Turkey（土耳其）

u Turkey sa ilabu nu Yaco, itiza i 39 00 N, 35 00 E, u ahebal nu lala’ mapulung sa 783,562 sq km, u ahebal nu lala'ay sa 769,632 sq km, u ahebal nu nanumay sa 13,930 sq km, hamin nu tademaw sa 80,274,604. kakalukan umah sa 49.70%, kilakilangan umah sa 14.90%, zumaay henay umah sa 35.40%.

u tapang tusu nu kanatal sa u Ankara.

kakining nu kanatal demiad sa tusa a bataan izaw ku enem bulad cacay bataan demiad.

u tabakiay a tapang nu kanatal (cung-tung) ayza sa ci Recep Tayyip Erdoğan, micakat a demiad sa i 2014 a mihca walu bulad tusa bataan izaw ku walu demiad.

土耳其共和國，通稱土耳其。

u Turkey a kapulungan a kanatal i hekal sa sipangangan han tu ya Turkey han.

位於亞洲大陸西端，是一座連結歐亞的天然橋樑，自古以來，東西方文明在這裡衝擊、交流、融合。西元前68年，羅馬帝國將安納托利亞納入版圖，330年君士坦丁大帝更將首都遷至拜占庭，建立拜占庭文化。帝國分裂為二，東部稱為拜占庭帝國，聖索菲亞大教堂與查士丁尼法典是這時期的文明代表。

u kakitidaan nu Turkey a kanatal i Ya-cuo a enal kasatipanan, u sikalalitin tu na O-cuo atu nu Ya-cuo a masanu lahaday a sangaw, kasumamadan sa, nu walianay atu nutipanay a lalangawan itini kalabangbangan nu kacacubelis malalacal, kacamulan. celahcan nu ayawan i 68 a mihcaan, ya Lo-ma a huhungtiay a kanatal sipala nu udipan kay An-na-to-li-ya, 330 a mihcaan ya ci Cing-se-tan-tin a hungti palimadan ku sakatatangahan a tuse taydaen i Pay-can-ting, patideng tu sakay nu Pay-can-ting a lalangawan. ya Sen-su-ya-huy-ya tabakiay a kiwkay atu ya Ca-se-ting-ni a hulic sa, itiniay a tatukian a nikatahekalan sitatungus tu nu aydaay a kabaluhay.

土耳其的近代史也很有趣的，鄂圖曼帝國衰退後，身為軍官且有遠大眼光的青年穆斯塔法‧凱末爾，在第一次世界大戰中敗北之際，從外國侵略者的手中爭取了土耳其的自由，於1923年10月29日建立了土耳其共和國，以和平與安定為基礎，實現了驚人的經濟發展，促進土耳其的現代化。

ina Turkey sa kalacapianay a laylay musiluy siadih, ya El-tu-man nu hungtiay a kanatal kalawpesan i nudikudan sa, u malatapangay nu hitayay sibalucu'ay, mabaad ku nipiadih tu kawaw a masakapahay, ci Mu-se-ta-huwa-Kay-mol, iti sayaway a nikalalais sa, kademecan i mahida sa, sipakay nida i mudebungay a nipidikecan sikaala nida tu nu Turkey sakunidaay sananay a tatungusan, i ti 1923 a mihcaan 10 a bulad 29 a demiad, mapatideng tu nida ku kapulunganay nu binacadan a kanatal. u sikadamsay atu sikangaay nu kaudip kasasilamit, mapaheci ku sikatawidan a nipakalisiwan a sakasilacul, maycuduh tu nu Turkeyay kalaaydaay a ziday a nikacakatan.

土耳其大陸西起巴爾幹，東至高加索，全長1000英里，向北延伸至黑海，南部瀕臨地中海，在歐洲國土面積僅次於俄國。它的氣候溫和，地形複雜，從沿海平原到山區草場，從雪松林到綿延的大草原。這裡是世界植物資源最豐富的地區之一，植物種類超過10000多種，其中3000種為土耳其特產。

u Turkey a tukusan nutipanay ya Pa-el-ka, nuwalian katukuh tiya Kaw-ciya-so hananay sa, nikabaatan sa makaala tu cacay a malebut ka katanayu, sipay kaamisan a manayat katukuh i Hey-hay a bayu’, nutimulan sa kacapian ku dadipasan nu Ti-cung-hay, itini i O-cuo a kenis sa nika ahebalan a lala', kilul sananay tu nu El-ko katabaki. u demiadan nu Turkey sa kaladihkuan, u kakitidaan sa masasasibut, makay liwliwan nu bayu a enal katukuh i buyubuyu'an a saku nu lutukay a enal sa, na makay sulsuldaan lalitinlitin sa kaahebalan nu enal a lutulutukan. itini sa u sakasibekan nu kalaidaw nu lahaday a kakitidaan i kitakit a masausi, u mamulangaway a tuudtuud mangasiw ku cacayay a mang kayadah, nikaidaw nu itiniay tu a langaw sa makaala tu tulu a malebut ku nipicidekan.

