รัฐธรรมนูญอินเดียระบุมุมมองต่อ บริการสุขภาพในประเทศอินเดีย (อังกฤษ: Healthcare in India) ว่าเป็นความรับผิดชอบของรัฐบาลประจำรัฐและดินแดนสหภาพ มากกว่าเป็นหน้าที่รับผิดชอบของรัฐบาลส่วนกลาง ในรัฐธรรมนูญได้กำหนดให้รัฐทุกรัฐมีความรับผิดชอบที่ต้อง "ยกระดับการได้รับสารอาหารและมาตรฐานความเป็นอยู่ของประชาชนในรัฐ และเพิ่มพูนการสาธารณสุขเป็นหนึ่งในหน้าที่หลัก" ("raising the level of nutrition and the standard of living of its people and the improvement of public health as among its primary duties")^[2][3]

นโยบายสุขภาพแห่งชาติ (The National Health Policy) ได้รับการอนุมัติโดยรัฐสภาอินเดียในปี 1983 และมีการปรับปรุงแก้ไขในปี 2002 และอีกครั้งในปี 2017 ข้อแก้ไขสี่ประการสำคัญที่เปลี่ยนแปลงไปในฉบับปรับปรุงปี 2017 ระบุถึงความจำเป็นที่ต้องมุ่งเน้นไปที่ภาระที่เพิ่มขึ้นของโรคไม่ติดต่อ, ภาวะฉุกเฉินของอุตสาหกรรมบริการสุขภาพที่กำลังเติบโต, กรณีของค่าใช้จ่ายที่ไร้เสถียรภาพจากค่าใช้จ่ายทางการแพทย์ที่กำลังเพิ่มขึ้น และการเติบโตทางเศรษฐกิจของชาติที่จะช่วยพยุงความสามารถทางการเงินของการสาธารณสุขได้^[4]

อย่างไรก็ตาม ในทางปฏิบัติแล้วกลับเป็นส่วนบริการสุขภาพของเอกชนที่เป็นผู้รับผิดชอบการบริการสุขภาพส่วนใหญ่ของประเทศอินเดีย และค่าใช้จ่ายทางการแพทย์ส่วนใหญ่มาจากผู้ป่วยหรือครอบครัวของผู้ป่วยโดยตรงมากกว่าที่จะมาจากการทำประกันสุขภาพ^[5] Government health policy has thus far largely encouraged private sector expansion in conjunction with well-designed but limited public health programmes.^[6] เมื่อปี 2018 รัฐบาลอินเดียได้เปิดตัวโครงการประกันสุขภาพโดยรัฐ (government-funded health insurance) ภายใต้ชื่อ อายุษมัน ภารต (Ayushman Bharat)

ธนาคารโลกระบุว่าค่าใช้จ่ายส่วนการแพทย์ของประเทศอินเดียคิดเป็น 3.89% ของจีดีพีประเทศ (ปี 2015)^[7] จากใน 3.89% เป็นค่าใช้จ่ายทางการแพทย์ของรัฐบาลคิดเป็น 1% ของจีดีพีเท่านั้น^[8] ในขณะที่ค่าใช้จ่ายโดยผู้ป่วยเอง (out-of-pocket) คิดเป็นอัตราส่วน 65.05% ของค่าใช้จ่ายทางการแพทย์รวมในปี 2015^[9]

