อ็อลแบร์ต แซ็นต์-เยิร์จยี
อ็อลแบร์ต แซ็นต์-เยิร์จยี | |
|---|---|
 อ็อลแบร์ต แซ็นต์-เยิร์จยี | |
| เกิด | 16 กันยายน ค.ศ. 1893 บูดาเปสต์ จักรวรรดิออสเตรีย-ฮังการี |
| เสียชีวิต | 22 ตุลาคม ค.ศ. 1986 (93 ปี) วุดส์โฮล รัฐแมสซาชูเซตส์ สหรัฐ |
| ศิษย์เก่า | มหาวิทยาลัยเซ็มเมิลไวส์ (MD) มหาวิทยาลัยเคมบริดจ์ (PhD) |
| มีชื่อเสียงจาก | วิตามินซี, ค้นพบองค์ประกอบและปฏิกิริยาของวัฏจักรกรดซิตริก |
| คู่สมรส |
|
| รางวัล | รางวัลโนเบลสาขาสรีรวิทยาหรือการแพทย์ (1937) รางวัลอัลเบิร์ต แลสเกอร์สำหรับการวิจัยทางการแพทย์พื้นฐาน (1954) สมาชิกสถาบันวิทยาศาสตร์แห่งชาติ (1956) |
| อาชีพทางวิทยาศาสตร์ | |
| สาขา | สรีรวิทยา, ชีวเคมี |
| สถาบันที่ทำงาน | มหาวิทยาลัยแซแก็ด มหาวิทยาลัยเคมบริดจ์ |
| วิทยานิพนธ์ | Observations on the functions of peroxidase systems and the chemistry of the adrenal cortex (1929) |
| อาจารย์ที่ปรึกษาในระดับปริญญาเอก | เฟรเดอริก กาวแลนด์ ฮ็อปกินส์ |
| ลายมือชื่อ | |
 | |
อ็อลแบร์ต แซ็นต์-เยิร์จยี แห่งน็อจราโปลต์ (ฮังการี: nagyrápolti Szent-Györgyi Albert;[1] 16 กันยายน ค.ศ. 1893 – 22 ตุลาคม ค.ศ. 1986) เป็นนักชีวเคมีชาวฮังการี ผู้ได้รับรางวัลโนเบลสาขาสรีรวิทยาหรือการแพทย์ในปี ค.ศ. 1937 นอกจากนี้ยังเป็นบุคคลแรกที่แยกวิตามินซีและค้นพบองค์ประกอบและปฏิกิริยาของวัฏจักรกรดซิตริก
อ็อลแบร์ต แซ็นต์-เยิร์จยี เกิดที่เมืองบูดาเปสต์ ราชอาณาจักรฮังการีใน ค.ศ. 1893 ในครอบครัวแซ็นต์-เยิร์จยีที่เป็นราชสกุลมาตั้งแต่คริสต์ศตวรรษที่ 17[2] แซ็นต์-เยิร์จยีเรียนที่มหาวิทยาลัยเซ็มเมิลไวส์ใน ค.ศ. 1911 เมื่อเกิดสงครามโลกครั้งที่หนึ่งเขารับราชการในหน่วยแพทย์ทหาร ภายหลังแซ็นต์-เยิร์จยีผู้รังเกียจสงครามยิงตัวเองที่แขนแล้วกล่าวอ้างว่าถูกศัตรูยิงทำให้เขาได้ถอนตัวออกจากสงคราม[3] จากนั้นแซ็นต์-เยิร์จยีกลับไปเรียนต่อจนเรียนจบด้านการแพทย์ในปี ค.ศ. 1917[4] หลังเรียนจบเขาทำงานเป็นนักวิจัยของมหาวิทยาลัยโกรนิงเงินและมีโอกาสเรียนต่อที่มหาวิทยาลัยเคมบริดจ์ ในปี ค.ศ. 1930 แซ็นต์-เยิร์จยีทำงานที่มหาวิทยาลัยแซแก็ด ที่นั่นเขาได้ทำการศึกษากรดเฮกซูโรนิก (ต่อมาคือวิตามินซี) จนพบความสัมพันธ์ของสารนี้กับโรคลักปิดลักเปิด[5] ในปี ค.ศ. 1937 แซ็นต์-เยิร์จยีได้รับรางวัลโนเบลสาขาสรีรวิทยาหรือการแพทย์จากผลงานที่เกี่ยวข้องกับการหายใจระดับเซลล์ โดยเฉพาะวิตามินซีและกรดฟูมาริก[6] สิบปีต่อมา เขาย้ายไปอยู่ที่เมืองวุดส์โฮล รัฐแมสซาชูเซตส์เพื่อทำงานวิจัยด้านกล้ามเนื้อและเป็นนักวิจัยของสถาบันสุขภาพแห่งชาติในรัฐแมริแลนด์ ในช่วงบั้นปลายชีวิต แซ็นต์-เยิร์จยีสนใจด้านมะเร็งและศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างอนุมูลอิสระกับมะเร็ง[7]