由於被四片海域環繞，土耳其保存完好的愛琴海和地中海海灘。巍峨的阿勒山山頂終年積雪覆蓋，景色最為壯觀，吸引了眾多遊客。此外，這還是一個河流湖泊眾多的國度，底格里斯河和幼發拉底河均發源於此。

nanilaupan nu sepatay a bayu kasaliyut, u Turkey sa kapah ku nipisupet tu ya Ay-cing-hay atu nu Ti-cung-hay a sadipasan. ya A-le a buyu' i masadungduhay i mihmihcaan mapatahab tu nu sulda, u sikaicelnag sa adihen, u mamicepcepay tu balucu’ atu ngalih nu katuuday a labang, sakusaan, itini sa u sikayadahan nu pisilsilan nu sauwac maycumud i banaw a kanatal, ya Ti-ke-li-se a sauwac atu ya Yiyu-fa-la-ti kasasaan nu sauwac atu namakayniay a sikalekalan.

希臘神話故事中三位女神希拉、雅典娜、阿芙蘿笛為了爭世界上最美麗的女神而去爭奪金蘋果，三位女神找巴理士仲裁，天后希拉願意讓他成為全世界的主人；智慧也是戰神的雅典娜，要讓他贏得所有戰爭.

u sakasikadan a misaulicay tu nu laylayay a kitidaan ya Te-lo-yi (masakimay a ling-go cacayay a bataan nikalalais, ya nu kilangay a pilaup mayngayaw tu tuse a masulitay tu)

i Si-la' (希臘) sakay nu kakawsanay a kungku, i labuay a tatayna ci Si-la (希拉), Ya-tiyin-na, atu ci A-hu-lo-ti ku maydih a macacebis tu cima ku sabangcalay i kitakit a kakawsan nasa, macacebis tu ya masakimay a ling-go, ina tatuluay a kakawsan sa mikilim tu papatinsuay ci Pa-li-se hananay, ya masatapukuay a kakawsan  ci Si-la sa, anu kalahecian sa, a pala nu kitakitay a sitatungusay a tademaw sa, kalasipunuay a kakawsan ci Ya-tiyin-na sa, kalacian nasa a sipala nu kahaminan a nikalalais a makata sa.

愛神也是美神的阿芙蘿笛作弊，先以美色迷惑巴里士要讓他回去當特洛伊的王子和得到全世界最美麗的女人－斯巴達的王后海倫。

阿芙蘿笛得到了金蘋果她成了最美麗的女神，而特洛伊十年戰爭卻從此開始了。

sakay nu elmuay a kakawsan ci A-hu-lo-ti sa misabana, sayaway sa sanu salungayay a mitekel ci Pa-li-sean, au sikataluma'an i Te-lo-yiay a hungti, atu taneng sikaala tu nu kitakitay a sabangcalay a tatayna ku sapangicih, tu ya Se-pa-taay a acawa nu ko-wan (國王) ci Hay-lun. ci A-hu-lo-ti sikaidaw tu nida kiya masakimay a ling-go, malatu i kitakitay a sabangcalay a kakawsan nu tatayna, nika ina Te-lo-yi kaidaw nu cacay a bataan nu mihcaan sa, sikalingatu tu a caay tu pisengal a malalais.  

由於雙方各有神撐持，勢均力敵十年戰爭分不出勝敗。阿克曼蒙就設計了木馬假裝撤退回希臘，特洛伊人不察開城門拖木馬入城且大肆慶祝喝的爛醉如泥，半夜木馬內的勇士和希臘大軍內外合作一舉殲滅特洛伊城。

sikahinian nu mahtatusaay kalaidaw nu kakawsan a pacukel, masasulecad ku nikaidaw tu sakaicelang, kyu cacay a bataan nu mihcaan a nikangangayaw sa cay pakasiduma ku makataay a masasuayaw, ci A-ke-man-mon hananay sa mitekel tu kilangay a subayu, misakaliyuh a pananukas tu a tadikud i Si-la', Ya Te-lo-yi a tademaw sa mapasibana caay pikinkinsa aca, wawah satu panan nu tuse mukitkit tiya nu kilangay a subayu pacumud, kuyda sa salabi satu malimulak a mienip tu kalipahakan a nikahida, mabusuk ku mabusukay, i teban nu labi sa kuliniwan nu iyung nu ilabuay ny subayu, atu nu Greece a hitay, mabalud ku balucu’ nu heni, kinacacay han mulawpes kya Te-lo-yi a kakitidaan.

