அய்கொளெ ಐಹೊಳೆ
சிற்றூர்
அய்கொளெ நினைவுச் சின்னங்களின் தொகுதி
நாடு	இந்தியா
மாநிலம்	கருநாடகம்
மாவட்டம்	பாகல்கோட்
மொழிகள்
• அதிகாரபூர்வம்	கன்னடம்
நேர வலயம்	ஒசநே+5:30 (IST)
அருகிலுள்ள நகரம்	பட்டடக்கல்

ஐகொளெ அல்லது அய்கொளெ (Aihoḷe) கருநாடக மாநிலம், பாகல்கோட் மாவட்டத்தில் உள்ள ஒரு சிற்றூர். இவ்வூர் வரலாற்றுச் சிறப்புபெற்ற பழங்காலக் கோயில்களைக் கொண்டுள்ளது. பெங்களூருவிலிருந்து 510 கிமீ தொலைவில் அமைந்துள்ள அய்கொளெ. கிபி ஐந்தாம் நூற்றாண்டு காலத்திலிருந்து கட்டப்பட்ட 125 (கிட்டத்தட்ட) கற்கோயில்களைக் கொண்டு சாளுக்கிய கட்டிடபாணிக்குச் சான்றாக விளங்குகிறது. இது வடகருநாடகத்தின் முக்கியச் சுற்றுலாத் தலம். மலப்பிரபா ஆற்றின் திசையில் [[ பட்டடக்கல்லுக்குக் கிழக்கே அய்கொளெயும், பட்டடக்கல்லுக்கும் அய்கொளெக்கும் மேற்கில் பாதமியும் அமைந்துள்ளன. யுனெஸ்கோவின் உலகப் பாரம்பரியக் களமாக இவ்வூர் அறிவிக்கப்பட வேண்டும் என்ற கோரிக்கை நிலுவையிலுள்ளது.^[1]

தொடக்ககால கல்வெட்டுக்களில் அய்கொளெயின் பெயரானது ”ஆரியபுரம்” எனக் குறிப்பிடப்பட்டுள்ளது.^[2] கிபி 450களில் உருவாக்கப்பட்ட அய்கொளெ, சாளுக்கிய அரசர்களின் முதல் தலைநகரமாக இருந்தது. இங்குள்ள 125 பழங்காலக் கோயில்களில் சில, சாளுக்கியக் காலத்து கட்டிடக் கலைஞர்களால் சோதனை முயற்சியாகக் கட்டப்பட்டவை.^[3] மெகுட்டி குன்றுகளுக்கருகிலுள்ள மொரெரா அங்கடிகாலுவில் (Morera Angadigalu) வரலாற்றுக்கும் முந்தைய ஆதாரங்கள் அதிகளவில் காணப்பட்டுள்ளன. சாளுக்கிய காலத்துக்கும் முந்தையகாலச் செங்கல் கட்டிடங்கள் இங்கு அகழ்ந்தெடுக்கப்பட்டுள்ளன. வரலாற்று சிறப்புமிக்க அய்கொளெ, ’இந்தியப் பாறை கட்டிடக்கலையின் தொட்டில்’ என அழைக்கப்படுகிறது.^[4]

சாளுக்கிய அரசன் முதலாம் புலிகேசி தனது தலைநகரை அய்கொளெயிலிருந்து அருகிலுள்ள பாதாமிக்கு மாற்றினான். தற்போது பாதாமி என்றழைக்கப்பட்டும் இவ்வூர் அக்காலத்தில் வாதாபி என்றழைக்கப்பட்டது. அய்கொளெயில் கோயில்கள் அமைப்பதில் கிடைத்த அனுபவங்களைக் கொண்டு சாளுக்கியர்கள் பட்டடக்கல்லில் மேலும் மேம்பட்ட கோயில்களைக் கட்டினர்.

அய்கொளெ கோயில் கட்டிடங்களின் காலம் கிபி 5-6ஆம் நூற்றாண்டுகளில் தொடங்கி 12 ஆம் நூற்றாண்டு வரை நீள்கிறது.^[5][6]

மேகுட்டி கோயிலிலுள்ள இரண்டாம் புலிகேசியின் புகழை எடுத்துரைக்கும் கல்வெட்டு ஒன்று மேகுட்டி கோயிலிலுள்ளது. இக்கல்வெட்டு, இரண்டாம் புலிகேசியின் அரசரவைப் புலவர் இரவிகீர்த்தியினதாகும். கிபி 634 காலத்தைச் சேர்ந்த இக் கல்வெட்டு சமசுகிருத மொழியில் பழைய கன்னட எழுத்துருக்களைக்கொண்டு அமைந்துள்ளது. இக்கல்வெட்டு அய்கொளெ கல்வெட்டு என அழைக்கப்படுகிறது. இதில் ஹர்சவர்த்தனரை எதிர்த்து அடைந்த வெற்றி, பல்லவர்களை வென்றது, தலைநகரை அய்கொளெயிலிருந்து பாதாமிக்கு மாற்றியது போன்ற இரண்டாம் புலிகேசியின் சாதனைகள் பற்றிய குறிப்புகளும், காளிதாசர் பற்றிய குறிப்பும் காணப்படுகின்றன.^[7][8]