บริการสุขภาพของรัฐนั้นไม่มีค่าใช้จ่ายและให้การสนับสนุนโดยรัฐบาลเพื่อช่วยเหลือผู้ที่อยู่ต่ำกว่าเส้นความยากจน (below the poverty line)^[10] ส่วนงานสาธารณสุขอินเดียคิดเป็น 18% ของการบริการผู้ป่วยนอก (Ambulatory care) ทั้งหมด และเป็น 44% ของการบริการผู้ป่วยใน^[11] ประชาชนชนชั้นกลางและชนชั้นสูงในอินเดียมีแนวโน้มที่จะใช้บริการสุขภาพสาธารณะของรัฐต่ำกว่าประชาชนที่มีมาตรฐานความเป็นอยู่ที่ต่ำกว่า^[12] นอกจากนี้ยังพบว่าสตรีและผู้สูงอายุมีแนวโน้มที่จะใช้บริการสุขภาพสาธารณะมากกว่า^[12] ดั้งเดิมแล้วระบบสาธารณสุขของอินเดียพัฒนาขึ้นเพื่อช่วยเหลือและให้บริการทางการแพทย์แก่ปนะชาชนทุกคนโดยไม่สนใจวรรณะหรือสถานะทางสังคมและเศรษฐกิจ^[13] อย่างไรก็ตาม การพึ่งพาระหว่างระบบบริการสุขภาพสาธารณะกับของเอกชนมีความแตกต่างกันสูงมากในแต่ละรัฐของประเทศอินเดีย จากการสำรวจพบว่าครัวเรือนกว่า 57% ทั่วประเทศเห็นตรงกันว่าที่เลือกใช้ระบบบริการสุขภาพของเอกชนมากกว่าที่จะของสาธษรณะเพราะคุณภาพการบริการสุขภาพของสาธารณะอินเดียนั้นอยู่ในระดับที่แย่ (poor)^[14] สาเหตุหนึ่งเนื่องด้วยการบริการสุขภาพสาธารณะจำนวนมากนั้นให้บริการในพื้นที่ชนบท และบุคลากรทางการแพทย์ที่มีประสบการณ์ต่างก็ไม่เต็มใจหรือไม่อยากที่จะไปประกอบอาชีพในพื้นที่ห่างไกล บุคลากรทางการแพทยฺส่วนใหญ่ในระบบของการดูแลสุขภาพสาธารณะจึงเป็นแพทย์ใช้ทุน (intern) ที่ประสบการณ์ไม่สูงและขาดแรงจูงใจในการทำงานที่ถูกบังคับต้องมาใช้ทุนในส่วนบริการสุขภาพสาธารณะเป็นส่วนหนึ่งของข้อกำหนดในการศึกษาแพทยศาสตร์เท่านั้น จึงส่งผลให้ระบบการดูแลสุขภาพสาธารณะของอินเดียในระดับชาติอยู่ในคุณภาพที่ต่ำ เหตุผลใหญ่อื่น ๆ รวมถึงระยะทางระหว่างโรงพยาบาลรัฐกับพื้นที่อยู่อาศัย, เวลารอพบแพทย์ที่นาน และเวลาในการให้บริการที่ไม่สะดวกหรืออำนวยต่อผู้ป่วย^[14]

หลังการเลือกตั้งทั่วไปปี 2014ซึ่งได้นเรนทระ โมทีมานั่งตำแหน่งนายกรัฐมนตรีอินเดีย รัฐบาลได้เปิดตัวแผนการสร้างระบบประกันสุขภาพถ้วนหน้า (universal health care) ในระดับชาติขึ้นภายใต้ชื่อ ส่วนงานประกันสุขภาพระดับชาติ (National Health Assurance Mission) ซึ่งจะทำให้ประชาชนทุกคนได้รับยารักษาโรคและการรักษาทางการแพทย์โดยไม่เสียค่าใช้จ่าย รวมถึงประกันสุขภาพสำหรับกรณีร้ายแรงต่าง ๆ ^[15] ในปี 2015 การดำเนินงานของระบบประกันสุขภาพถ้วนหน้าต้องชะงักลงด้วยความกังวลเกี่ยวกับงบการคลัง^[16] ในปี 2018 รัฐฐาลได้ประกาศโครงการ อายุษมัน ภารต (Ayushman Bharat) ที่จะครอบคลุมประชากรยากจนกว่าหนึ่งร้อยล้านครอบครัว (คิดเป็นประมาณ 500,000,000 คน – 40% ของงประชากรทั้งประเทศ) ซึ่งจะใช้ค่าใช้จ่ายกว่า 1.7 พันล้านดอลล่าร์สหรัฐต่อปี การจัดหาเงินทุนบางส่วนอาจมาจากภาคเอกชน^[17]