ด้านชีวิตส่วนตัว แซ็นต์-เยิร์จยีแต่งงานครั้งแรกกับโกร์เนลิยอ แดเมญ ใน ค.ศ. 1917 ก่อนจะหย่าร้างใน ค.ศ. 1941 แล้วแต่งงานใหม่กับมาร์ตอ โบร์บีโร มิชโกลต์ซี ในปีเดียวกัน[8] ในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง แซ็นต์-เยิร์จยีเป็นฝ่ายต่อต้านนาซีในฮังการี คอยช่วยเหลือชาวยิวในการหลบหนีออกนอกประเทศ และหลบซ่อนตัวหลังถูกเกสตาโพไล่ล่าในช่วงท้ายของสงคราม[9] แซ็นต์-เยิร์จยีเสียชีวิตจากภาวะไตวายที่เมืองวุดส์โฮล รัฐแมสซาชูเซตส์ในปี ค.ศ. 1986[10] ต่อมาใน ค.ศ. 2011 กูเกิล ดูเดิลฉลองวันเกิดครบรอบ 118 ปีให้เขา[11]
อ้างอิง
[แก้]- ↑ ภาษาฮังการีเขียนชื่อสกุลก่อนแล้วตามด้วยชื่อตัว
- ↑ Dr.Czeizel, E.: Családfa, page 148, Kossuth Könyvkiadó,1992.
- ↑ Remembering Albert Szent-Györgyi เก็บถาวร 2011-11-18 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน. History. 16 Sep 2011. Last accessed 16 Sep 2011.
- ↑ Bowden, Mary Ellen; Amy Beth Crow; Tracy Sullivan (2003). Pharmaceutical achievers: the human face of pharmaceutical research. Chemical Heritage Foundation. p. 30. ISBN 978-0-941901-30-7.
- ↑ "The Albert Szent-Gyorgyi Papers Szeged, 1931-1947: Vitamin C, Muscles, and WWII". nlm.nih.gov. U.S. National Library of Medicine. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 24 October 2007. สืบค้นเมื่อ 2008-01-25.
- ↑ "The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1937". NobelPrize.org. สืบค้นเมื่อ May 23, 2020.
- ↑ "Albert Szent-Gyorgyi - Biographical Overview". National Institutes of Health. สืบค้นเมื่อ May 23, 2020.
- ↑ "Albert Szent-Györgyi - Biographical". NobelPrize.org. สืบค้นเมื่อ May 23, 2020.
- ↑ "Remembering Albert Szent-Györgyi". HISTORY. September 16, 2011. สืบค้นเมื่อ May 23, 2020.
- ↑ "Albert Szent-Gyorgyi, 93, Dies; Discoverer of Vitamin C, Peace Activist". Los Angeles Times. October 26, 1986. สืบค้นเมื่อ May 23, 2020.