இரண்டாம் புலிகேசியால் அமைக்கப்பட்ட கல்வெட்டு (634 AD) ஒன்று அய்கொளெ ஜைனக் கோயிலில் உள்ளது. மகாபாரதப் போர் மற்றும் கலி யுகம் குறித்த விவரங்களுக்கு அறிஞர்கள் இக்கல்வெட்டை உறுதுணையாகக் கொள்கின்றனர்.^[9] இக்கல்வெட்டில் சாளுக்கிய அரசன் மங்களேசன் காலசூரியர்களை வென்ற குறிப்பு உள்ளது. மேலும் பல்லவர்களுக்கும் வாதாபி சாளுக்கியர்களுக்கும் இடையே இருந்த எதிர்ப்புகள் பற்றிய குறிப்புகளும் இரண்டாம் புலிகேசிக்கும் மங்களேசனுக்கும் இடையே அரசுரிமை குறித்து நிகழ்ந்த உள்நாட்டுச் சண்டை மற்றும் அச்சண்டையின் விளைவாக முடிவுற்ற மங்களேசன் ஆட்சி பற்றிய குறிப்புகள் காணப்படுகின்றன.^[10]

அய்கொளெயில் கண்டெடுக்கப்பட்ட முதலாம் அமோகவர்சன் கல்வெட்டில் அவனது புது ஆட்சிமுறை பற்றிய குறிப்புகள் உள்ளன.^[11]

பண்டைய இந்துக் கோயில் கட்டிடக்கலையின் தொட்டிலாக அய்கொளெ கருதப்படுகிறது.^[12] இங்கு 70 க்கும் மேற்பட்ட கோயில்கள் உள்ளன. பல்வேறு பாணிகளில் கலைஞர்கள் கட்டிடங்கள் அமைப்பதற்கு சோதனை முயற்சிகளை மேற்கொண்டதை இங்குள்ள கட்டிடங்கள் காட்டுகின்றன. இங்குள்ள அக்காலக் கலைஞர்கள் அதிமுற்கால குடைவரைக் கோயில்களை உருவாக்கியுள்ளனர்^[13] அய்கொளெயில் தொடங்கிய கலைஞர்களின் கட்டுமானத் திறன், முழுவளர்ச்சியடைந்த சாளுக்கிய பாணி கட்டிடக்கலையாக முழுமையடைந்துள்ளது.

சாளுக்கிய நாட்டிற்கு வடக்கிலும் தெற்கிலுமுள்ள நாட்டினரின் கட்டிட அமைப்புகளிலிருந்து, முற்காலச் சாளுக்கியர்கள் தங்களது கட்டிட பாணியை அமைத்துக் கொண்டனர்.^[14] வட இந்தியபாணி வளைவு கோபுரங்கள், தாங்குபலகைகளுடன் அமைந்த தென்னிந்தியபாணி பூசப்பட்ட சுவர்கள், தக்காணப் பீடபூமியின் மேல்மாட அமருமிடங்கள், சரிவு இறவானங்கள், சாய்வு கூரைகள் மற்றும் வேலைப்பாடமைந்த தூண்களும் கூரைகளும் (George Michell,1997) சாளுக்கிய பாணி கட்டிடங்களில் பயன்படுத்தப்பட்டன. காரையில்லாத இணைப்புகள், அகலத்தையும் உயரத்தையும் விட நீளத்திற்கு அளிக்கப்பட்ட முக்கியத்துவம், தட்டையான கூரைகள், சிறந்த சிற்ப வேலைபாடுகளுடைய உட்கூரைகள், கூட்டமாக இன்றி தனித்தனியாக வடிக்கப்பட்ட, தனிப்பட்ட முக்கியத்துவமளிக்கப்பட்ட சில குறிப்பிட வடிவங்கள் ஆகியவை பாதாமி சாளுக்கியக் கட்டிடங்களின் தனித்துவ அமைப்புகளாக உள்ளன. சாளுக்கியகாலச் சிற்பங்களில் காணப்படும் தரமும், அழகுணர்ச்சியும் பிற்கால இந்தியக் கலைப்பாணியில் காணப்படவில்லை (Susan Huntington, 1985).

