ya da çakıl deniz kıyılarında ve derelerde suyun aşındırması sonucu sivrilikleri kaybolmuş, yuvarlak biçimindeki ufak bir taş türüdür.
Bahçe yollarında ve beton işlerde kullanılır. Çakıllar akarsuların boylarında, deniz ve göl kıyılarında birikmiş irili ufaklı taş parçacıklarıdır. Çakıl irilik derecesine göre 2–70 mm çapı olarak göz önüne alınır. Çapı 2 mm 'den büyük olan taş parçalarına çakıl denir. Çakılların büyüklerine moloz, küçüklerine ise fiski adı verilir. Genellikle akarsu boylarındaki çakıllar yuvarlak olur. Nedeni ise sürekli olarak akarsu boyunca yuvarlanmalarıdır. Deniz kenarlarındaki çakıllar ise yassı olurlar. Bunun nedeni dalgalar tarafından aşındırılmasıdır.
Çakıl ve kumların basınçla ve doğal çimentolaşma ile birleşmesi ve zamanla sertleşmesi sonucu Konglomera oluşur. Özellikle akarsu yatağında dikey yönde çakıl taşlarının boyutunun değişimi, geçmiş zamanlardaki iklim hakkında bilgi verir. İri taşların olduğu katman yağışın ve akarsuyun debisinin fazla olduğu zaman dilimini temsil eder. İnce çakıl ve kum boyutlu malzeme yağış ve debinin azaldığı zamanları ifade eder.[1]
Konum
[değiştir | kaynağı değiştir]Çakıl taşları iki yerde bulunur çeşitli okyanuslar ve denizlerin plajlarında ve eski denizlerin toprağı kapladığı iç kısımlarda. Sonra denizler çekildiğinde karalar kayalarla çevrili hale gelir. Göller de ve göletlerde de bulunabilirler. Çakıllar nehirde de oluşabilir.
İnsan kullanımı
[değiştir | kaynağı değiştir]Plaj çakılları ve nehir çakılları hem açık hem de kapalı alanlar da çeşitli amaçlar için kullanılır. Renk ve boyuta göre sıralanabilirler ve ayrıca garaj yollarını havuzların çevresinde bitki kaplarının çevresi ve için de verandalar da ve güverteler de kullanılır.
Dünya dışı olaylar
[değiştir | kaynağı değiştir]Marsta çakıllı konglomera kaya levhaları bulundu. Bu bilim insanları tarafından eski bir dere yatağında oluşmuş olarak yorumlandı. Nasa'nın Mars gezegeni merakı tarafından keşfedilen çakıllar, kum parçacıklarının boyutundan golf toplarının boyutuna kadar değişmektedir. Analizler çakıl taşlarının yürüme hızından akan ve ayak bileğinden kalçaya kadar uzanan bir dere tarafından biriktiğini göstermiştir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ BOZCU, Yard. Doç. Dr. Mustafa. "Sınıflanma (Boylanma ve Derecelenme)". SEDİMANTOLOJİ. members.comu.edu.tr. 11 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2015.
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