如何洗土耳其浴：土耳其浴稱為「哈瑪」（Haman，土語），舉世聞名，許多人喜歡到土耳其來被刮出全身的「汙垢」，再按摩按摩一番。

a hicaen mililuc ku nu Turkeyay: u kamu nu Turkey sa Hama han nu mita, (Haman han nu heni), misasengi ku ngiha, u sakatinengan nu kitakitay i hekal, u tayniay nu makay cuwacuwaay sa, manamuh amin tu nipiluduh tu (kakipa atu uning), kilul sa mimi’mi’an aca muliyaw ku muliyaw.

土耳其的先祖是來自於中亞的游牧民族突厥人，隋唐時代位於中國的西北邊境，多次征戰之後分裂成東西突厥，東突厥是蒙古前身，西突厥則為鄂圖曼的前身〈土耳其一名即源自於唐朝的“突厥”〉，草食性的牛與羊自然成為主要的食物來源〈因為信仰伊斯蘭教而禁食豬肉〉.

Turkey a kakawsan kaidaw sa namakay i kalatebanan nu Ya-cuo, u pahutingay a binacadan ya Tu-ciye a tademaw, nipatideng nu hungti ya Suye-Tang hananay a ziday kalanutipan i saamisan liwliway ku kakitidaan, kinapinaan a nikalalais sa malcinuwas palatusaen ku nikasumad, u cacay sa mala nu walianay a Tu-ciye, u cacay sa mala nutipanay a Tu-ciye a tademaw. ya walianay a Tu-ciye a tademaw sa nau Mongolia a binacadan i ayaw, u nutipanay a Tu-ciye a tademaw sa namakay nu El-tu-man i ayaw ku udip, (u Turkey a ngangan sa nu makay Tang-caway a “Tu-ciye”), u mukanay tu lutuk ya katalan atu sidi sa, masa u tatungusan nu tademaw a kakaenan (kasising-gu tu nu I-se-lan a kiwkay sisa mipulu mukan tu titi nu pabuy).

其中較為精緻的飲食文化就是著名的烤全羊，將羊以傳統屠法宰殺之後，熱水煺毛、去掉內臟，再將各種調味品放入預先切好的切口和腹腔內，然後在表皮上塗一層食用油，再裝入特製烤爐中烘烤約三個多小時，便是一隻外皮酥香，味美肉嫩的烤全羊了，其色、香、味、形俱佳，是肉食中最講究烹調技術的佳餚，也是牧民們招待來訪貴賓的最高規格禮遇。

sikaidaw nu nikacakatan tu kaen sa, ya kakaenenan a lalangawanay sakasingangan a miitit tu masacacayay tu sidi, hidaen tu nu kalaylayan a nipipacuk tu sidi i nu dikudan sa, u akutiay ku sapskiskis tu banuh nu sidi, sibakah ku labuay nu bili, kilul sa sipacamul han ku canancanan a sapabangsis, hamin han a pacumud i bili ku nikaydih han, u bange nu hekal sa psipsip han tu kakanenay a simal, pacumud hantu i nu singmongay a aititdan, makaala kya tu tuluway a tatukian, tuyda sa mala tu nu kabangesisay nu banges, kusa asu cay kadengan atu sanek nu kangadu nu titi, u kulit, banesis, sanek, u nipaadih a wayway nayay ku sasakamuen, u sakay nu titiay a nipizangpan sa u mitesekay ku nipiliyawli, u mamitakus nu pahutingay kuyni tu labang, sikaseneng nu labang sikatiyung ku balucu’ kaladihkuan midang.                                                                                           

土耳其獨特的拉克的酒（茴香酒）。這種酒加入水後，變為乳白色，因此被叫作獅子奶。

u Turkeyay ya micidekay a epah u La-ke hananay (Huwi-siyan a epah). ina mahiniay a epah sa, sipacamul han tu nanum, nu dikudan sa mala nu kalabulingan nu masasalengacay, kiyu sipangangan han tu ya nu Se-ce (獅子) a salang han.

• CIA
• 外交部
• List of current heads of state and government
• 探索之旅-土耳其簡介/神奇的土耳其：http://www.travel104.com.tw/turkey/1.htm