துர்க்கை கோயில் அல்லது கோட்டை கோயில் என்றறியப்படும் ([1] பரணிடப்பட்டது 2013-09-07 at the வந்தவழி இயந்திரம்) இக்கோயில், அய்கொளெயில் உள்ள கோயில்களில் நன்கறியப்பட்ட கோயிலாகும். புத்தமத சைத்திய அமைப்பில் உள்ள இக்கோயிலின் கருவறை மீது சிறு கோபுரமும், கருவறையைச் சுற்றி தூண்கள் கொண்ட மண்டபமும் அமைந்துள்ளது. கோயில் முழுவதும் அழகான சிற்பங்கள் நிறைந்துள்ளன. இக்கோயிலின் காலம் ஏழு அல்லது எட்டாம் நூற்றாண்டாக இருக்கக்கூடும் எனக் கணிக்கப்படுகிறது. இந்தியத் தொல்லியல் ஆய்வகத்தால் இக்கோயில் வளாகத்தில் ஒரு [[ தொல்லியல் அருங்காட்சியகம், ஐஃகோல்|சிற்ப அருங்காட்சியம்]] (Museum and Art Gallery) அமைக்கப்பட்டுள்ளது.

லாட்கான் கோயில் என்று முன்பு அழைக்கபட்ட சாளுக்கிய சிவன் கோயில் என்பது அய்கொளெயில் உள்ள கோயில்கள் அனைத்திலும் காலத்தால் முந்தையது; ஐந்தாம் நூற்றாண்டைச் சேர்ந்ததாகும்.^[12]) லாட் கான் கோயில் ஒரு கருவறையையும் அதன் முன்பமைந்த இரு மண்டபங்களையும் கொண்டுள்ளது.^[15] கருவறைக்குள் இலிங்கத் திருவுருவம் காணப்படுகிறது. கருவறையின் முன்புள்ள முகப்பு மண்டபத்தில் சிற்ப வேலைப்பாடமைந்த 12 தூண்கள் உள்ளன. முகப்பு மண்டபத்துக்கு முன்புள்ள அவை மண்டபத்தின் தூண்கள், ஒரே மையம் கொண்ட இரு செவ்வகச் சுற்றமைப்பில் அமைந்துள்ளன. கூரைகளில் பூவடிவ வேலைப்பாடுகள் அமைக்கப்பட்டுள்ளன. இதன் ஊராட்சிக் கூட வடிவமைப்பால், துவக்ககால கட்டுமானச் சோதனை முயற்சியாக இக்கோயில் உள்ளதாகக் கருதப்படுகிறது.

சாளரங்கள் சட்டப்பின்னல் வடிவில் வட இந்தியபாணியில் உள்ளன. இக்கோயில் சாளுக்கிய அரசர்களால் ஐந்தாம் நூற்றாண்டில் கட்டப்பட்டது. இக்கோயிலில் வசித்த லடா கான் என்பவரின் பெயரால் அழைக்கப்படுகிறது. துர்க்கா கோயிலுக்குத் தென்புறம் அமைந்துள்ளது. கருவறையும் அதன் முன்னமைந்துள்ள முகமண்டபம் மற்றும் அவை மண்டபம் இரண்டும் இக்கோயிலின் பின்புறச் சுவற்றில் அமைந்துள்ளன. மேற்கு, தெற்கு, கிழக்குச் சுவர்களில் அழகான வேலைப்பாடைமைந்த கற்சட்டப் பின்னல்கள் அமைக்கப்பட்டுள்ளன. சிவலிங்கம் அமைந்துள்ள கருவறையின் விட்டக்கல்லில் கருடனின் உருவமும், தட்டையான மேற்புறமுடைய நடுச் சதுரக்கூடத்தில் நந்தியும் அமைந்துள்ளன. நந்திக்கு நேர் மேலாக பிற்கால சேர்க்கையாகக் கருதப்படும் (கிபி 450 ) ஒரு நாகர வகை கோபுர வடிவமைப்பு சிதிலமடைந்த நிலையில் காணப்படுகிறது.

