Ҷумҳурии Шӯравии Федеративии Сотсиалистии Пасиқафқоз
| Ҷумҳурии Шӯравии Фетерадитивии Сотсиалистии Пасиқафқоз | |||||||||
| русӣ: Закавказская Советская Федеративная Социалистическая Республика озарбойҷонӣ: Zaqafqaziya Sovet Federativ Sosialist Respublikası арманӣ. Անդրկովկասյան Սոցիալիստական Ֆեդերատիվ Դաշնային Հանրապետություն гурҷӣ: ამიერკავკასიის საბჭოთა ფედერაციული სოციალისტური რესპუბლიკა | |||||||||
| кишвари федеративии соҳибистиқлоли шӯравӣ (12.03—30.12 1922) Ҷумҳурии иттифоқӣ дар ҳайати ИҶШС (1922 — 1936) | |||||||||
| |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
| Шиор озарбойҷонӣ: !بوتون اؤلکهلرین پرولئتارلاری، بیرلشین, Bütün ölkәlәrin proletarları, вirlәşiniz! арманӣ. Պրոլետարներ բոլոր երկրների, միացե՛ք гурҷӣ: : პროლეტარებო ყველა ქვეყნისა, შეერთდით! абх. :Апролетарцәа атәылақәа ӡегьы рҿы иҟоу, шәҽеидышәкыл! русӣ: Пролетарии всех стран, соединяйтесь! | |||||||||
| |||||||||
| Пойтахт | Тифлис | ||||||||
| Шаҳрҳои бузургтарин | Боку, Тифлис | ||||||||
| Забон(ҳо) | русӣ, озарбойҷонӣ, гурҷӣ, арманӣ | ||||||||
| Дин | Христианӣ, ислом | ||||||||
| Воҳиди пул | рубли Закавказия | ||||||||
| Майдон | 186,1 ҳаз. км2 | ||||||||
| Аҳолӣ | 5861,6 ҳаз. наф. (1926) | ||||||||
| Шакли ҳукмронӣ | ҷумҳурии шӯравӣ | ||||||||
| Котиби аввали Кумитаи РКП(б) — ВКП(б)-и давлати Пасиқафқоз | |||||||||
| - 1922 – 1926 | Григорий Константинович Орджоникидзе (аввалин) | ||||||||
| - 1932 – 1936 | Лаврентий Павлович Берия (охирин) | ||||||||
.svg){kind=spacer}
Ҷумҳурии Шӯравии Федеративии Сотсиалистии Пасиқафқоз (Закавказия)[1] (русӣ:Закавказская Советская Федеративная Социалистическая Республика, Закавказская Федерация[2][3], ЗСФСР; Федератсияи Пасиқафқоз, ҶШФСП) — ҷумҳурии иттифоқӣ, аз солҳои 1922 то 1936 дар ҳайати ИҶШС, яке аз ҷумҳироҳои ташкилкунандаи Иттиҳоди Шӯравӣ.
Таърих
[вироиш | вироиши манбаъ]Фикри муттаҳидкунӣ аз тарафи Владимир Ленин барои рафъ намудани боқимондаҳои шоҳӣ ва беҳдошти сатҳи хоҷагии деҳот баъди анҷоми ҷанги шаҳрвандӣ пешниҳод гардид.
12 марти 1922 дар Тифлис ҷаласаи намояндаҳои КИМ-и ҶШС Озарбойҷон, КИМ-и ҶШС Гурҷистон ва КИМ'и ҶШС Арманистон қарорро дар бораи эҷоди Иттифоқи Федеративии Ҷумҳуриҳои Шӯравии Сотсиалисти Пасиқафқоз (ИФҶШСП) қабул кард.
13 декабри 1922 Анҷумани 1-уми даъвати советҳои Пасиқафқоз (Боку) ИФҶШСП-ро ба Ҷумҳурии Шӯравии Федеративии Сотсиалистии Пасиқафқоз бо сохтори қаблии ҷумҳуриҳояш мубаддал гардонд.[4] Анҷуман Конститутсияи ҶШФСП-ро қабул кард ва КИМ-и Закавказияро ва ҳукуматро ба Шӯрои комиссарҳои халқӣ иваз намуд, ки раисаш И. Д. Орахелашвилӣ шуд.[5]
16 декабри 1921 ҶШС Абхозистон ва ҶШС Гурҷистон чун субҳектҳои ҳуқуқи байналмилал Шартномаи союзӣ бастанд, ки дар натиҷа онҳо як шуданд. 13 декабри 1922 Абхозистон ба воситаи ӯ ба Федератсияи Закавказия дохил гардид.
30 декабри 1922 ҶШФСП бо ҶШФСР, ҶШС Украина ва ҶШС Белорус ба Иттифоқи ҶШС муттаҳид шуданд.
Соли 1931 вазъи дарёфтшудаи Абхозистон дар Шартномаи союзӣ аз даст рафт ва ӯ шомили ҶШС Гурҷистон чун ҷумҳурии мухтор шуд (ҶМШС Абхозистон).
Тибқи конститутсияи соли 1936-и СССР ҶФШС Пасиқафқоз аз байн рафт. ҶШС Арманистон, ҶШС Гурҷистон ва ҶШС Озарбойҷон ба ҳайати ИҶШС чун ҷумҳуриҳои ҷудогонаи бародарӣ дохил шуданд.
