สมุดบันทึกของอาร์คิมิดีส (อังกฤษ: Archimedes Palimpsest) คือบันทึกพาลิมเซสต์ชนิดหนึ่งในรูปแบบของหนังสือโบราณที่จารึกบนแผ่นหนัง ต้นฉบับดั้งเดิมเป็นผลงานซึ่งยังไม่เป็นที่รู้จักของนักคณิตศาสตร์ นักฟิสิกส์ และวิศวกรในยุคโบราณ คือ อาร์คิมิดีสแห่งไซราคัส ร่วมกับนักเขียนคนอื่น ๆ ซึ่งถูกเขียนซ้อนทับกันไปหลายชั้น

อาร์คิมิดีสมีชีวิตอยู่ในช่วงศตวรรษที่ 3 ก่อนคริสตกาล แต่สำเนาผลงานของเขาชิ้นนี้เขียนขึ้นในคริสต์ศตวรรษที่ 10 โดยผู้จารึกที่ไม่ทราบชื่อ เมื่อถึงคริสต์ศตวรรษที่ 12 ต้นฉบับงานเขียนเดิมของอาร์คิมิดีสถูกลบออก พร้อมกับต้นฉบับลายมือบนแผ่นหนังอื่น ๆ อีก 6 ชุดซึ่งรวมถึงผลงานส่วนหนึ่งของไฮเพอรีดีส แผ่นหนังนั้นถูกนำมาใช้ซ้ำสำหรับบันทึกบทสวดสรรเสริญของชาวคริสเตียน จำนวน 177 หน้า แต่การลบนั้นทำได้ไม่สมบูรณ์ จึงสามารถมองเห็นงานเขียนของอาร์คิมิดีสได้เมื่อตรวจสอบด้วยกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ตั้งแต่ ค.ศ. 1998 - 2008 โดยใช้การประมวลผลภาพทางดิจิทัลด้วยรังสีอัลตราไวโอเลต, อินฟราเรด, และรังสีเอ็กซ์^[1][2]

ปี ค.ศ. 1906 นักปรัชญาชาวเดนมาร์ก โจฮัน ลุดวิก ไฮเบิร์ก ได้ตรวจสอบบันทึกนี้อย่างคร่าว ๆ ในอิสตันบูล และได้เผยแพร่งานเขียนของอาร์คิมิดีส ไม่นานหลังจากนั้น ต้นฉบับงานเขียนที่เป็นภาษากรีกก็ถูกแปลไปเป็นภาษาอังกฤษโดย ที.แอล.ฮีธ งานเขียนเหล่านี้ไม่เคยเป็นที่รู้จักมาก่อน ประกอบด้วย

• "Equilibrium of Planes"
• "Spiral Lines"
• "Measurement of a Circle"
• "On the Sphere and Cylinder"
• "On Floating Bodies" (มีแต่ฉบับสำเนาในภาษากรีก)
• "The Method of Mechanical Theorems" (เป็นสำเนาเดียวที่เป็นที่รู้จัก)
• "Stomachion" (เป็นสำเนาเดียวที่เป็นที่รู้จัก)

ในพาลิมเซสต์ชุดนี้ยังบรรจุสุนทรพจน์ของไฮเพอรีดีส นักการเมืองในศตวรรษที่ 4 ก่อนคริสตกาล, คำวิจารณ์ผลงานของอริสโตเติลโดย อเล็กซานเดอร์แห่งอโฟรไดเซียส, และงานอื่น ๆ อีกหลายชิ้น^[3]

• Reviel Netz and William Noel, The Archimedes Codex เก็บถาวร 2009-12-25 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, Weidenfeld & Nicolson, 2007
• Dijksterhuis, E.J.,"Archimedes", Princeton U. Press, 1987, pages 129–133. copyright 1938, ISBN 0-691-08421, 0-691-02400-6

• The Archimedes Palimpsest Project Web Page
• Digital Palimpsest on the Web เก็บถาวร 2009-02-21 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• The Archimedes Palimpsest web pages at the Walters Art Museum เก็บถาวร 2006-08-14 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• The Nova Program outlined
• The Nova Program teacher's version
• The Method: English translation (Heiberg's 1909 transcription)
• Did Isaac Barrow read it? เก็บถาวร 2003-04-14 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• May 2005 Stanford Report: Heather Rock Woods, "Archimedes manuscript yields secrets under X-ray gaze" May 19, 2005
• Will Noel: Restoring The Archimedes Palimpsest (YouTube), Ignite (O'Reilly), August 2009
• The Greek Orthodox Patriarchate of Jerusalem v. Christies’s Inc., 1999 U.S. Dist. LEXIS 13257 (S.D. N.Y. 1999) (via Archive.org)