மும்பை மாகாணம் அல்லது பம்பாய் மாகாணம் (Bombay Presidency) பிரித்தானிய இந்தியாவின் ஒரு நிருவாகப் பிரிவு. கிபி 1661ல் பிரித்தானிய கிழக்கிந்திய நிறுவனத்தின் ஒரு வர்த்தக நிலையமாகத் தொடக்கப்பட்ட இது காலப்போக்கில் வளர்த்து மேற்கு மற்றும் நடு இந்தியாவின் பகுதிகள் அனைத்தையும் உள்ளடக்கிய மாகாணமானது. தற்காலப் பாகிஸ்தானின் சில பகுதிகளும் அரேபிய மூவலந்தீவின் சில பகுதிகளும் கூட இதில் அடங்கியிருந்தன. தற்கால குஜராத் மாநிலம், மகாராட்டிர மாநிலம், கொங்கணம், தேஷ், கான்தேஷ் பகுதிகள், கர்நாடகத்தின் வட மேற்குப் பகுதி, பாக்கிஸ்தானின் சிந்து மாகாணம் மற்றும் யெமன் நாட்டின் ஏடன் நகரம் ஆகிய பகுதிகள் இதில் அடங்கியிருந்தன.^[1]

பம்பாய் பிரசிடென்சி, 1843 முதல் 1936 வரை பம்பாய் மற்றும் சிந்து என்றும் பம்பாய் மாகாணம் என்றும் அழைக்கப்பட்டது. இது பிரித்தானிய இந்தியாவின் நிர்வாக துணைப்பிரிவு ஆகும். மும்பை நகரம் இதன் தலைமையிடமாகக் கொண்டிருந்தது, அதன் மிகப் பெரிய மாகாணத்தில் இன்றைய இந்திய மாநிலமான மகாராஷ்டிராவின் கொங்கன், நாசிக் மற்றும் புனே பிரிவுகளும் அடங்கும்; இன்றைய குஜராத் மாநிலத்தின் அகமதாபாத், ஆனந்த், பருச், காந்திநகர், கெடா, பஞ்சமஹால் மற்றும் சூரத் மாவட்டங்கள்; இன்றைய கர்நாடக மாநிலத்தின் பாகல்கோட், பெலகாவி, பிஜாப்பூர், தார்வாட், கடாக் மற்றும் உத்தர கன்னட மாவட்டங்கள்; சிந்து மாகாணத்தில் தற்போதைய காலத்தின் பாக்கித்தான் ; ஏடன் காலனி (இன்றைய யேமனின் ஒரு பகுதி ), மற்றும் குரியா முரியா தீவுகள் (இன்றைய ஓமானின் ஒரு பகுதி ) ஆகிய பகுதிகள் அடங்கும்.

முகலாய பேரரசர் ஜஹாங்கிரிடமிருந்து பெறப்பட்ட ஒரு சாசனத்தால் பாதுகாக்கப்பட்ட கிழக்கிந்திய கம்பெனி ஒரு தொழிற்சாலையை நிறுவியபோது, வெஸ்டர்ன் பிரசிடென்சி என அழைக்கப்படும் முதல் ஆங்கிலக் குடியேற்றம் 1618 ஆம் ஆண்டில் இன்றைய குஜராத்தில் உள்ள சூரத்தில் தொடங்கப்பட்டது. 1626 ஆம் ஆண்டில் டச்சு மற்றும் ஆங்கிலேயர்கள் கடலோர கொங்கன் பிராந்தியத்தில் உள்ள மும்பைத் தீவை போர்த்துக்கலிடம் இருந்து கைப்பற்றுவதற்கான ஒரு முயற்சியை மேற்கொண்டனர், மேலும் 1653 ஆம் ஆண்டில் போர்த்துகீசியரிடமிருந்து வாங்குவதற்கு முன்மொழியப்பட்டது. 1661 ஆம் ஆண்டில், இரண்டாம் சார்லஸ் மன்னருடன் திருமணம் செய்துகொண்டபோது , பிராகன்சாவின் சிசு கேதரின் வரதட்சணையின் ஒரு பகுதியாக பம்பாய் இங்கிலாந்து இராச்சியத்திற்கு ஒப்படைக்கப்பட்டது.