இராவண பாடி குகை, அய்கொளெயில் அமைந்துள்ள மிகப்பழமையான குடைவரைக் கோயிலாகும்([2] பரணிடப்பட்டது 2013-08-30 at Archive.today). இக்கோயில் ஹூச்சமல்லி கோயிலுக்கு தென்கிழக்கில் அமைந்துள்ளது. ஆறாம் நூற்றாண்டைச் சேர்ந்த இக்கோயிலில் ஒரு செவ்வக வடிவக் கருவறையும் இரு மண்டபங்களும் உள்ளன. கருவறையில் இலிங்கம் காணப்படுகிறது. இது பாதாமி குடைவரைக் கோயில்களைவிடப் பெரிய கருவறை கொண்ட சைவக் குடைவரைக் கோயில். மூன்று வாயில்களும் சிற்ப வேலைப்பாடுடைய தூண்களும் கொண்ட நடைப்பகுதி ஒன்று கருவறையின் முன் உள்ளது. கோயில் சுவர்களில் நடனமாடும் சிவன் உள்ளிட்ட பல பெரியளவு உருவங்கள் காணப்படுகின்றன. அய்கொளெயில் உள்ள மூன்று குடைவரைக் கோயில்களில் சிவனுக்குரிய இக்கோயிலே மிகவும் அறியப்பட்டதாக உள்ளது.

இராவணபாடி கோயிலுக்குத் தென்மேற்கில் சிறிது தொலைவில் ஜோதிர்லிங்க கோயில்கள் அமைந்துள்ளன. இங்கு தட்டையான மேற்கூரையுடன் முன்புறம் நந்தி மண்டபங்களுடன் இரு கோயில்கள் உள்ளன. மற்ற கோயில்களில் கருவறையும் முன்மண்டபங்களும் அமைந்துள்ளன. இரு கோயில்கள் கதம்பநாகர வகைக் கோபுரங்களைக் கொண்டுள்ளன. கல்யாணிச் சாளுக்கியர் காலக் கல்வெட்டுகள் இரு கோயில்களில் காணப்படுகின்றன. ஏனைய கோயில்கள் பாழடைந்த நிலையில் உள்ளன^[16].

குச்சப்பய்ய குடி (Huchappayya (gudi) temple), அய்கொளெ கோட்டைக்குத் தென்புறம் மலப்பிரபா ஆற்றுக்குச் செல்லும் வழியில் அமைந்துள்ளது. ஹூச்சப்பய்ய கோயில் கருவறை மீதுள்ள கோபுரம் நகரா வடிவில் அமைந்துள்ளது. இது சிவனுக்குரிய கோயிலாக உள்ளது. நாகர அமைப்புக் கோபுரம் கொண்ட கருவறை, கூடம், முகமண்டபம் மற்றும் அழகிய சிற்ப வேலைப்பாடுகள் கொண்ட உட்புறத்தையும் கொண்டுள்ளது. முகமண்டபத்திலும் கூடத்திலும் பல பெரிய சதுரவடிவத் தூண்கள் உள்ளன. முகமண்டபத் தூண்களில் ஆணும் பெண்ணும் இணைந்த சிற்பங்களும் மேற்புற உட்கூரையில் நடராசர் உருவமும் செதுக்கப்பட்டுள்ளன. கருவறையின் வெளிச்சுவரில் மூன்று மாடங்களில் நரசிம்மர் உருவம் வடிக்கப்பட்டுள்ளது. இக்கோயிலின் காலம் கிபி எட்டாம் நூற்றாண்டாகும்.

அய்கொளெயின் தென்புறத்தில் மலப்பிரபா ஆற்றங்கரையில் அமைந்துள்ள யேனியர் கோயில் தொகுதியில் (Group of Yeniar Shrines) 12 ஆம் நூற்றாண்டைச் சேர்ந்த எட்டு கோயில்கள் உள்ளன. இக்கோயில்கள் உள்ளறை, கூடம் முகமண்டபம் என்ற அமைப்பைக் கொண்டுள்ளன.

யேனியர் கோயில்களுக்குத் தென்புறத்தில் இராமலிங்க கோயில் தொகுதி (Ramalinga group of temples) அமைந்துள்ளது. இத்தொகுதியின் முதன்மைக் கோயில் இராமலிங்கம் கோயிலாகும். மூன்று கருவறைகள் கொண்டுள்ள இக்கோயிலில் இரண்டில் சிவலிங்கங்களும் மூன்றாவதில் பார்வதியின் உருவமும் உள்ளது. இக்கோயிலின் காலம் கிபி 11 ஆம் நூற்றாண்டாகும். மேற்கு நோக்கியமைந்த இரு கதம்பர் காலப் பாணிக் கோபுரங்களைக் கொண்டுள்ளது. இக்கோயிலில் ஒரு சிறு மசூதியுள்ளது. (ஆதாரம்: கர்நாடக மாநில அரசிதழ் 1983)