นับตั้งแต่ปี 2005 บริการสุขภาพส่วนใหญ่ของประเทศอินเดียอยู่ในการดูแลของบริการสุขภาพเอกชน หรือจากโครงการร่วมกับภาคเอกชน สถานพยาบาลทั้งประเทศคิดเป็นโรงพยาบาลเอกชน 58%, เตียง 29% ในทุกสถานพยาบาล และแพทย์ 81% ของทั้งประเทศทำงานให้กับสถานพยาบาลเอกชน^[11] ข้อมูลจากการสำรวจสุขภาพครอบครัวแห่งชาติ-3 (National Family Health Survey-3) พบว่าบริการสุขภาพส่วนเอกชนคิดเป็นบริการสุขภาพส่วนใหญ่ของประชาชน 70% ในเขตเมือง และ 63% ในชนบท^[14] งานวิจัยโดยสถาบัน IMS Institute for Healthcare Informatics เมื่อปี 2013 ทำการศึกษาในกว่า 14,000 ครัวเรือนใน 12 รัฐ พบว่าการใช้บริการสุขภาพของเอกชนเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องในตลอดระยะเวลา 25 ปีที่ผ่านมาทั้งผู้ป่วยนอกและผู้ป่วยใน^[18] ส่วนคุณภาพของบริการสุขภาพเอกชนนั้น สัญชัย พสุและคณะ (Sanjay Basu et al.) พบว่าบุคลากรทางการแพทย์ของเอกชนมีแนวโน้มที่จะใช้เวลากับผู้ป่วยต่อคนนานกว่าของภาครัฐ^[19] อย่างไรก็ตาม ค่าใช้จ่ายที่สูงนี้เป็นค่าใช้จ่ายส่วนบุคคลของผู้ป่วย ส่งผลให้หลายครัวเรือนประสบปัญหาหายนะค่าใช้จ่ายด้านสุขภาพ (Catastrophic Health Expenditure) ซึ่งคือค่าใช้จ่ายส่วนบริการสุขภาพของครัวเรือนที่ส่งผลกระทบต่อความสามารถในการใช้จ่ายเพื่อการดำรงชีพขั้นพื้นฐาน^[4] และค่าใช้จ่ายในส่วนเอกชนนั้นกำลังเพิ่มขึ้นตลอดเวลา^[20] ครัวเรือนยากจน 35% ของอินเดียประสบกับปัญหาค่าใช้จ่ายสูงนี้ ซึ่งชี้ให้เห็นถึงภาวะอันตรายของอินเดียในขณะนี้^[4] ด้วยค่าใช้จ่ายส่วนสุขภาพของรัฐบาลเป็นเปอร์เซ็นต์ต่อจีดีพีลดต่ำลงทุกปี และค่าใช้จ่ายสุขภาพส่วนเอกชนที่พุ่งสูงขึ้น ประชาชนที่ยากจนจึงถูกทิ้งไว้กับตัวเลือกทางการแพทย์ที่น้อยลงแบบที่ไม่เคยมีมาก่อน^[4] ประกันสุขภาพของเอกชนในประเทศอินเดียพบมากผ่านแผนการประกันสุขภาพของรัฐบาล ข้อมูลจากธนาคารโลกเมื่อปี 2010 ระบุว่าประชากรอินเดีย 25% มีแผนประกันสุขภาพของตนเอง^[21] ในขณะที่งานวิจัยของรัฐบาลอินเดียเมื่อปี 2014 พบว่ามีประชากรแค่เพียง 17% เท่านั้นที่ทำประกันสุขภาพ^[22] บริการสุขภาพของเอกชนในอินเดียโดยทั่วไปมักให้บริการทางการแพทย์ที่มีคุณภาพที่ดีกว่าแต่ด้วยราคาที่สูงจนไร้เหตุผล ด้วยว่าอินเดียไม่มีหน่วยงานราชการที่ควบคุมหรือองค์กรทางกฎหมายที่เป็นกลางในการกำกับดูแลการ ประพฤติผิดทางการแพทย์ (medical malpractices) ในรัฐราชสถาน บุคลากรทางการแพทย์ 40% ไม่มีวุฒิแพทยศาสตร์บัณฑิต (medical degree) และ 20% ไม่ได้จบชั้นมัธยมศึกษา^[20] เมื่อวันที่ 27 พฤษภาคม 2012 รายการสัตยเมว ชยเต (Satyamev Jayate) ของนักแสดงชื่อดังอามีร์ ข่าน (Aamir Khan) ได้ออกอากาศตอน "หรือระบบบริการสุขภาพจะต้องการการรักษา?" ("Does Healthcare Need Healing?") ซึ่งพูดถึงประเด็นค่าใช้จ่ายที่สูงอย่างไร้เหตุผลและการประพฤติผิดทางการแพทย์ของโรงพยาบาลและคลินิกเอกชนในอินเดีย กลุ่มบริษัท นารายันเฮลธ์ (Narayana Health) ผู้ให้บริการสุขภาพเอกชนเจ้าใหญ่ในอินเดียจึงออกโครงการที่จะลดราคาการแพทย์ที่เกี่ยวข้องกับหัวใจลงที่ 800 ดอลล่าร์สหรัฐเพื่อตอบโต้^[23]

• สาธารณสุขในประเทศอินเดีย
• การท่องเที่ยวเชิงการแพทย์ในประเทศอินเดีย
• สวัฉภารตอภิยาน (Swachh Bharat Abhiyan)

ด ค ก หัวข้อที่เกี่ยวข้องกับประเทศอินเดีย
ประวัติศาสตร์ ภาพรวม เส้นเวลา ปี ดาราศาสตร์ การแต่งกาย เหรียญ เศรษฐกิจ LGBT ภาษาศาสตร์ การเดินเรือ คณิตศาสตร์ โลหกรรม การทหาร การไปรษณีย์ วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ยุคก่อนอาณานิคม ยุคหิน อารยธรรมลุ่มแม่น้ำสินธุ ยุคพระเวท มหาชนบท เมารยะ Middle kingdoms ฮอยซาลา โจฬะ ปาละ กกาติยะ รัฐสุลต่านเดลี วิชัยนคร โมกุล มราฐา บริษัทอินเดียตะวันออก ยุคอาณานิคม รัฐมหาราชา บริษัทอินเดียตะวันออก ปลาศี กบฏปี 1857 บริทิชราช การรถไฟ เศรษฐกิจ กองทัพ Zamindari ยุตฟื้นฟูศิลปวิทยาการเบงกอล การปฏิรูปการเมือง รัฐมหาราชา การขีดเส้นแบ่งเบงกอล การเคลื่อนไหวเรียกร้องเอกราช ทุพภิกขภัยปี 1943 สงครามโลกครั้งที่สอง การเขียนเส้นแบ่งอาณาเขตของอินเดีย ยุคสาธารณรัฐ การรวมอินเดีย Non-Aligned Movement แผนห้าปี สงครามจีน-อินเดีย สงครามปากีสถาน-อินเดีย การปฏิวัติสีเขียว การปฏิวัติสีขาว เหตุไม่สงบใน Naxal สไมลิงบุดดา อวกาศ ดิอิเมอร์เจนซี Indian Peace Keeping Force (IPKF) การทำเศรษฐกิจให้เสรี โปขรัณ-2
ภูมิศาสตร์ สิ่งแวดล้อม พื้นที่อนุรักษ์ชีวภาค ภูมิอากาศ แผ่นดินไหว ภูมินิเวศ ปัญหาสิ่งแวดล้อม พันธุ์สัตว์ พันธุ์พืช ธรณีวิทยา อุทยานแห่งชาติ พื้นที่คุ้มครอง สัตว์ป่า พื้นที่สัตว์สงวน ธรณีสัณฐาน ชายหาด ทะเลทราย จุดสุดยอด ธารน้ำแข็ง เกาะ ทะเลสาบ ภูเขา ที่ราบ อินเดีย-คงคา ชายฝั่งตะวันออก ชายฝั่งตะวันตก แม่น้ำ หุบเขา ภูเขาไฟ น้ำตก ภูมิภาค เหนือ ตะวันออกเฉียงเหนือ ตะวันออก ใต้ ตะวันตก การแบ่งเขตการปกครอง เขตปกครองตนเอง เมือง อำเภอ เทศบาล รัฐและดินแดนเอกภาพ
