VOJIN (Vazduhoplovno osmatranje, javljanje i navođenje) je naziv vojnih jedinica namenjenih za neprekidno radarsko osmatranje vazdušnog prostora, otkrivanje i praćenje ciljeva u vazduhu, radarsko obezbeđenje borbenih dejstava LA, RJ PVO, i PAA, kao i obaveštavanje jedinica VS i PVO, KoV i centara civilne zaštite o situaciji u vazduhu.

Jedinice VOJIN izvršavaju sledeće zadatke:

• Neprekidno osmatraju vazdušni prostor
• Otkrivaju i neprekidno prate sredstva za napad iz vazduha
• Obaveštavaju jedinice i ustanove vojske i centre civilne zaštite o situaciji u vazduhu
• Vrše radarsko obezbeđenje borbenih dejstava jedinica LA, RJ PVO, PAA
• Vrše navođenje LA na otkrivene ciljeve u vazduhu
• Vode druge vrste avijacije u rejon izvrsenja borbenih zadataka
• Pružaju navigacijsku pomoć avionima u nuždi

Pored navedenih zadataka, jedinice VOJIN se angažuju i za radarsku kontrolu letenja sopstvene avijacije kao i za osmatranje i pracenje radioloske i meteorološke situacije.

Organizacija sistema VOJIN je jedinstven za državnu teritoriju i oružane snage. Celokupna državna teritoruja podeljena je na zone, a zone na sektore vazdušnog osmatranja i javljanja. Veličinu i granice sektora i zona VOJIN određuje Komanda RV i PVO. Jedinice VOJIN organizovane su u pukove (ponekad u brigade), bataljone, čete, vodove, odeljenja, kao i druge prištapske jedinice za obezbeđenje i opsluživanje.

Puk VOJIN (u nekim slučajevima brigada) je najveća jedinica VOJIN, koja organizuje i vrši vazdušno osmatranje, javljanje i navođenje u zoni koju brani korpus PVO, a u svom sastavu ima: 1-2 bataljona VOJIN, bataljon za vezu, četu za upravljannje (ČZU) i četu veze za opsluživanje, 5 i više samostalnih četa VOJIN, 2-6 samostalnih vodova VOJ, tehničku četu, prištapske jedinice za pozadinsko obezbeđenje.

Bataljon VOJIN načelno je u organizacijskom sastavu puka, a može da bude i samostalna jedinica. Ako se nalazi u sastavu puka VOJIN, onda organizuje i vrši vazdušno osmatranje i navođenje u sektoru zone puka. Kada je bataljon VOJIN organizacijski samostalna jedinica, onda organizuje i vrši vazdušno osmatranje javljanje i navođenje u zoni koju brani brigada PVO. Bataljon VOJIN u svom sastavu, načelno, ima: 3 i više četa VOJIN, 2-4 voda VOJ, četu za upravljanje, četu veze i prištapske jedinice.

Bataljon za vezu namenjen je za uspostavljanje i održavanje svih planiranih veza od OC VOJIN i komandnog mesta korpusa PVO prema pretpostavljenim, sadejstvujućim,i potčinjenim komandama, kao i održavanje unutrasnjih veza u OC VOJIN i na komandnom mestu korpusa PVO.

Četa za upravljanje namenjena je za organizaciju i opsluživanje OC VOJIN.

Četa VOJIN namenjena je vazdušno osmatranje, javljanje i navođenje lovaca presretača na ciljeve u vazduhu, može da bude samostalna jedinica puka ili u sastavu bataljona VOJIN.

Vod VOJ je najmanja jedinica VOJIN, a namenjena je za vazdušno osmatranje i prenošenje podataka u OC VOJIN. Normalno je u sastavu čete, bataljona ili puka VOJIN.

Odeljenje VOSt (vizuelna osmatracka stanica) namenjeno je za dopunu radarskog osmatranja; vrši utvrđivanje sastava grupe koja naleće na određeni rejon, određuje tipove i pripadnost letelica,osmatra borbena dejstva avijacije u vazduhu i na zemlji. VOSt vrši osmatranje i predaju meteoroloških podataka, a nalazi se u sastavu čete ili voda.

Ovo je načelna organizacija jedinica VOJIN u VJ i VRS (dok su postojale). Sa novom reorganizacijom vojske verovatno ce biti promena u smislu organzacije.

Jedinice VOJIN su opremljene elektronskim tehničkim sredstvima cije mogućnosti u otkrivanju, praćenju, javljanju, utvrđivanju pripadnosti, obaveštavanju, navođenju i komandovanju obezbeđuju izvršenje svih zadataka. Za neposrednu zaštitu jedinice su naoružane sredstvima za odbranu od napada sa zemlje i iz vazduha, kao i sredstvima za vuču (prevoz).