காளகநாதர் தொகுதி கோயில்கள் (Galaganatha group of temples) மலப்பிரபா ஆற்றங்கரையில் ஹூச்சியப்பக் கோயில் தொகுதிக்குத் தென்புறத்தில் அமைந்துள்ளது. 38 கோயில்களைக் கொண்டுள்ள இத்தொகுதியின் முதன்மைக்கோயில் காளகநாதர் (சிவன்) கோயிலாகும். இக்கோயிலின் கோபுரம் வளைகோட்டமைப்பில் கட்டப்பட்டுள்ளது. நுழைவு வாயிலில் கங்கை மற்றும் யமுனையின் உருவங்கள் அமைக்கப்பட்டுள்ளன. இக்கோயிலின் காலம் கிபி எட்டாம் நூற்றாண்டு என அறியப்பட்டுள்ளது. கூடம், உள்நடை மற்றும் கருவறை கொண்டுள்ள காளகநாதர் கோயில் தவிர இத்தொகுதியின் பெரும்பாலான பிற கோயில்கள் சிதிலமடைந்துள்ளன. திரிகூடாச்சல அமைப்பில் (மூன்று அறைகள்) உள்ள பத்தாம் நூற்றாண்டுக் கோயில் ஒன்றும் இத்தொகுதியில் உள்ளது.

சூரியநாராயணர் கோயிலில் குதிரைகள் இழுக்கும் தேரில், மனைவியர் உஷா, சந்தியாவுடன் சூரியனின் 0.6 மீ உயரச் சிலை அமைந்துள்ளது. இக்கோயில் 7-8 ஆம் நூற்றாண்டைச் சேர்ந்தது. நான்கு தூண்கள் கொண்ட கருவறையின் மேல் நாகர வகைக் கோபுரமும் உட்புறத்தில் இரண்டடி உயர சூரியன் சிலையும் காணப்படுகிறது. லாட்கான் கோயிலுக்கு வடகிழக்கில் இக்கோயிலுள்ளது.

லாட்கான் கோயில்கள் தொகுதிக்கு மேலும் சற்று தென்புறத்தில் சக்ரா குடி (Chakra Gudi) கோயில் உள்ளது. இக்கோயிலில் ஒரு கூடமும் கருவறையும் உள்ளது. கருவறைமீதான கோபுரம் நாகர பாணியில் அமைந்துள்ளது. இக்கோயிலின் காலம் 9 ஆம் நூற்றாண்டாகக் கணிக்கப்பட்டுள்ளது.

குச்சிமல்லி கோயில் அல்லது குச்சிமல்லி குடி (Huchimalli (gudi) temple) கோயிலில் முதன்மைக் கருவறையையொட்டி அர்த்தமண்டபம் அமைக்கப்பட்டுள்ளது. இது கோயில் கட்டிட அமைப்புகளில் ஏற்பட்ட வளர்ச்சியைக் காட்டுகிறது. இக்கோயில் அய்கொளெ கிராமத்தின் வடக்குப்பகுதியில், பயணியர் மாளிகைக்குப் பின்னால் அமைந்துள்ளது. கோயிலின் வெளிச்சுவர்கள் சட்டப்பின்னல் வடிவச் சாளரங்களைக் கொண்டுள்ளன. கருவறையின் மேற்கோபுரம் நாகர வகையைச் சேர்ந்தது. இக்கோயிலின் எதிர்ப்புறம் சிறிது தொலைவில் சிதிலமடைந்த ஒரு கோயில் காணப்படுகிறது.

மேலும் சில இந்துக் கோயில்கள்

அய்கொளெயிலுள்ள மேலும் சில பழமையான இந்துக் கோயில்கள்

• படிகெர குடி (Badigera gudi)
• அம்பிகெர குடி (Ambigera Gudi)
• சிக்கி குடி (Chikkigudi Group)
• கௌடர் குடி (Gaudara gudi)
• ராச்சி குடி (Rachi gudi)
• குச்சப்பய்ய மடம் (Huchappayya Matha)
• காளபசப்பன்ன குடி (Halabasappana Gudi)
• கொண்டி குடி (Kontigudi group of temples),
• திரியம்பகேசுவரர் கோயில் (Triyambakeshvara Group)

• மேகுட்டி ஜைனக் கோயில்

மேகுட்டி ஜைனக் கோயில் (Meguti Jain temple) ஒரு சிறு குன்றின்மீது அமைந்துள்ளது. ([3]). இக்கோயில் 24 ஆம் தீர்த்தங்கரர் மகாவீரருக்கான கோயிலாகும்.^[17] கோயில் உயர மேடையொன்றின்மீது அமைந்துள்ளது. முகமண்டபத்துக்குச் செல்ல படிக்கட்டுகள் அமைக்கப்பட்டுள்ளன. தூண்கள் அமைந்துள்ள முகமண்டபம் பெரியதாக உள்ளது. முதன்மைக் கருவறைக்கு மேல் கூரைமீதமைந்துள்ள மற்றொரு கருவறைக்குச் செல்வதற்கும் படிக்கட்டுகள் உள்ளன. இரண்டாம் புலிகேசியின் அவையிலிருந்த புலவர் இரவிகீர்த்தியால் இக்கோயில் கட்டப்பட்டது எனக் கோயில் வெளிச்சுவற்றில் காணப்படும் கிபி 634 ஆம் ஆண்டு கல்வெட்டிலிருந்து அறியப்படுகிறது. காளிதாசர் மற்றும் பாரவி குறித்த குறிப்பும் இக்கல்வெட்டில் உள்ளது.