- ↑ "Albert Szent-Gyorgyi's 118th Birthday". Google.com. สืบค้นเมื่อ 8 February 2015.
แหล่งข้อมูลอื่น
[แก้]
วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ อ็อลแบร์ต แซ็นต์-เยิร์จยี
วิกิคำคม มีคำคมที่กล่าวโดย หรือเกี่ยวกับ อ็อลแบร์ต แซ็นต์-เยิร์จยี
| พ.ศ. 2444-2468 (ค.ศ. 1901-1925) | เบริง (1901) · รอสส์ (1902) · ฟินเซิน (1903) · ปาฟลอฟ (1904) · ค็อค (1905) · กอลจี / รามอน อี กาฆัล (1906) · ลาฟว์ร็อง (1907) · เมตช์นิคอฟ / แอร์ลิช (1908) · ค็อคเคอร์ (1909) · ค็อสเซิล (1910) · กูลล์สตรานด์ (1911) · กาแรล (1912) · รีแชต์ (1913) · บาราญ (1914) · บอร์แด (1919) · โครว์ (1920) · ฮิลล์ / ไมเออร์โฮฟ (1922) · แบนติง / แมเคลด (1923) · ไอนต์โฮเฟิน (1924) |
|---|---|
| พ.ศ. 2469-2493 (ค.ศ. 1926-1950) | ฟีปีเกอร์ (1926) · วากเนอร์-เยาเร็ค (1927) · นีกอล (1928) · ไอก์มัน / ฮ็อปกินส์ (1929) · ลันท์ชไตเนอร์ (1930) · วาร์บวร์ค (1931) · เชอร์ริงตัน / เอเดรียน (1932) · มอร์แกน (1933) · วิปเปิล / ไมนอต / เมอร์ฟี (1934) · ชเปมัน (1935) · เดล / เลอวี (1936) · แซ็นต์-เยิร์จยี (1937) · แอม็องส์ (1938) · โดมัค (1939) · ตัม / ดอยซี (1943) · เออร์แลงเกอร์ / แกสเซอร์ (1944) · เฟลมมิง / ไชน / ฟลอรีย์ (1945) · มุลเลอร์ (1946) · คาร์ล คอรี / เกอร์ตี คอรี / ฆูไซ (1947) · มึลเลอร์ (1948) · เฮ็ส / มูนิช (1949) · เคนดัลล์ / ไรช์ชไตน์ / เฮนช์ (1950) |
| พ.ศ. 2494-2518 (ค.ศ. 1951-1975) | ไทเลอร์ (1951) · แวกส์มัน (1952) · เครพส์ / ลิพมัน (1953) · เอนเดอรส์ / เวลเลอร์ / รอบบินส์ (1954) · ธีโอเรลล์ (1955) · กูร์น็อง / ฟอร์สมัน / ริชาร์ด (1956) · บอแว (1957) · บีเดิล / ทาทัม / ลีเดอร์เบิร์ก (1958) · โอโชอา / คอร์นเบิร์ก (1959) · เบอร์เน็ท / เมดาวาร์ (1960) · เบเคซี (1961) · คริก / วัตสัน / วิลคินส์ (1962) · เอคเคิลส์ / ฮอดจ์กิน / ฮักซ์เลย์ (1963) · บล็อค / ลือเนิน (1964) · ฌากอบ / ลว็อฟ / มอนอด (1965) · เราส์ / ฮักกินส์ (1966) · กรานีท / ฮาร์ทไลน์ / วอลด์ (1967) · ฮอลลีย์ / โขรานา / ไนเรนเบิร์ก (1968) · เด็ลบรึค / เฮอร์ชีย์ / ลูเรีย (1969) · คัทซ์ / ออยเลอร์ / แอเซลรอด (1970) · ซูเทอร์เลนด์ (1971) · เอเดลแมน / พอร์เตอร์ (1972) · ฟริช / โลเร็นทซ์ / ตินแบร์เคิน (1973) · โกลด / ดูฟว์ / ปาลาเด (1974) · บัลติมอร์ / ดุลเบกโก / เทมิน (1975) |