Elektronska tehnička sredstva sačinjavaju:

• Radarski uređaji
• Uređaji za obradu, prikazivanje i prenos podataka (računarski uređaji)
• Uređaji za elektronsku identifikaciju
• Uređaji za vezu
• Izvori za napajanje

Vrste, tipovi i mogućnosti radarskih uređaja u jedinicama VOJIN određeni su namenom i zadacima jedinice, a to su:

• radari velikog dometa
• radari srednjeg dometa
• radari malog dometa
• radari za merenje visine

Radari velikog dometa otkrivaju ciljeve u vazduhu na velikim daljinama i visinama. Načelno su stacionarnog tipa, fortifikacijski uređeni i branjeni PAA. Opsluzuje ih četa VOJIN. U izuzetnim slučajevima njihovi položaji mogu da se koriste kao rezervna bataljonska komandna mesta.

Osnovne karakteristike ovih radara su: daljina otkrivanja do 1000km, impulsna snaga 1-5MW, tačnost određivanja daljine 2-4km, tačnost određivanja azimuta 1,5-3 stepena, talasno područje je najčesće metarsko, ima veći broj panoramskih i drugih pokazivača.

Loše strane ovih radara: nedovoljna preciznost za navođenje avijacije, zahteva veliku refleksnu površinu za formiranje snopa zracenja (do 2000m u prečniku), slaba pokretljivost.

Radari srednjeg dometa otkrivaju ciljeve u vazduhu na daljini do 400km. Načelno su pokretni. Opslužuje ih četa VOJIN, a prema užoj nameni mogu da se koriste i za navođenje LA na ciljeve u vazduhu, jer se odlikuju velikom preciznošću merenja daljine, visine, azimuta i brzine aviona.

Osnovne karakteristike ovih radara su: daljina otkrivanja do 400km, impulsna snaga 1-2MW, tačnost merenja daljine oko 200m, tačnost merenja azimuta 0,2-2 stepena, talasno područje je decimetarsko i centimetarsko, broj panoramskih pokazivača prema potrebi.

Radari malog dometa koriste se za otkrivanje niskoletećih ciljeva i pokrivanje mrtvih zona i međuprostora koje sa svojih položaja ne mogu da „pokriju“ radari velikog i srednjeg dometa. Daljina osmatranja iznosi do 250km. Mogu se brzo premestati, a opslužuje ih vod VOJ. Ostale karakteristike ovih radara približno su iste kao i radara srednjeg dometa.

Radari za merenje visine služe za određivanje visine otkrivenih ciljeva u vazduhu, a koriste se u sprezi sa osmatračkim radarima. (Obično je sprega računar i takva sprega omogućuje automatsko merenje visine).

Osnovne karakteristike ovih radara su: otkrivaju ciljeve male refleksne površine na daljini do 200km i visini do 20km, a ciljeve veće refleksne površine na daljini do 250km i visini do 80km. (Poznat je sovjetski visinomer PRV-11 koji je koristen kod svemirskih letova), impulsna snaga im je 50KW-1MW, tačnost merenja visine do 300m, širina snopa zračenja po vertikalnoj ravni 0,7, a po horizontalnoj ravni 3 stepena sto omogucava veliku tačnost merenja visine, talasno područje je centimetarsko. Ovi radari se nalaze u satavu seta VOJIN. Najnoviji osmatrački radari imaju tako rešeno skaniranje snopa da sa jedne antene vrlo precizno mere i visinu. (tzv. 3D radari)

Ovi uređaji vrše automatsku obradu i prikazivanje podataka o otkrivenim ciljevima u vazduhu za najkraće vreme, čime je omoguceno brzo donošenje odluke o izvođenju borbenih dejstava. Oni omogućavaju brzu integraciju podataka radarskog osmatranja sa velikog prostora i od većeg broja jedinica VOJIN. Njihov sastav i vrsta zavise od mesta i uloge u borbenom poretku jedinice VOJIN. U četama VOJIN načelno se nalaze dve vrste ovih uređaja.

• Prva vrsta omogućuje obradu, izdvajanje i predaju do 60 kompletnih podataka o: broju, brzinama i visinama u jednoj minuti. Najnoviji radari koje poseduje VS daju kompletnu informaciju do 1000 ciljeva u jednom okretaju antene.
• Druga vrsta uređaja omogućuje izračunavanje, kodiranje (šifrovanje) i predaju većeg broja jednovremenih komandi za navođenje lovaca- presretača. Daljina prenosa komandi zavisi od mogućnosti sistema i sredstava veze.

U bataljonskim centrima VOJIN ovi uređaji omogućuju objedinjavanje i prikazivanje podataka o situaciji u vazduhu koji su dobiveni sa lokalnih i izdvojenih radara; proračun mogućnosti upotrebe avijacije po tipovima, vrsti naoružanja i mestu baziranja; komandovanje potčinjenim jedinicama; razmenu podataka sa susednim operativnim centrima; prenos podataka vazdušne situacije u OC pretpostavljene komande.Kompleks automatizovanog sistema bataljonskog centra VOJIN sastoji se od: više radarskih pokazivača različite namene,elektronskih optičkih planšeta, telepredajnika i teleprijemnika sa klasicnim i specijalnim sredstvima za vezu, šifratora, dešifratora i memorija podataka, elektronskih racunara i dela za klasičnu obradu i izlaganje podataka.

U pukovskom centru VOJIN nalazi se slična oprema kao i u bataljonskom centru, specificirana prema potrebama i zadacima samog centra VOJIN.

• 126. БРИГАДА ВОЈИН
• Originalni članak na forumu MyCity