Тақсимоти ҳудудӣ-маъмурӣ
[вироиш | вироиши манбаъ]Кишвар сохти федеролӣ дошт ва ба чанд ҷумҳурӣ тақсим мешуд:
ҶШС Озарбойҷон, шомили Ҷумҳурии Худмухтори Шӯравии Сотсиалистии Нахичевон ва Вилояти мухтори кӯҳистони Қарабоғ,
ҶШС Арманистон
ҶШС Гурҷистон, шомили Ҷумҳурии Худмухтори Шӯравии Сотсиалистии Абхозистон, Ҷумҳурии Худмухтори Шӯравии Сотсиалистии Аҷар ва Вилояти Худмухтори Осетияи Ҷанубӣ.
Котибони якуми Кумитаи кишварии Пасиқафқоз РКП(б)—ВКП(б)
[вироиш | вироиши манбаъ]- Григорий Константинович Орҷоникидзе: феврали 1922 — сентябри 1926[6]
- Иван Дмитриевич Орахелашвили: сентябри 1926[7] — июни 1929[8]
- Александр Иванович Кринитский: ноябри 1929—1930[9]
- Виссарион Виссарионович Ломинадзе: ноябри 1930[8] — декабри 1930[10]
- Лаврентий Иосифович Картвелишвили: декабри 1930 — 11 ноябри 1931[11]
- Иван Дмитриевич Орахелашвили: 11 ноябри 1931 — 17 октябри 1932[7]
- Лаврентий Павлович Берия: 17 октябри 1932 — 23 апрели 1937[12]
Котибони 2-юм
[вироиш | вироиши манбаъ]Аҳолӣ
[вироиш | вироиши манбаъ]Аҳолӣ дар соли 1926:
- ҶШФСП — 5 861 600 наф.; ҳамчунин
- ҶШС Озарбойҷон — 2 314 600 наф.
- ҶШС Арманистон — 880 500 наф.
- ҶШС Гурҷистон — 2 666 500 наф.
| ҶШФС Пасиқафқоз | ||
|---|---|---|
| Ҳамагӣ | 5 861 600 наф. | 100 % |
| Гурҷиҳо | 1 788 200 наф. | 30,5 % |
| Озарбойҷониҳо | 1 652 800 наф. | 28,2 % |
| Арманиҳо | 1 333 600 наф. | 22,8 % |
| Русҳо | 336 100 наф. | 5,7 % |
| Осетинҳо | 133 300 наф. | 2,3 % |
| Талишҳо | 77 000 наф. | 1,3 % |
| Курдҳо | 64 700 наф. | 1,1 % |
| Юнониҳо | 57 100 наф. | 1 % |
| Абхозҳо | 56 800 наф. | 1 % |
| Лезгинҳо | 40 700 наф. | 0,7 % |
| Украинҳо (дақиқнамоӣ) | 35 400 наф. | 0,6 % |
| Яҳудиён | 29 900 наф. | 0,5 % |
| Татҳо | 28 400 наф. | 0,5 % |
| Украинҳо (дақиқнамоӣ) | 18 200 наф. | 0,3 % |
| Тоторҳо | 9900 наф. | 0,2 % |
| Форсҳо | 9400 наф. | 0,2 % |
| Ассирийҳо | 3100 наф. | 0,05 % |
| Язидҳо | 2800 наф. | 0,05 % |
| Удинҳо | 2400 наф. | 0,04 % |
|
|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Тибқи омори барӯйхатгирӣ тамоми гурҷиҳо дар Гурҷистон мезистанд. Дар Озарбойҷон 90% озариҳо, дар ҳоле ки дар Арманистон 55% арманҳои ҶШФСП мезистанд.
Ҳамчунин нигаред
[вироиш | вироиши манбаъ]Эзоҳ
[вироиш | вироиши манбаъ]- ↑ Конституция СССР 1924 года
- ↑ Розенталь Д. Э. Большой справочник по русскому языку: Орфография. Пунктуация. Орфографический словарь. Прописная или строчная? / Отв. ред. С. О. Савчук. — М.: Оникс, 2011. — С. 806. — 1008 с. — 5100 экз. — ISBN 978-5-488-02204-1.
- ↑ Лопатин В. В., Нечаева И. В., Чельцова Л. К. Прописная или строчная? Орфографический словарь / Отв. ред. Н. Уварова. — М.: Эксмо, 2011. — С. 178. — 512 с. — (Библиотека словарей ЭКСМО). — 2500 экз. — ISBN 978-5-699-49001-1.
- ↑ Шаблон:Из
- ↑ Орахелашвили, Мамия Димитриевич
- ↑ Раҳнамои таърихи Ҳизби коммунист: Орҷоникидзе
- ↑ 7.0 7.1 Раҳнамои таърихи Ҳизби коммунист: Орахелашвили
- ↑ 8.0 8.1 Rulers.org — Soviet republics
- ↑ Раҳнамои таърихи Ҳизби коммунист: Кринитский
- ↑ Раҳнамои таърихи Ҳизби коммунист: Ломинадзе
- ↑ Раҳнамои таърихи Ҳизби коммунист: Картвелишвили
- ↑ Раҳнамои таърихи Ҳизби коммунист: Берия
- ↑ Меерзон Жозеф Исаакович
- ↑ Кудрявтсев Сергей Александрович
Пайвандҳо
[вироиш | вироиши манбаъ]
|
Ҷумҳурии Шӯравии Федеративии Сотсиалистии Пасиқафқоз дар Викианбор |
|---|
- Мақомоти олии идораи давлатии ҶШФСП
- Багирова И. Интеграционные процессы на Южном Кавказе и политика великих держав в исторической ретроспективе XX века // Кавказ и глобализация. 2007. № 2. С.102-113.
 | |
|---|---|
| Дар феҳристҳои китобшинохтӣ |
|
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