இக்கோயிலுக்கு தென்கிழக்கில் சிறிய ஜைனக் குகைக் கோயில் ஒன்றுள்ளது. அங்கு ஐந்தடி உயர பாகுபலி உருவம் கருவறையிலும், பிற தீர்த்தங்கரர்களின் உருவங்கள் சுவற்றிலும் காணப்படுகின்றன.

• ஜைனக் குகைக் கோயில்

ஜைனக் குகைக் கோயில் (Jain cave temple) பட்டடக்கல் அல்லது பாதாமியிலிருந்து அய்கொளேக்குள் நுழையும் பகுதியில் மலப்பிரபா ஆற்றங்கரையில் அமைந்துள்ளது. இக்குகைக்கு அருகிலுள்ள பாறையில் பழைய கன்னட எழுத்துருக்களில் அமைந்த கல்வெட்டுக்கள் காணப்படுகின்றன.

• புத்தக் குகை

மேகுட்டிக் கோயில் அமைந்துள்ள குன்றின் மீது அக்கோயிலுக்குச் செல்லும் வழியில் ஆறாம் நூற்றாண்டைச் சேர்ந்த இரண்டடுக்கு புத்தக் குகைக் கோயில் ஒன்று உள்ளது. இக்கோயில் ஒரு பகுதிக் குடைவரைக் கோயிலாக அமைந்திருக்கிறது. [4].

13.கர்நாடக மாநில அரசிதழ் 1983.

• Aihole-Ancient History Encyclopedia

விக்கிப்பயணத்தில் அய்கொளெ என்ற இடத்திற்கான பயண வழிகாட்டி உள்ளது.

விக்கிமீடியா பொதுவகத்தில்,
அய்கொளெ
என்பதில் ஊடகங்கள் உள்ளன.

• Aihole temples
• Photos of Aihole temples பரணிடப்பட்டது 2007-05-27 at the வந்தவழி இயந்திரம்
• Official site of Bagalkot District
• Aihole group of temples on Google Maps
• Aihole Galaganatha and Ramalingeshwara group of temples on Google Maps
• Sacred Landscapes in Early Medieval South India: the Chalukya state and society (ca. AD 550-750) - Aihole
• Photos of Aihole British Library Collection பரணிடப்பட்டது 2016-03-05 at the வந்தவழி இயந்திரம்

