ดร.อภิรดี ภวภูตานนท์ ณ มหาสารคาม ^[1][2](เกิด 23 กันยายน พ.ศ. 2508) ชื่อเล่น แก้ว เป็นนักแสดงหญิงชาวไทย

อภิรดีมีชื่อเล่นว่า แก้ว เกิดเมื่อวันที่ 23 กันยายน พ.ศ. 2508 ที่กรุงเทพมหานคร^[3] เป็นบุตรของพันตำรวจเอก (พิเศษ) ทศพล และอำไพ ภวภูตานนท์ ณ มหาสารคาม เธอมีเชื้อสายมอญ^[4]อภิรดีเข้ารับการศึกษาระดับปฐมวัยที่โรงเรียนอนุบาลละอออุทิศ, ระดับประถมศึกษาปีที่ 7 จากโรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา, ระดับมัธยมศึกษาปีที่ 3 จากโรงเรียนเขมะสิริอนุสรณ์, ต่อมาได้เข้าศึกษาระดับ ปวช.วิทยาลัยเทคโนโลยีและอาชีวศึกษาวิทยาเขตจักรพงษภูวนารถ^[3] และศึกษาต่อระดับอุดมศึกษาจาก ปริญญาตรี มหาวิทยาลัยรามคำแหง^[3] ปริญญาโท มหาวิทยาลัยเกริก และสำเร็จการศึกษาระดับปริญญาเอก คณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยกรุงเทพธนบุรีในปี พ.ศ. 2560^[5][6] หลักสูตรการเสริมสร้างสังคมสันติสุข รุ่นที่ 9 สถาบันพระปกเกล้า

เธอเข้าสู่วงการบันเทิงครั้งแรกจากการเป็นพรีเซนเตอร์โฆษณา และต่อมาเธอก็ได้รับการสนับสนุนจากจีรวรรณ กัมปนาทแสนยากรให้เป็นนักแสดง^[3] โดยภาพลักษณ์และบทบาทของอภิรดีถูกวางให้เป็นนางเอกบู๊ ก่อนที่จะหันมารับบทร้ายบทเซ็กซี่ในจอเงิน

ในปี พ.ศ. 2530 อภิรดีแสดงละครโทรทัศน์เรื่อง ทองเนื้อเก้า ทางช่อง 7 ซึ่งเป็นผลงานละครชิ้นแรกของเธอ ละครประสบความสำร็จอย่างสูง ทำให้ชื่อเสียงของอภิรดีขึ้นมานักแสดงชั้นแนวหน้าที่มากฝีมือการแสดง อีกทั้งบทลำยองจากเรื่องนี้ก็เป็นภาพจำติดตัวอภิรดีมาจนถึงทุกวันนี้

นอกจากทองเนื้อเก้า ละครที่โด่งดังสุดๆ ของอภิรดีอีกเรื่อง คือ สุสานคนเป็น ซึ่งประชันบทบาทกับชไมพร นางเอกและนักแสดงมากฝีมือ ละครเรื่องนี้ทำคนเกลียดชีพรสสุคนธ์ ขณะเดียวกันก็หวาดกลัวผีคุณนายลั่นทมกันทั้งประเทศ ละครโด่งดังมากจนทำให้ชีพ ซึ่งรับบทโดยภาณุเดช ที่ถือเป็นหน้าใหม่ในวงการขณะนั้น เป็นที่รู้จักอย่างกว้างขวาง

อภิรดีถือเป็นนักแสดงที่รับบทได้หลากหลาย ไม่ยึดติดกับภาพนางเอกเหมือนนางเอกร่วมรุ่นส่วนใหญ๋ เธอเป็นทั้งนางเอกนักบู๊ นางร้ายยั่วยวน นักแสดงบทชีวิตเข้มข้น หรือนางเอกกุ๊กกิ๊ก อย่างในละครเรื่อง แววมยุรา อภิรดีก็สามารถเล่นบทที่แตกต่างกันเหล่านี้ได้ทั้งหมด

แม้บทบาทในจอเงินของอภิรดีมักเป็นบทร้ายบทรอง กระทั่งตอนที่โด่งดังสุดขีดจากทองเนื้อเก้าแล้วก็ตาม แต่ในทางจอแก้ว อภิรดีนับเป็นนักแสดงจากสายภาพยนตร์ในยุคนั้นที่ผันมารับงานละครโทรทัศน์ได้ประสบความสำเร็จมากที่สุดคนหนึ่ง

อภิรดีสมรสกับโอภาส ทศพร ตั้งแต่ปีประมาณ พ.ศ. 2530 และใช้ชีวิตคู่กันหลายปี มีบุตร-ธิดา 3 คน ได้แก่ ปภณ (บูม), ภัสกร (แบงก์) และเลลาณี (เบลล์)^[3] ก่อนจะหย่าเมื่อ พ.ศ. 2549^[7] โดยให้เหตุผลว่าเพื่อป้องกันปัญหาที่อาจเกิดขึ้นเนื่องจากหนี้สินในการทำธุรกิจ ^[8]

ต่อมาในเดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ. 2556 เธอรับว่าจดทะเบียนสมรสแล้วกับพันเอกวินธัย สุวารี (ยศในขณะนั้น)^[9] หลังจากที่ทั้งคู่ได้คบหากันมาเป็นระยะเวลาประมาณ 8 ปี^[10] แต่แยกกันอยู่^[11]