| พ.ศ. 2519-2543 (ค.ศ. 1976-2000) | บลุมเบิร์ก / กาชดูเซค (1976) · กีย์แม็ง / ชัลลี / ยาโลว์ (1977) · อาร์เบอร์ / นาธานส์ / สมิธ (1978) · คอร์แมค / เฮาวน์ฟิลด์ (1979) · เบนาเซอร์รัฟ / โดแซ / สเนลล์ (1980) · สเปอร์รี / ฮูเบิล / วีเซล (1981) · แบร์ยสเตริม / ซอมูเอิลซ็อน / เวน (1982) · แมคคลินทอค (1983) · แยร์เนอ / เคอเลอร์ / มิลสไตน์ (1984) · บราวน์ / โกลด์ชไตน์ (1985) · โคเฮน / เลวี-มอนตัลชีนี (1986) · โทเนงาวะ (1987) · แบล็ก / เอลเลียน / ฮิทชิงส์ (1988) · บิชอป / วาร์มุส (1989) · เมอร์เรย์ / โธมัส (1990) · เนเออร์ / ซัคมัน (1991) · ฟิสเชอร์ / เครบส์ (1992) · โรเบิร์ตส์ / ชาร์ป (1993) · กิลแมน / รอดเบลล์ (1994) · ลิวอิส / นึสไลน์-ฟ็อลฮาร์ท / ไวส์ชาวส์ (1995) · โดเฮอร์ที / ซิงเคอร์นาเกิล (1996) · พรุสซิเนอร์ (1997) · เฟอร์ชกอทท์ / อิญาร์โร / มูราด (1998) · โบลเบิล (1999) · คาร์ลสัน / กรีนการ์ด / แคนเดล (2000) |
| พ.ศ. 2544-2568 (ค.ศ. 2001-2025) | ฮาร์ทเวลล์ / ฮันท์ / เนิร์ส (2001) · เบรนเนอร์ / ฮอร์วิทซ์ / ซุลสตัน (2002) · ลอเทอร์เบอร์ / แมนสฟิลด์ (2003) · แอกเซล / บัค (2004) · มาร์แชลล์ / วอร์เรน (2005) · ไฟร์ / เมลโล (2006) · กาเปกกี / อีวานส์ / สมิธีส์ (2007) · ซัวร์ เฮาเซิน / บาเร-ซีนูซี / มงตาญีเย (2008) · แบล็กเบิร์น / ไกรเดอร์ / โซสตาก (2009) · เอ็ดเวิร์ดส์ (2010) · บิวท์เลอร์ / อ็อฟมาน / สไตน์มาน (2011) · เกอร์ดอน / ยามานากะ (2012) · รอธแมน / เช็กแมน / ซืทโฮฟ (2013) · โอคีฟ / เมย์-บริตต์ โมเซอร์ / เอ็ดวาร์ด โมเซอร์ (2014) · วิลเลียม ซี. แคมป์เบลล์ / ซาโตชิ โอมูระ / ถู โยวโยว (2015) · โยชิโนริ โอซูมิ (2016) · เจฟฟรีย์ ซี ฮอลล์ / ไมเคิล รอสแบช / ไมเคิล ดับเบิลยู ยัง (2017) · เจมส์ พี. แอลลิสัน / ฮนโจ ทาซูกุ (2018) · วิลเลียม เคลิน จูเนียร์ / ปีเตอร์ เจ. แรตคลิฟฟ์ / เกร็ก แอล. เซเมนซา (2019) · ฮาร์วีย์ เจ. ออลเทอร์ / ไมเคิล ฮอว์ทัน / ชาลส์ เอ็ม. ไรซ์ (2020) · เดวิด จูเลียส / อาร์แดม พาทาพูทิยัน (2021) · สวันเตอ แพบู (2022) · กอตอลิน กอริโก / ดรูว์ ไวส์แมน (2023) |
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