• Romance on the Rocks... Hampi, Badami, Pattadakal, Aihole

பா உ தொ கருநாடகம்
தலைநகரம்: பெங்களூர்
அறிமுகம்	கட்டிடக்கலை திரைத்துறை பண்பாடு கன்னட மக்கள் பொருளாதாரம் கல்வி
வரலாறு	கர்நாடக வரலாறு சாதவாகனர் கதம்பர் சாளுக்கியர் இராஷ்டிரகூடர் மேலைச் சாளுக்கியர் போசாளர் கங்கர் தேவகிரி யாதவப் பேரரசு விஜயநகரப் பேரரசு மைசூர் அரசு குடகு இராச்சியம் ஆங்கிலேய-மைசூர்ப் போர்கள்
கோட்டங்களும் மாவட்டங்களும்	பெங்களூரு கோட்டம் பெங்களூரு ஊரகம் பெங்களூரு நகரம் சிக்கபல்லாபூர் (சிக்கபள்ளபுரா) சித்திரதுர்க்கா தாவனகெரே கோலார் ராமநகரம் சிமோகா தும்கூர் பெல்காம் கோட்டம் பாகல்கோட் பெல்காம் பீசப்பூர் தார்வாட் கதக் ஆவேரி வட கன்னடம் (உத்தர கன்னடம்) குல்பர்கா கோட்டம் பெல்லாரி பீதர் குல்பர்கா கொப்பள் ராய்ச்சூர் விஜயநகரம் யாத்கிர் மைசூர் கோட்டம் சாமராசநகர் சிக்மகளூர் தென் கன்னடம் (தட்சிண கன்னடம்) ஹாசன் குடகு மண்டியா மைசூர் உடுப்பி
புவி அமைப்பு	தக்காண பீடபூமி வடக்கு கர்நாடகா ஆறுகள் மலைநாடு (கர்நாடகம்) மேற்குத் தொடர்ச்சி மலைத்தொடர்
நகரங்கள்	பெங்களூர் மைசூர் மங்களூர் குல்பர்கா சித்ரதுர்கா தார்வாடு தாவண்கரே ஹூப்ளி பிஜப்பூர் ஹம்பி
சமயம் & இலக்கியம்	கன்னட எழுத்துமுறை கன்னட மொழி கன்னட இலக்கியம் கன்னட கல்வெட்டுகள் பரதநாட்டியம் கருநாடக இசை கன்னட இலக்கியம் கன்னட இலக்கிய மன்றம் கன்னட இலக்கிய மாநாடு பசவர் மத்துவர் புரந்தரதாசர் கனகதாசர் வித்யாரண்யர் வியாசதீர்த்தர் அக்கா மகாதேவி ஜன்னா குமார வியாசர் சர்வக்ஞர் த. ரா. பேந்திரே கோபாலகிருஷ்ண அடிகா குவெம்பு
தொல்லியல், சுற்றுலா & ஆன்மீகத் தலங்கள்	ஹம்பி (உலகப் பாரம்பரியக் களம்) அய்கொளெ ஹளேபீடு பாதாமி குடைவரைக் கோவில்கள் குப்கல் பாறை செதுக்கல்கள் சன்னதி பட்டடக்கல் பிரம்மகிரி தொல்பொருள் தளம் சரவணபெலகுளா லக்குண்டி சமணக் கோயில் மைசூர் அரண்மனை பெங்களூர் அரண்மனை ஜோக் அருவி சிவசமுத்திரம் அருவி பன்னேருகட்டா தேசியப் பூங்கா இஸ்கான், பெங்களூரு கர்நாடகாவில் உள்ள இந்துக் கோயில்கள்