18 ஆம் நூற்றாண்டின் போது, இந்து மராத்தா பேரரசு வேகமாக விரிவடைந்து, கொங்கன் மற்றும் கிழக்கு குஜராத்தின் பெரும்பகுதி சிதைந்த முகலாய சாம்ராஜ்யத்திலிருந்து உரிமை கோரியது . மேற்கு குஜராத்தில், கத்தியாவார் மற்றும் கட்ச் உட்பட, முகலாய கட்டுப்பாட்டை தளர்த்துவது பல உள்ளூர் ஆட்சியாளர்களை கிட்டத்தட்ட சுதந்திர மாநிலங்களை உருவாக்க அனுமதித்தது. பிரித்தானிய மற்றும் இடையே முதல் மோதல் மராட்டியர்கள் இருந்தது முதல் ஆங்கில-மராட்டியப் போர் 1774 இல் தொடங்கி 1782 விளைவாக Salbai உடன்படிக்கை இதன் மூலம் தீவில், சால்செட் போது, பம்பாய் தீவு அருகில், பிரித்தானிய கட்டுப்பாட்டின் கீழ் கொண்டு வந்தனர் பாருச்சில் இருந்தது மராட்டிய ஆட்சியாளர் சிந்தியாவுக்கு வழங்கப்பட்டது . ஆங்கிலேயர்கள் 1800 இல் சூரத்தை இணைத்தனர். பிரித்தானிய பிரதேசத்தில் விரிவடைந்தது இரண்டாம் ஆங்கில-மராட்டியப் போர் 1803 இல் முடிவுக்கு வந்தது. கிழக்கிந்திய கம்பெனி பருச், கைரா போன்ற மாவட்டங்களைப் பெற்றது, பரோடாவின் மராத்தா கெய்க்வாட் ஆட்சியாளர்கள் பிரித்தானிய இறையாண்மையை ஒப்புக் கொண்டனர்.

1859 ஆம் ஆண்டில், விக்டோரியா மகாராணி வெளியிட்ட குயின்சு பிரகடனத்தின் விதிமுறைகளின் கீழ், மும்பை மாகாணம், பிரித்தானிய இந்தியாவின் மற்ற பகுதிகளுடன் பிரித்தன் மகுடத்தின் நேரடி ஆட்சியின் கீழ் வந்தது.^[2]

அரசியால் நியமிக்கப்பட்ட முதல் ஆளுநராக ஹென்றி பார்ட்ல் ஃப்ரீர் (1862-1867) இருந்தார். ஆளுநர் கவுன்சில் இந்திய கவுன்சில் சட்டம் 1861, இந்திய கவுன்சில் சட்டம் 1892, இந்திய கவுன்சில் சட்டம் 1909, இந்திய அரசு சட்டம் 1919 மற்றும் இந்திய அரசு சட்டம் 1935 ஆகியவற்றின் கீழ் சீர்திருத்தப்பட்டு விரிவாக்கப்பட்டது.

மும்பை மாகாணம் ஒரு பெரிய மற்றும் மாறுபட்ட மக்கள்தொகையைக் கொண்டிருந்தது. 1901 ஆம் ஆண்டு மக்கள்தொகை கணக்கெடுப்பின்பம மொத்தம் 25,468,209 என வழங்கியது. மதம் சார்ந்த மக்கள் தொகை 19.916.438 இந்து மதம், 4.567.295 முஸ்லீம், 535.950 ஜெயின், 78.552 செளராட்டிரியம் மற்றும் சுமார் 200,000 கிரித்துவர் இருந்தனர். கணிசமான எண்ணிக்கையிலான பென் இஸ்ரேல் மற்றும் பிற யூதர்களும் இருக்கின்றனர்.

