ภววิทยา (วิทยาการสารสนเทศ)
ภววิทยา (อังกฤษ: ontology information science) ในทางวิทยาการคอมพิวเตอร์และวิทยาการสารสนเทศ หมายถึง วิธีการบรรยายขอบเขตแนวคิดที่สนใจ หรือข้อกำหนดที่เกี่ยวกับแนวคิด โดยภววิทยาเป็นการสร้างโครงสร้างฐานความรู้หรือขอบเขตใดขอบเขตหนึ่งซึ่งมีแนวคิดและความเข้าใจตรงกันและใช้ในการนิยามตัวแบบ (model) ภายในขอบเขตขององค์ความรู้เพื่ออธิบายสิ่งที่เราสนใจ (domain) ให้ได้ใจความและถูกต้อง
ความหมาย
[แก้]ภววิทยาโดยทั่วไปแล้วจะหมายถึงคำอธิบายที่ชัดเจน ของหลักการในการอธิบายถึงขอบเขต คุณสมบัติของแต่ละสิ่งก็จะอธิบายถึงคุณลักษณะของสิ่งนั้นๆ คือภาษาที่ใช้เป็นตัวอธิบายข้อมูลเชิงสัมพันธ์ หรือเรียกง่ายๆ ว่า “ข้อมูลที่ใช้อธิบายความหมายของข้อมูล”
ความสามารถของออนโทโลจี
[แก้]ภววิทยาถูกสร้างขึ้นมาเพื่อจำกัดองค์ความรู้ (Knowledge) ของขอบเขตข้อมูลนั้น ๆ โดยมีความสามารถในการใช้ข้อมูลร่วมกัน สามารถนำข้อมูลกลับมาใช้ได้ และมีความสามารถในการถ่ายทอดคุณสมบัติ การนำออนโทโลยีมาใช้งานจึงเป็นทางเลือกหนึ่งในการแชร์ข้อมูล และแยกองค์ความรู้ออกจากฐานข้อมูล
ลักษณะ
[แก้]ภววิทยาจะเน้นไปที่คลาส ซึ่งอธิบายถึงสิ่งนั้นในขอบเขตที่มันควรจะเป็น คือต้องใช้เทคโนโลยีออนโทโลยี จำแนกความรู้ออกมาแล้วจัดแยกหมวดหมู่ให้เป็นกลุ่ม ๆ แล้วแตกเป็นโครงสร้างข้อมูลแบบลำดับชั้น หมวดหมู่ เพื่อให้ผู้ใช้ หรือเครื่องคอมพิวเตอร์ประมวลผล อ่านและทำการวิเคราะห์ข้อมูลได้ง่ายขึ้น ช่วยให้กระบวนการต่างๆดำเนินไปได้เร็วขึ้น เพื่ออธิบายสิ่งเหล่านี้ให้มนุษย์และคอมพิวเตอร์ความเข้าใจได้ตรงกัน ในปัจจุบันได้กำหนดภาษามาตรฐานที่ใช้จำลองและออกแบบโครงสร้างของเอกสารเอกซ์เอ็มแอล โดยใช้นิยามแนวคิดให้อยู่ในรูปของกฎ คลาส ความสัมพันธ์ระหว่างคลาส และสมบัติของคลาส
ภววิทยาช่วยในการจำแนก
- สิ่งเดียวกันแต่มีหลายชื่อ
- ชื่อเดียวกันแต่อาจหมายถึงได้หลายสิ่ง
- สิ่งเดียวที่มีโครงสร้างต่าง ๆ กัน
- ความรู้ที่ยังไม่ได้รับการระบุให้ชัดเจน
ภววิทยามักจะอธิบายถึง
- มีการจัดระดับชั้นของวัตถุ (object) อย่างไร เช่น คน, สัตว์, สิ่งของ
- มีการจัดกลุ่มวัตถุ (class) อย่างไร เช่น คนหมายถึงคนทั้งหมด, ผู้บริหาร หมายถึงบางส่วนของคน
- สมบัติของวัตถุ (attribute) เช่น คนมี 2 ขา
- ความสัมพันธ์ระหว่างวัตถุ (relation) เช่น คนหายใจได้ คุยกันได้
- สิ่งที่ทำให้คุณสมบัติหรือความสัมพันธ์ของเปลี่ยนไป (event)
ตัวอย่าง web ontology language
[แก้] <owl11xml:SubClassOf>
<owl11xml:OWLClass owl11xml:URI="#bicycle"/>
<owl11xml:OWLClass owl11xml:URI="#vehicle"/>
</owl11xml:SubClassOf>
<owl11xml:EquivalentClasses>
<owl11xml:OWLClass owl11xml:URI="#bus_driver"/>
<owl11xml:ObjectIntersectionOf>
<owl11xml:OWLClass owl11xml:URI="#person"/>
<owl11xml:ObjectSomeValuesFrom>
<owl11xml:ObjectProperty owl11xml:URI="#drives"/>
<owl11xml:OWLClass owl11xml:URI="#bus"/>
</owl11xml:ObjectSomeValuesFrom>
</owl11xml:ObjectIntersectionOf>
</owl11xml:EquivalentClasses>
<owl11xml:SubClassOf>
<owl11xml:OWLClass owl11xml:URI="#white_van_man"/>
<owl11xml:ObjectAllValuesFrom>
<owl11xml:ObjectProperty owl11xml:URI="#reads"/>
<owl11xml:OWLClass owl11xml:URI="#tabloid"/>
</owl11xml:ObjectAllValuesFrom>
</owl11xml:SubClassOf>
อ้างอิง
[แก้]Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