பா உ தொ இந்து கல்வெட்டுகள், கட்டிடக்கலை மற்றும் கலைகள்
இந்து கல்வெட்டுகள்# கட்டிடக்கலை # கலைகள்
கிபி 400-க்கு முன்னர்	சிற்பங்கள் லிங்கம் நடராசர் யட்சினி பொம்பெயி இலக்குமி சுரசுந்தரி தொல்லியல் களங்கள் பேட் துவாரகை கும்ஹரார் கல்வெட்டுக்கள் அசோகர் கல்வெட்டுக்கள் ஹாத்திகும்பா கல்வெட்டு அயோத்தி கல்வெட்டு ஆத்திபாத கல்வெட்டு ஹேலியோடோரஸ் தூண் மதுரா கல்வெட்டு மோரா கல்வெட்டு மலைக்கோயில் கல்வெட்டு யவன இராச்சியக் கல்வெட்டு நானாகாட் ரே கல்வெட்டுக்கள் வாசு நிலைக்கதவு கல்வெட்டுக்கள் யவன இராச்சியக் கல்வெட்டு கோபிகா குகை கல்வெட்டுக்கள்
தொன்மையான கோயில்கள் (கிபி 400-899)	கலை & சிற்பங்கள் பல்லவர்களின் கலை மற்றும் கட்டிடக்கலை மாமல்லபுரச் சிற்பங்கள் துவாரபாலகர் சிற்பம் தொல்லியற்களங்கள் பல்லவமேடு தொல்லியல் களம் அய்கொளெ பாதமி சந்திரகேதுகர் சிர்பூர் உஜ்ஜைன் கல்வெட்டுக்கள் சோழர் காலக் கல்வெட்டுகள் வேள்விக்குடி செப்பேடுகள் தந்திவர்மன் கல்வெட்டு அழகர் மலைக் கல்வெட்டுகள் மதுரா தூண் கல்வெட்டு காத்வா கல்வெட்டுக்கள் கோபிகா குகை கல்வெட்டுக்கள் வடாதிகா குகைக் கல்வெட்டுகள் மண்டோசோர் கல்வெட்டுக்கள் கோயில்கள் கிபி 400-599 உதயகிரி குகைகள் பூமரா சிவன் கோயில் குடிமல்லம் லிங்கம் தசாவதாரக் கோயில் ஏரண் வராகக் கோயில் பார்வதி கோயில் திக்வா கோயில் ஜாம்நகர் சூரியன் கோயில் பசுபதிநாதர் கோயில் அய்கொளெ கோயில்கள் பாதாமி குடைவரைக் கோவில்கள் எலிபண்டா குகைகள் கிபி 600-899 பட்டடக்கல் மண்டபேஷ்வர் குகைகள் கழுகுமலை வெட்டுவான் கோயில் பாபநாசி கோயில்கள் நவபிரம்மா கோயில்கள் பதேஷ்வர் இந்துக் கோயில்கள் தெலிகா கோயில் மஸ்ரூர் கோவில்கள் லட்சனா தேவி கோயில் எல்லோரா கைலாசநாதர் கோவில் சோம்நாத் கோயில் துவாரகாதீசர் கோயில் மாமல்லபுர மரபுச்சின்னங்கள் சிர்பூர் நினைவுச்சின்னங்களின் தொகுதி திருவரங்கம் அரங்கநாத சுவாமி கோயில் மதுரை மீனாட்சி சுந்தரேசுவரர் கோயில் திருப்பரமேச்சுர விண்ணகரம் பசுபதிநாத் கோவில் சங்கு நாராயணன் கோயில் முக்திநாத் மார்தாண்ட சூரியன் கோயில் பிராசாதப்ர கோ பாக்கொங்
சிறப்பானவைகள் (கிபி 900-1600)	கட்டிடம், நடனம் & சிற்பம் ராணியின் கிணறு சாந்த் பௌரி அடாலஜ் படிக்கிணறு அகர் நினைவுச் சின்னங்கள் போசளர் கட்டிடக்கலை நடனம் பரதநாட்டியம் கதகளி குச்சிப்புடி கதக் கஜுராஹோ சிற்பங்கள் தொல்லியல் களங்கள் பேளூர் ஹளேபீடு சோமநாதபுரம் மதன் காமதேவன் கோயில்கள் தஞ்சைப் பெருவுடையார் கோயில் கங்கைகொண்ட சோழீசுவரர் கோயில் தாராசுரம் ஐராவதேஸ்வரர் கோயில் காஞ்சிபுரம் கைலாசநாதர் கோயில் இராமேஸ்வரம் இராமநாதசுவாமி கோயில் வைகுண்ட பெருமாள் கோயில், உத்திரமேரூர் காஞ்சி உலகளந்த பெருமாள் கோயில் சிதம்பரம் நடராசர் கோயில் அண்ணாமலையார் கோயில் திருவனந்தபுரம் பத்மநாபசாமி கோயில் குருவாயூரப்பன் கோயில் விருபாட்சர் கோயில் சென்னகேசவர் கோயில், பேளூர் சென்னகேசவர் கோயில், சோமநாதபுரம் ஹோய்சாலேஸ்வரர் கோவில் உடுப்பி கிருஷ்ணர் கோயில் திருப்பதி வெங்கடாசலபதி கோயில் ஸ்ரீசைலம் மல்லிகார்ஜுனர் கோயில் காளஹஸ்தி கோயில் சூரியன் கோயில், குஜராத் கொனார்க் சூரியன் கோயில் அரசவல்லி சூரியன் கோயில் புரி ஜெகன்நாதர் கோயில் கஜுராஹோ கந்தாரிய மகாதேவர் கோயில் இலக்குமணன் கோயில் கஜூரஹோ சித்திரகுப்தர் கோயில் கஜூரஹோ நந்திக்கோவில் பஞ்சயாதனக் கோயில்கள் லிங்கராஜர் கோயில் ராஜாராணி கோயில் யோகினி கோயில் ஜாகேஷ்வர் கோயில்கள் ஜெகேஷ்வர் கோயில்கள் பாலேஸ்வரர் கோவில் சதுர்புஜக் கோயில் திரிபுரந்தகர் கோயில் அங்கோர் வாட் பிரியா விகார் கோயில் பெங் மிலியா சாஸ்பாகு கோயில் அயோத்தி இராமர் கோயில்
சீரமைக்கப்பட்டவைகள் (கிபி 1400-1799)	தொல்லியல் களங்கள் ஹம்பி கோயில்கள் பாகநாத் கோயில்
வலைவாசல்:இந்து சமயம்	இந்து இந்து சமயப் பிரிவுகள் பகுப்பு:இந்து சமயச் சின்னங்கள் இந்து புனிதத் தலங்கள் இஸ்கான் கோயில் அக்சர்தாம் கோயில் தமிழ்நாட்டு இந்துக் கோயில்கள் பகுப்பு:இந்து யாத்திரைத் தலங்கள் பகுப்பு:புண்ணிய தீர்த்தங்கள் பகுப்பு:இந்து புனித நகரங்கள் பகுப்பு:இந்துக் கோயில்கள் Hinduism by country
குறிப்புகள்:	The above list of archaeological sites, inscriptions and temples is grossly incomplete.
பகுப்பு வலைவாசல்