மாகாணம் நான்கு ஆணையங்களாகவும் மற்றும் இருபத்தி நான்கு மாவட்டங்களாக மும்பை நகரத்தை தலைநகராகக் கொண்டு பிரித்தது. சிந்து, வடக்கு அல்லது குஜராத், மத்திய அல்லது தக்காணம் மற்றும் தெற்கு அல்லது கர்நாடகம் என நான்கு பிரிவுகளைக் கொண்டிருந்தது.

கிழக்கிந்திய கம்பெனி மும்பை, வங்காளம் மற்றும் சென்னைஆகிய ஒவ்வொரு மாகாாணத்திலும் படைகளை நிறுவியது. மும்பை இராணுவம் பல காலாட்படை படைப்பிரிவுகள், சப்பர் மற்றும் சுரங்கப் பிரிவுகள் மற்றும் ஒழுங்கற்ற குதிரைப்படைகளைக் கொண்டிருந்தது. இவற்றில் பல இன்றும் இந்திய ராணுவத்தில் உள்ளன ; மகார் படைப்்பிரிவு, மராத்தா காலாட்படை போன்றவை, காலாட்படையில், மும்பை சப்பர்கள் பொறியாளர்களாகவும், பூனா ஹார்ஸ் குதிரைப்படைக்கும் உள்ளன.

மும்பை மாகாணம் பெருமளவு கிராமப்புறங்கள் . எனவே பெரும்பான்மையான மக்கள் விவசாயத்தில் ஈடுபட்டனர். பிரதான பயிர்கள் சோளம் ( ஜோவர் ), மற்றும் தக்காணம் மற்றும் கண்தேசில் கம்பு ( பஜ்ரா ). கொங்கனின் பிரதான தயாரிப்பு அரிசி. கோதுமை, பொதுவாக மாகாணத்தின் வடக்கு பகுதியில் வளர்க்கப்படுகிறது, ஆனால் குறிப்பாக சிந்து மற்றும் குஜராத்தில், கராச்சியிலிருந்து பெரிய அளவிலும், மும்பையிலிருந்து ஒரு சிறிய அளவிலும் ஐரோப்பாவிற்கு ஏற்றுமதி செய்யப்பட்டது. பார்லி முக்கியமாக மாாகாணத்தின் வடக்கு பகுதிகளில் வளர்க்கப்பட்டது. கோலிஸ், பில்ஸ், வராலிஸ் மற்றும் பிற மலைவாழ் மக்களுக்கு கேழ்வரகு ( நச்சானி ) மற்றும் கருவரகு உணவு வழங்கின. இன் பருப்பு ஆகியவை மிக முக்கியமானவை கொண்டைக்கடலை , துவரை ,நிலக்கடலை மற்றும் உளுந்து முதன்மை எண்ணெய் வித்துக்கள் எள் கடுகு, ஆமணக்கு, குங்குமப்பூ மற்றும் ஆளி விதை . இழைகளில் மிக முக்கியமானவை பருத்தி, டெக்கான் சணல் போன்றப் பொருட்கள் மும்பை மாகாணத்தை மேம்படுத்தியது. இதர பயிர்கள்: கரும்பு, உருளைக்கிழங்கு, மஞ்சள் மற்றும் புகையிலை ஆகியவைகளும் வளர்க்கப்படுகிறது.

மும்பை மாகாணத்தின் முக்கிய தொழில்கள் பருத்தி ஆலை ஆலைகள் ஆகும். 19 ஆம் நூற்றாண்டின் பிற்பகுதியில் மும்பை, அகமதாபாத் மற்றும் காந்தேேசுவில் நீராவி ஆலைகள் முளைத்தன. 1905 ஆம் ஆண்டில் இம்மாகாணத்தில் 432 தொழிற்சாலைகள் இருந்தன, அவைகள் அதிக எண்ணிக்கையிலான பருத்தி தயாரிப்பில் ஈடுபட்டுள்ளன. இந்தத் தொழில் மும்பையின் மையமாக உள்ளது, கிட்டத்தட்ட மூன்றில் இரண்டு பங்கு ஆலைகள் உள்ளன. 1891-1901 தசாப்தத்தில் ஆலைத் தொழில் பரவலான பிளேக் மற்றும் பஞ்சம் காரணமாக தொய்வடைந்தது. ஆனால் அதே சமயம் ஒட்டுமொத்தமாக வர்த்தகத்தின் குறிப்பிடத்தக்க விரிவாக்கம் மற்றும் உற்பத்தி செய்யப்பட்ட பொருட்களின் பெரும் முன்னேற்றம் ஏற்பட்டது. 1901 இல் ஆலைகளில் பணி புரிய 178,000 கைத்தறி நெசவாளர்கள் மாகாணத்தில் இருந்தனர், அவர்கள் துணியில் நெய்யப்பட்ட வடிவமைப்புகளை கையாளுவதில் இன்றும் திறமை கொண்டுள்ளனர்.

