มุกมังกรเป็นหนังสืออัตชีวประวัติที่เขียนโดยสิรินทร์ พัธโนทัย บุตรสาวของสังข์ พัธโนทัย คนสนิทของจอมพล ป.พิบูลสงคราม เล่าถึงประสบการณ์ของเธอที่เติบโตขึ้นมาในหมู่ผู้นำของจีน ในช่วงคริสต์ทศวรรษ 1950 และ 1960^[1] หนังสือเล่มนี้บอกเล่าเรื่องราวว่าในปี พ.ศ. 2499 เมื่อความสัมพันธ์ กรุงเทพ - ปักกิ่งตึงเครียดในช่วงสงครามเย็นถึงจุดสูงสุด ประเทศไทยพยายามเอาตัวรอดจากการต่อสู้แย่งชิงอำนาจในเอเชียระหว่างจีนและสหรัฐอเมริกา รัฐบาลไทยชุดใหม่ต้องการเงินสนับสนุนจากอเมริกาอย่างมากสำหรับเศรษฐกิจที่ไม่มั่นคง แต่ก็ไม่สามารถเพิกเฉยต่อภัยคุกคามที่เกิดจากจีนซึ่งเพิ่งแสดงให้เห็นถึงความแข็งแกร่งในคาบสมุทรเกาหลี ในขณะที่รัฐบาลไทยให้การต้อนรับชาวอเมริกันอย่างเปิดเผยและประณามจีน นายกรัฐมนตรีของไทยก็แอบส่งบุตรสองคนของที่ปรึกษาหลักของเขาสังข์ พัธโนทัย ไปยังประเทศจีนเพื่อไปแสดงไมตรีจิต และให้นายกรัฐมนตรีโจว เอินไหล นำไปเลี้ยงดูที่นั่นซึ่งเป็นการฉายซ้ำการกระทำที่ใช้มนุษย์เป็นตัวประกันที่ปฏิบัติกันตลอดประวัติศาสตร์ในประเทศจีน

เด็ก ๆ อยู่ในความปกครองของนายกรัฐมนตรีโจวเอินไหล ขณะที่สิรินทร์อายุ 8 ปี และพี่ชายของเธออายุ 12 ปี^[2]หนังสือเล่มนี้เล่าถึงการที่เธอถูกจับผิดในการปฏิวัติทางวัฒนธรรมช่วงกลางคริสต์ทศวรรษ 1960 เมื่อถูกกล่าวหาว่าก่ออาชญากรรมโดยได้รับการเลี้ยงดูในครอบครัวชนชั้นกระฎุมพีชาวไทย และโดยโจวผู้ฝักไฝ่ลัทธินายทุน เธอถูกบังคับให้ประณามครอบครัวของเธอในที่สาธารณะ จากนั้น ในเหตุการณ์ที่พลิกผันอย่างไม่คาดคิด สิรินทร์กลายเป็นวีรสตรีของพรรคคอมมิวนิสต์ด้วยการช่วยชีวิตเด็กสองคนในเหตุเพลิงไหม้ แต่เธอต้องประกาศว่าการกระทำของเธอได้รับแรงบันดาลใจจากคำสอนของประธานเหมา เจ๋อตง บันทึกความทรงจำของสิรินทร์ให้เรื่องราวอันทรงคุณค่าแก่ผู้ที่ร่วมในเหตุการณ์การปฏิวัติทางวัฒนธรรม

หนังสือเล่มนี้ได้รับการแปลเป็นหลายภาษา มีการจัดทำละครชุดทางโทรทัศน์ซึ่งผลิตร่วมกันระหว่างไทยและจีน โดยได้ที่ออกอากาศทางโทรทัศน์ไทย จีน และญี่ปุ่น ซึ่งออกอากาศในประเทศไทยเมื่อปี พ.ศ. 2541 ในชื่อมุกมังกร