จอร์โจ วาซารี
จอร์โจ วาซารี
เกิด	30 กรกฎาคม ค.ศ. 1511 เมืองอาเรซโซ แคว้นตอสคานา อิตาลี
เสียชีวิต	27 มิถุนายน ปี ค.ศ. 1574 ฟลอเรนซ์, อิตาลี
สัญชาติ	อิตาลี
อาชีพ	สถาปนิก, จิตรกร, นักเขียน

จอร์โจ วาซารี (อิตาลี: Giorgio Vasari) (30 กรกฎาคม ค.ศ. 1511 - 27 มิถุนายน ค.ศ. 1574) เป็นสถาปนิกและจิตรกรชาวอิตาลี ผลงานที่ทำให้เขามีชื่อเสียงมากที่สุดคืองานบันทึก ประวัติชีวิตและงานของศิลปินอิตาลีก่อนหน้าและร่วมสมัยในชื่อ “ชีวิตจิตรกร, ประติมากร, และสถาปนิกผู้ดีเด่น” (หรือที่เรียกสั้นๆ ว่า “ชีวิตศิลปิน” (The Vite)) ซึ่งเป็นงานที่ยังมีการอ้างอิงกันในการเขียนประวัติชีวิตศิลปินหรือการวิจัยจิตรกรรมและประติมากรรมกันอยู่จนทุกวันนี้

วาซารีเกิดที่เมืองอาเรซโซในแคว้นตอสคานา ในวัยเด็กได้เล่าเรียนกับจิตรกรเลื่องชื่อผู้มีความสามารถในการเขียนภาพลงบนกระจก (stained glass) นามว่า กูลเยลโม ดา มาร์ซีลยา (Guglielmo da Marsiglia) เมื่ออายุได้สิบหกปี พระคาร์ดินัลซิลวีโอ ปาสเซอรินีได้ส่งจอร์โจไปเล่าเรียนที่ฟลอเรนซ์ โดยได้มีโอกาสเล่าเรียนกับอันเดรอา เดล ซาร์โต รอสโซ ฟีออเรนตีโน (Rosso Fiorentino) และจาโคโป ปอนตอร์โม ในอีกด้านเขาก็ได้ พบกับมีเกลันเจโล บัวนาร์โรตี (Michelangelo) ผู้ซึ่งกลายมาเป็นผู้ที่มีอิทธิพลอย่างมากต่องานของวาซารี

ในปี ค.ศ. 1529 เขาได้มีโอกาสไปเที่ยวโรม ได้มีโอกาสเรียนรู้เกี่ยวกับงานของราฟาเอล และงานประเภทเรอเนซองซ์ยุคทองแบบโรมัน (Roman High Renaissance) วาซารีได้รับงานจากสมาชิกตระกูลเมดิชิ อย่างต่อเนื่อง ทั้งกลุ่มที่พำนักอยู่ในกรุงโรมและฟลอเรนซ์ นอกจากนี้เขายังได้มีโอกาสทำงานในเมืองเนเปิลส์ (Naples) อาเรซโซ (Arezzo) และอีกหลาย ๆ แห่ง ภาพเขียนหลายภาพของเขายังคงอยู่ โดยงานชิ้นที่สำคัญที่สุด คือ อยู่ที่พระราชวังเวกกีโอ (Palazzo Vecchio) ในเมืองฟลอเรนซ์ ซึ่งเป็นที่ที่เขาและลูกศิษย์ได้ใช้เวลาทำงานอยู่ตั้งแต่ปี ค.ศ. 1555 เขายังได้มีโอกาสช่วยตกแต่งภายในให้กับห้องพักของฟรานเชสโกที่ 1 (Studiolo of Francesco I) พระราชวังแห่งนี้ ซึ่งปัจจุบันได้ถูกฟื้นฟูให้กลับไปอยุ่ในสภาพเก่าแล้ว นอกจากวาซารีจะเป็นศิลปินและสถาปนิกที่มีความสามารถแล้ว ยังได้รับการยกย่องในฐานะผู้จัดการงานศิลปะขนาดใหญ่ที่มีประสิทธิภาพ (director of artistic productions)

ในฐานะสถาปนิก วาซารีประสบความสำเร็จมากกว่าในฐานะจิตรกรทางเดิน (loggia) ระหว่างวังอุฟฟีซี (Palazzo degli Uffizi) มีการนำสายตาของผู้เดินไปสู่ปราสาทอีกด้าน เป็นงานออกแบบเมือง (urban design) ที่สำคัญมากของยุคนั้น ในฟลอเรนซ์ วาซารีได้ออกแบบทางเดินเชื่อมปราสาทอุฟฟีซีกับวังปิตตี (Pitti Palace) ปัจจุบันส่วนนี้เรียกกว่า โถงวาซารี (Vasari Corridor) เพื่อเป็นเกียรติแก่เขา นอกจากนี้เขายังได้ทำงานอนุรักษ์ฟื้นฟู (renovation) โบสถ์จากยุคกลางห้าแห่ง

วาซารีได้ทำงานมากมายและกลายเป็นผู้ที่มีทรัพย์สินเป็นจำนวนมาก ในปี ค.ศ. 1547 เขาได้สร้างบ้านในเมือง อาเรซโซ (ปัจจุบันกลายเป็นพิพิธภัณฑ์เกี่ยวกับวาซารี) ในช่วงบั้นปลายของชีวิตเขาได้เข้าไปสู่การเมือง ได้รับเลือกเป็นสมาชิกสภาบริหารเมือง (municipal council) และได้รับตำแหน่งปกครองระดับสูงในเวลาต่อมา (supreme office)

ในปี ค.ศ. 1563 วาซารีได้ร่วมก่อตั้งสถาบันการออกแบบ (Accademia del Disegno) ในเมืองฟลอเรนซ์ [ปัจจุบันคือ สถาบันวิจิตรศิลป์แห่งฟลอเรนซ์ (Accademia di Belle Arti Firenze)] โดยมีผู้ร่วมก่อตั้งคือ มกุฎราชกุมารและมีเกลันเจโล มีสมาชิกที่เป็นศิลปิน 36

วาซารีเสียชีวิตในเมืองฟลอเรนซ์ เมื่อวันที่ 27 มิถุนายน ปี ค.ศ. 1574

• The Lives of the Artists (Oxford World's Classics). Oxford University Press, 1998. ISBN 0-19-283410-X
• Lives of the Painters, Sculptors and Architects, Volumes I and II. Everyman's Library, 1996. ISBN 0-679-45101-3
• Vasari on Technique. Dover Publications, 1980. ISBN 0-486-20717-X
• Life of Michelangelo. Alba House, 2003. ISBN 0-8189-0935-8
• ประวัติของวาซารี และงานวิเคราะห์ผลงานสี่ชิ้นของเขา เก็บถาวร 2007-02-23 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน (อังกฤษ)
• ประวัติวาซารี เก็บถาวร 2008-04-10 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน (อังกฤษ)

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ จอร์โจ วาซารี

• “Giorgio Vasari's Lives of the Artists.” เก็บถาวร 2010-12-05 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน เว็บไซต์ สร้างโดย เอเดรียน เดแองเจลลิส (อังกฤษ)
• “Le Vite." 1550 Unabridged, (อิตาลี)
• “Stories Of The Italian Artists From Vasari.” แปลโดย อี แอล ซีลี เมื่อปี ค.ศ. 1908 (อังกฤษ)
• Le Vite - Edizioni Giuntina e Torrentiniana เก็บถาวร 2006-05-09 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• Gli artisti principali citati dal Vasari nelle "Vite" (elenco) เก็บถาวร 2020-12-13 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน