วงศ์กบลูกศรพิษ
| วงศ์กบลูกศรพิษ | |
|---|---|
| |
| กบลูกศรสีน้ำเงิน (Dendrobates azureus) (บน), กบลูกศรสีเหลือง (D. leucomelas) (ล่าง) | |
| การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ | |
| อาณาจักร: | Animalia |
| ไฟลัม: | Chordata |
| ชั้น: | Amphibia |
| อันดับ: | Anura |
| วงศ์: | Dendrobatidae Cope, 1865 |
| วงศ์ย่อยและสกุล | |
| |
| |
| แผนที่แสดงการกระจายพันธุ์ (สีดำ) | |
| ชื่อพ้อง | |
| |
กบลูกศรพิษ (อังกฤษ: Poison dart frogs, Dart-poison frogs, Poison frogs, Poison arrow frogs) เป็นวงศ์ของสัตว์สะเทินน้ำสะเทินบกขนาดเล็กวงศ์หนึ่ง ในอันดับกบ (Anura) ใช้ชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Dendrobatidae
ลักษณะ
[แก้]มีลักษณะโดยรวม คือ ด้านบนตรงส่วนปลายของนิ้วมีปุ่นหรือสันเจริญขึ้นมา 1 คู่ มีกระดูกสันหลังหน้ากระดูกก้นกบ 6-8 ปล้อง กระดูกสันหลังมีเซนทรัมเป็นแบบอย่างของโพรซีลัส กระดูกหัวไหล่เป็นแบบอย่างของเฟอร์มิสเทอร์นัล กระดูกแอสทรากาลัสและกระดูกแคลลาเนียมเชื่อมรวมกันเฉพาะส่วนต้นและส่วนปลาย ไม่มีชิ้นกระดูกแทรกระหว่างกระดูกนิ้ว 2 ชิ้นสุดท้าย กระดูกนิ้วชิ้นสุดท้ายเป็นรูปตัว T ลูกอ๊อดมีช่องปากมีจะงอยปากและมีตุ่มฟัน ช่องเปิดของห้องเหงือกมีช่องเดียวอยู่ทางด้านข้างลำตัวและทางซ้ายของลำตัว
กบในวงศ์นี้ เป็นกบที่มีขนาดเล็ก มีความยาวลำตัวประมาณ 1-6 เซนติเมตร เท่านั้น อาศัยบนพื้นดินหรือบนต้นไม้หรือใบไม้ของป่าฝนในทวีปอเมริกาใต้และอเมริกากลาง ส่วนใหญ่หากินในเวลากลางวัน ซึ่งกบในวงศ์นี้มีลักษณะเด่นที่เห็นได้ชัดเจนมาก มีสีสันและลวดลายสดใสสวยงามและจัดจ้านมาก ซึ่งมีต่อมพิษที่จะผลิตพิษร้ายแรงมาก เนื่องจากเป็นสารเคมีประเภทอัคคาลอยด์ ที่จะออกฤทธิ์ระหว่างจุดประสานเซลล์ประสาทและระหว่างประสาทกับกล้ามเนื้อ อัลลาลอยด์ของกบวงศ์นี้จะเป็นประเภทละลายในสารละลายอินทรีย์ พิษของกบวงศ์นี้ สามารถทำให้มนุษย์หรือสัตว์ขนาดใหญ่ตายได้เลย เพียงแค่ไปแตะต้องสัมผัสถูก ซึ่งชาวพื้นเมืองของอเมริกาใต้ได้ใช้ประโยชน์จากพิษนี้ อาบหัวลูกศรหรือลูกธนู สำหรับการล่าสัตว์ ซึ่งสามารถล้มหมูป่าตัวใหญ่ให้ล้มลงได้ภายในระยะเวลาไม่นาน [1]ได้มีการจัดอันดับสัตว์ที่มีพิษร้ายแรงที่สุดในโลก ปรากฏว่า กบในวงศ์นี้ติดอยู่ในอันดับด้วย โดยพิษจากกบเพียง 1 ตัว สามารถฆ่ามนุษย์ได้ถึง 10 คนและหนูถึง 20,000 ตัว ด้วยพิษเพียง 5 ไมโครกรัม[2]
พิษ
[แก้]โดยชนิดที่มีพิษร้ายแรงที่สุด คือ กบลูกศรสีทอง (Phyllobates terribilis) ที่ให้พิษได้ 2 มิลลิกรัมและพิษเพียง 0.2 มิลลิกรัม เมื่อเข้าสู่กระแสเลือดเป็นปริมาณมากพอก็สามารถทำให้มนุษย์ตายได้
แต่อย่างไรก็ตาม ไม่ใช่ว่ากบในวงศ์นี้ทุกชนิด ทุกสกุลจะมีพิษเสมอไป บางสกุลไม่มีสีสันสดใสก็มี พฤติกรรมการผสมพันธุ์ ส่วนใหญ่ตัวผู้จะไม่กอดรัดตัวเมีย แต่ถ้ามีมีการกอดรัดจะเป็นตำแหน่งบริเวณหัว ส่วนใหญ่วางไข่บนพื้นดินหรือบนต้นไม้และเฝ้าดูแลไข่ มีเพียงบางสกุลเท่านั้นที่วางไข่ในน้ำและไม่ดูแลไข่ เมื่อลูกอ๊อดฟักจากไข่จะอยู่บนหลังของตัวผู้หรือตัวเมียระยะหนึ่งก่อนจึงค่อยลงสู่น้ำ [3]
การจำแนก
[แก้]ปัจจุบันมีการจำแนกแล้วประมาณ 175 ชนิด แบ่งออกได้เป็น 3 วงศ์ย่อย 12 สกุล[4] [5]
| สกุลและผู้อนุกรมวิธาน | ชื่อสามัญ (ภาษาอังกฤษ) | จำนวนชนิด |
|---|---|---|
| Adelphobates (Grant, et al., 2006) | 3
| |
| Ameerega (Bauer, 1986) | 31
| |
| Colostethus (Cope, 1866) | Rocket frogs | 21
|
| Dendrobates (Wagler, 1830) | Poison dart frogs | 5
|
| Epipedobates (Myers, 1987) | Phantasmal poison frogs | 6
|
| Excidobates (Twomey & Brown, 2008) | 2
| |
| Hyloxalus (Jiménez de la Espada, 1870) | 58
| |
| Minyobates (Myers, 1987) | 1
| |
| Oophaga (Bauer, 1994) | 9
| |
| Phyllobates (Duméril & Bibron, 1841) | Golden poison frogs | 6
|
| Ranitomeya (Bauer, 1986) | 33
| |
| Silverstoneia (Grant, et al., 2006) | 3
|
อ้างอิง
[แก้]- ↑ กบลูกศร
- ↑ หน้าที่ 1 - สุดยอดสัตว์มีพิษที่อันตรายที่สุดในโลก
- ↑ หน้า 340-341, วิทยาสัตว์เลื้อยคลานและสัตว์สะเทินน้ำสะเทินบก โดย วีรยุทธ์ เลาหะจินดา (พ.ศ. 2552) ISBN 978-616-556-016-0
- ↑ จาก itis.gov (อังกฤษ)
- ↑ F. Harvey Pough ... (2004). Herpetology. Upper Saddle River, NJ: Pearson/Prentice Hall. pp. 92. ISBN 0131008498.
แหล่งข้อมูลอื่น
[แก้]
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