அச்சிடப்பட்ட அல்லது நெய்த வடிவமைப்புகளால் அலங்கரிக்கப்பட்ட பட்டுப் பொருள் அகமதாபாத், சூரத், யியோலா, நாசிக், தானா மற்றும் மும்பையில் தயாரிக்கப்பட்டன; ஐரோப்பிய பொருட்களின் வருகையினால் 20 ஆம் நூற்றாண்டின் ஆரம்பத்தில் பட்டுத் தொழில் வீழ்ச்சியடைந்தது. தங்கம் மற்றும் வெள்ளி ஆபரணங்களில் சேமிப்புகளை முதலீடு செய்யும் வழக்கம் பல பொற்கொல்லர்களுக்கு வேலைவாய்ப்பைக் கொடுத்தது: தங்கம் வழக்கமாக வாடிக்கையாளரால் வழங்கப்பட்டது, மற்றும் பொற்கொல்லர் தனது உழைப்புக்கு ஊதியம் வசூலித்துக் கொண்டார். அகமதாபாத் மற்றும் சூரத் ஆகியவை செதுக்கப்பட்ட மரவேலைகளுக்கு பிரபலமானவை. அகமதாபாத்தில் உள்ள பல வீடுகள் விரிவான மரச் செதுக்கல்களால் கட்டப்பட்டிருக்கின்றன, மேலும் சிறந்த எடுத்துக்காட்டுகள் பரூச், பரோடா, சூரத், நாசிக் மற்றும் யியோலாவில் உள்ளன . அகமதாபாத்தில் உள்ள காரகோடா மற்றும் உடு ஆகிய இடங்களில் அரசு சார்பில் உப்பு அதிக அளவில் தயாரிக்கப்பட்டது, மேலும் குஜராத் மற்றும் மத்திய இந்தியாவுக்கு ரயில் மூலம் ஏற்றுமதி செய்யப்பட்டது. புனே தாப்புரி என்ற இடத்தில் ஒரு மது ஆலை ஏற்பட்டது .

1912 ஆம் ஆண்டில் தாதாசாகேப் பால்கே தயாரித்த முதல் படம் ராஜா ஹரிச்சந்திரா முதன்முதலில் 3 ஆம் தேதி பகிரங்கமாகக் காட்டப்பட்டபோது, 1913 ஆம் ஆண்டு முதல் பம்பாயில் திரைப்பட தயாரிப்பு சகாப்தம் தொடங்கியதாகக் கூறப்படுகிறது.^[3]

• பிரித்தானிய இந்தியாவின் மாகாணங்களும், ஆட்சிப் பகுதிகளும்
• பிரித்தானிய கிழக்கிந்திய நிறுவனம்
• இந்தியாவில் கம்பெனி ஆட்சி
• பிரித்தானிய இந்தியா

1. ↑ Bombay Presidency
2. ↑ Hibbert, Christopher (2000). Queen Victoria: A Personal History. Harper Collins. p. 221. பன்னாட்டுத் தரப்புத்தக எண் 0-00-638843-4.
3. ↑ Cybertech. "Hall of Fame : Tribute : Dadasaheb Phalke". Nashik.com. Archived from the original on 25 January 2012. பார்க்கப்பட்ட நாள் 16 April 2012.