กลุ่มล้ำยุค (ฝรั่งเศส: avant-garde, /avɑ̃ɡaʁd/) ในภาษาฝรั่งเศสหมายถึงทหารกองหน้า (แวนการ์ด)^[1] รูปคุณศัพท์ของคำนี้มักใช้ในภาษาฝรั่งเศส อังกฤษ และเยอรมัน เพื่อหมายถึงผู้คนหรืองานที่เป็นแนวทดลองหรือแนวใหม่ โดยเฉพาะในทางศิลปะ วัฒนธรรม และการเมือง

อาว็อง-การ์ดแสดงถึงการผลักดันขอบเขตที่เป็นที่ยอมรับกันทั่วไปว่าเป็นเรื่องปกติธรรมดา (บรรทัดฐาน - norm) หรือสถานภาพปัจจุบัน (status quo) โดยเริ่มแรกในขอบเขตทางวัฒนธรรม

ศัพท์ avant-garde นี้ เดิมใช้อธิบายส่วนหน้าสุดของกองทัพที่บุกไปในสนามรบ (เรียกอีกอย่างว่าแวนการ์ด) และในปัจจุบันใช้กับกลุ่มใด ๆ ก็ได้ โดยเฉพาะศิลปินที่เห็นว่าตัวเองนั้นมีความริเริ่มใหม่และก้าวล้ำไปกว่าคนจำนวนมาก^[2]

แวนการ์ดซึ่งเป็นกองทหารขนาดเล็กของนายทหารทักษะสูง จะสำรวจภูมิประเทศล่วงไปข้างหน้าและจะกำหนดเส้นทางการเดินทัพให้แก่กองทัพใหญ่ที่กำลังบุก แนวคิดนี้ใช้กับผลงานที่สร้างโดยศิลปินและปัญญาชนกลุ่มเล็ก ๆ ที่เปิดทางไปสู่ภูมิประเทศใหม่ทางการเมืองและวัฒนธรรม ให้สังคมได้เดินตาม

ต้นกำเนิดของการใช้ศัพท์ฝรั่งเศสนี้ในศิลปะ ยังเป็นที่ถกเถียง บ้างกำหนดมันในวันที่ 17 พฤษภาคม ค.ศ. 1863 ในงานเปิด Salon des Refusés ในปารีส ซึ่งจัดโดยกลุ่มจิตรกร ซึ่งผลงานถูกปฏิเสธจากงาน Salon โดยงาน Salons des Refusés จัดใน ค.ศ. 1863, 1874, 1875, และ 1886

• ภาพยนตร์ศิลปะแนวทดลอง-ภาพยนตร์อาว็องการ์ดในโลกตะวันตก, มณีกาญจน์ ไชยนนท์