• 2535 เมื่อข้าพเจ้าหนีเมีย ช่อง 7
• 2539 ระเบิดเถิดเทิง ละครซิตคอม (นักแสดงรับเชิญ) ช่อง 5
• 2542 แสงเทียน ละครสั้นเทิดพระเกียรติ ชุด ใต้แสงตะวัน ช่อง 7
• 2544 ตราไว้ในดวงจิต ละครสั้นเทเลฟีเจอร์ตอนเดียวจบ ช่อง 7
• 2551 บางรักซอย 9 ตอน รัก/สาม/เศร้า ช่อง 9
• 2556 บันทึกกรรม ตอน ฮีโร่ ช่อง 3
• 2559 เราเกิดในรัชกาลที่ 9 เดอะซีรีส์ (รับเชิญ)

• 2563 - เพลงกล่อม คู่กับ ปริศนา วงศ์ศิริ และ ฝน ธนสุนธร เพลงประกอบละครนางฟ้าลำแคน ช่องวัน 31 (ต้นฉบับ พุ่มพวง ดวงจันทร์)

• อั้งยี่ (2526)
• ลำพูนดำ (2526)
• แม่หัวลำโพง (2526)
• เงิน เงิน เงิน (2526)
• นักเลงร้อยคม (2526)
• แก้วขนเหล็ก (2526)
• อีสาวเมืองสิงห์ (2526)
• พยัคฆ์ทมิฬ (2526)
• ข้าจะอยู่ค้ำฟ้า (2527)
• เสือล่าสิงห์ (2527)
• สวนทางปืน (2527)
• ไอ้โหด .357 (2527)
• สาลิกาลิ้นทอง (2527)
• เพชรตัดเพชร (2527)
• พูดด้วยปืน (2527)
• แม่สาวสุพรรณ (2527)
• เพชรภูเรือ (2527)
• ไอ้ชาติเหล็ก (2527)
• ป่าเดือด (2527)
• ผ่าโลกันต์ (2527)
• ชุมแพ ภาค 2 (2527)
• ดับเจ้าพ่อ (2527)
• สาวบัวตอง (2527)
• พลิกแผ่นดินล่า (2527)
• มดตะนอย (2527)
• พญาเหยี่ยวโกลก (2527)
• ผ่าโลก 2 แผ่นดิน (2527)
• เขี้ยวฉลาม (2527)
• ปางรัก (2528)
• ไอ้งูเห่า (2528)
• ขุมทองแม่น้ำแคว (2528)
• ไม่ใหญ่อย่าอยู่ (2528)
• ฟ้ากำหนด (2528)
• ฝน (2528)
• สาวลมกรด (2528)
• สู้สะท้านเมือง (2528)
• นักเลงสิบล้อ (2528)
• อุ้งมือมาร (2529)
• ดวลปืน (2529)
• สะใภ้ (2529)
• ท้ายิง (2529)
• น.ส.กาเหว่า (2529)
• พิศวาสซาตาน (2529)
• เหยื่อทรชน (2530)
• นักฆ่าหน้าหยก (2530)
• เมียหมายเลข 1 (2530)
• ฉันรักผัวเขา (2530)
• เมียนอกหัวใจ (2530)
• เพชรสลัม (2530)
• ฆ่าปิดปาก (2530)
• ฆ่าด้วยเสน่หา (2530)
• สะใภ้เถื่อน (2530)
• นักสู้เทวดา (2530)
• เหตุเกิดที่ห้องไอซียู (2530)
• วิญญาณรักคลั่งสวาท (2530)
• ภุมรีสีทอง (2531)
• รักสำรอง (2531)
• แก่นแก้ว (2531)
• ซอสามสาย (2531)
• เพชรเหนือเพชร (2531)
• กว่าจะได้เป็นเมีย (2531)
• เรือมนุษย์ (2531)
• คนกลางเมือง (2531)
• คุณนายแจ๋วแหวว (2531)
• พยัคฆ์ร้ายเดนตาย (2531)
• สองตระกูลดิบ (2531)
• ทอง 3 (2531)
• คำพิพากษา (2533)
• ทับเทวา (2533)
• แม่เบี้ย (2533)
• รักเถอะถ้าหัวใจอยากจะรัก (2533)
• ไฟกลางฝน (2534)
• เร็วกว่าใจ ไกลเกินฝัน (2536)
• กู๊ดบายซัมเมอร์ เอ้อเหอเทอมเดียว (2539)
• รินลณี ผีถ้วยแก้ว (2547)
• 7 ประจัญบาน 2 (2548)
• ถึงเป็นถึงตาย (2548)
• ตำนานสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ภาคองค์ประกันหงสา (2550)
• ตำนานสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ภาคประกาศอิสรภาพ (2550)
• หนูกันภัย ศึกมหายันต์ ยิงกันสนั่นจอ (2553)

• รายการ เกมตั้งตัว
• รายการ นี่สิ...ช่อง 9
• รายการ แม่บ้านประจัญบาน

• รางวัลเมขลา สาขาผู้แสดงนำหญิงดีเด่น จากละคร ทองเนื้อเก้า ปี 2530
• รางวัลพระราชทานพระสุรัสวดี ครั้งที่ 12 ประจำปี พ.ศ. 2531 สาขาดาราร้ายหญิงยอดเยี่ยม จากภาพยนตร์ คนกลางเมือง ปี 2531
• รางวัลเมขลา สาขาผู้แสดงนำหญิงดีเด่น จากละคร ลอดลายมังกร ปี 2535
• รางวัลเมขลา สาขาผู้แสดงประกอบหญิงดีเด่น จากละคร ดวงยิหวา ปี 2541
• รางวัลโทรทัศน์ทองคำ สาขาดารานำหญิงดีเด่น จากละคร ทองเนื้อเก้า ปี 2530
• รางวัลโทรทัศน์ทองคำ สาขาดารานำหญิงดีเด่น จากละคร อีสา ปี 2531
• รางวัลดาวเมขลา สาขาดาราดาวค้างฟ้าวงการละครดีเด่น ปี 2559^[12]

• อภิรดี ภวภูตานนท์ ที่อินสตาแกรม