การเมือง รัฐบาล หน่วยงาน นโยบายพลังงาน ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ (ความสัมพันธ์กับประเทศไทย) รัฐสภา โลกสภา ราชยสภา ประธานาธิบดี รองประธานาธิบดี นายกรัฐมนตรี Union Council of Ministers Civil Services เลขานุการคณะรัฐมนตรี รัฐบาลประจำรัฐ นิติบัญญัติประจำรัฐ สภานิติบัญญัติประจำรัฐ State legislative councils Governors, Lieutenant Governors and Administrators มุขยมนตรี Chief Secretaries กฏหมาย รัฐธรรมนูญ ประมวลกฏหมายอาญา สิทธิและหน้าที่ขั้นพื้นฐาน สิทธิมนุษยชน ศาลฎีกา ประธานศาลสูงสุด ศาลสูง ศาลเขต การบังคับใช้กฏหมาย รัฐ กองกำลังรักษาความมั่นคงชายแดน (BSF) กองกำลังรักษาความมั่นคงทางอุตสาหกรรมส่วนกลาง (CISF) กองกำลังตำรวจสำรอง (CRPF) ตำรวจตระเวนชายแดนอินเดีย-ทิเบต (ITBP) ผู้พิทักษ์ความปลอดภัยแห่งชาติ (NSG) กองกำลังพิทักษ์ทางรถไฟ (RPF) สศาสตร์ สีมา พล(SSB) กลุ่มอารักขาพิเศษ (SPG) หน่วยสืบราชการลับ สำนักวิจัยและพัฒนาตำรวจ (BPR&D) สำนักตรวจสอบกลาง (CBI) สำนักงานผู้อำนวยการสืบสวนอากร (DRI) สำนักงานผู้อำนวยการการบังคับ (ED) หน่วยสืบราชการลับ (IB) คณะกรรมการการสืบราชการลับร่วม (JIC) หน่วยปราบปรามยาเสพติด (NCB) หน่วยสืบส่วนแห่งชาติ (NIA) สำนักวิจัยและประมวลผล (R&AW) กองทัพ ทัพบก ทัพเรือ ทัพอากาศ การเมือง การตรวจพิจารณา การเลือกตั้ง ชาตินิยม พรรคการเมือง การสงวน เรื่องอื้อฉาว ผู้ด้อยโอกาสทางวรรณะและชนเผ่า ฆราวาสนิยม บทบาทสตรีในการเมือง
เศรษฐกิจ บริษัท BSE SENSEX CNX Nifty บริษัทที่รัฐเป็นเจ้าของ รายชื่อบริษัท รัฐบาล กระทรวงการคลัง กระทรวงธุรกิจและอุตสาหกรรม คณะกรรมาธิการคลัง คณะกรรมาธิการวางแผน สภาที่ปรึกษาเศรษฐกิจ สำนักสถิติกลาง สภาความปลอดภัยและการแลกเปลี่ยน สำนักงานผู้อำนวยการการบังคับ การค้าระหว่างประเทศ การส่งเงินอุดหนุน การเก็บภาษี ความช่วยเหลือโดยรัฐ ใบอนุญาตอุตสาหกรรม แนวทางโดยสมัครใจ นิติ อาโยก เมค อิน อินเดีย เอฟดีไอ สกุลเงิน รูปีอินเดีย ประวัติศาสตร์ เหรียญ ธนาคารกลาง โรงกษาปณ์ บริการทางการเงิน การธนาคาร ธนาคาร ประกัน ทุนสำรองระหว่างประเทศ ตลาดหลักทรัพย์บอมเบย์ ตลาดหลักทรัพย์แห่งชาติ Multi Commodity Exchange ทองคำแท่ง ตลาดมืด
สังคม วัฒนธรรม สังคม ระบบวรรณะ การโกงกิน ประชากร สตรี การศึกษา ความสัมพันธ์ทางชาติพันธุ์ สาธารณสุข บริการสุขภาพ ภาษา การรู้หนังสือ ความยากจน คุก ศาสนา ปัญหาทางเศรษฐกิจ-สังคม มาตรฐานการดำรงชีพ น้ำและความสะอาด เพศสภาพ อาชญากรรม วัฒนธรรม ศิลปะและความบันเทิง สถาปัตยกรรม บล็อก ภาพยนตร์ หนังสือการ์ตูน อาหาร ไวน์ การเต้นรำ การแต่งกาย นิทานพื้นบ้าน เทศกาล วรรณกรรม สื่อสารมวลชน โทรทัศน์ ศิลปะการป้องกันตัว ดนตรี วันหยุด กีฬา
สถานีย่อย