Grupa nezavisnih umetnika (1921—1927)
Grupa nezavisnih umetnika (aktivna između 1921. i 1927. godine), bila je značajna i zanimljiva grupa likovnih umetnika Hrvatske, različitih sklonosti i formi likovnosti, koja je u teškim posleratnim godinama u Evropi nakon Velikog rata i u uslovima novostvorene država Kraljevine Srba Hrvata i Slovenaca, želela da individualnim radom pokuša da doprinose stvaranju nacionalnog likovnog izraza, u Hrvatskoj i šire. U tom razdoblju Grupa je održala trinaest izložbi po manjim mestima Hrvatske i dve u drugim (velikim) gradovima Kraljevine Srba Hrvata i Slovenaca.[1]
Nazivi
[уреди | уреди извор]Grupa nezavisnih umjetnika — Grupa nezavisnih — Nezavisna grupa — Grupa hrvatskih nezavisnih umjetnika.[2]
Prvu pojavu imena Nezavisna grupa umjetnika nalazimo u kraćem obaveštenju o otvaranju izložbe u Zorin Domu u Karlovcu, objavljenom u Obzoru 6. novembra 1921. godine. Do kraja 1921. godine pedesetak radova ove grupe izloženo je u Karlovcu, a potom i na izlobama u Koprivnici, Sisku i Varaždinu.[3]
Preduslovi
[уреди | уреди извор]
Delovanje Grupe nezavisnih umetnika proisteklo je iz želje grupe Hrvatskih umetnika da se likovne kultura u Hrvatskoj van Zagreba, populariši u manjim sredinama, u kojima je bila vidljiva duboka ekonomska i politićka kriza nastala posle Velikog rata nakon osnivanja Kraljevine Srba Hrvata i Slovenaca. Manji gradovi u Hrvatskoj ostali su kulturno zapušteni, a politička situacija u Kraljevini Srba Hrvata i Slovenaca u vreme delovanja Grupe nezavisnih neprestano se pogoršavala.[4][5]
Sastav grupe
[уреди | уреди извор]U momentu osnivanja, i na prvih pet izložbi Grupa je imala pet članova:
Kasnije su se grupi priključili:
Značaj delovanja grupe
[уреди | уреди извор]Značaj delovanja Grupe nezavisnih ogledao se u tome što su se njeni članovi jasno odredili:[6]
- protiv pseudonacionalne romantike starije generacije,
- protiv pomodnog povođenja za avangardnim likovnim izrazima dela mlađe generacije Evrope,
- za poštovanje individualnih likovnih izraza (u to vreme ponajviše sklonih različitim oblicima realizama koji su vladali Evropom 1920-tih godina), kako bi doprineli stvaranju nacionalnog likovnog izraza.[7]
Zahvaljujući jasno izraženom stavu, slikarstvo Grupe nezavisnih je široko prihvaćeno na svim nivoima:
- u likovnoj kritici,
- pred domaćom publikom,
- na tržištu umetničkih dela, koje je pokazalo zadovoljavajući interes s obzirom na ekonomsku situaciju u Kraljevini Srba Hrvata i Slovenaca
Na dobar prijem dela Grupe nezavisnih od publike svakako je uticala činjenica da je društvo u tim delima prepoznalo…
…hrvatske motive prikazane na savremen način u duhu vremena, s minimaliziranjem uticaja evropskih avangardnih pokreta i istovremeno sa uverenjem da na taj način doprinose stvaranju nacionalnog likovnog izraza.[8]
Izložbe Grupe nezavisnih
[уреди | уреди извор]1921.
[уреди | уреди извор]| Naziv izložbe | Mesto | Vreme održavanja | Autori | |
|---|---|---|---|---|
| 1. | Izložba „Grupa nezavisnih umjetnika” | Zorin Dom, Karlovac | 6.—13. novembar 1921. |
Babić, Miše, Studin, Šulentić, Varlaj |
| 2. | Izložba „Grupa nezavisnih umjetnika” | Zgrada kr. realne gimnazije, Koprivnica | 11.—14. decembar 1921. | Babić, Miše, Studin, Šulentić, Varlaj |
| 3. | Umjetnička izložba | Sisak | 27. novembar — 2. decembar 1921. | Babić, Miše, Studin, Šulentić, Varlaj |
| 4. | Umjetnička izložba | Varaždin, Kazalište, prostorije čitaonice | 18.—28. decembar 1921. | Babić, Miše, Studin, Šulentić, Varlaj |
1922.
[уреди | уреди извор]| Naziv izložbe | Mesto | Vreme održavanja | Autori | |
|---|---|---|---|---|
| 5. | V. jugoslovenska umetnička izložba | Beograd | 31. maj — 1. jun 1922. | Imena Grupe nezavisnih greškom su izostavljena iz kataloga. |
1924.
[уреди | уреди извор]| Naziv izložbe | Mesto | Vreme održavanja | Autori | |
|---|---|---|---|---|
| 6. | Izložba „Grupa nezavisnih” | Magistrat, Novi Sad | 25.—30. maj 1924. | Babić, Kljaković, Kršinić, Miše, Studin, Šulentić, Varlaj |
| 7. | Izložba „Grupe nezavisnih” | Sombor | jun. 1924. | Babić, Kljaković, Kršinić, Miše, Studin, Šulentić, Varlaj |
| 8. | Izložba „Grupa nezavisnih” | Salon Galić, Split | 1 — 15. okrobar 1924. | Babić, Becić, Kljaković, Kršiniđ, Meštrović, Miše, Studin, Šulentić, Varlaj |
| 9. | Izložba „Grupa nezavisnih” | Zorin Dom, Karlovac | 1 — 8. novembar 1924. | Babić, Becić, Kljaković, Kršiniđ, Meštrović, Miše, Šulentić, Varlaj |
1925.
[уреди | уреди извор]| Naziv izložbe | Mesto | Vreme održavanja | Autori | |
|---|---|---|---|---|
| 10. | Izložba „Grupe nezavisnih” | Stari Bečej | maj 1925. | Becić, Kljaković, Kršinić, Meštrović, Miše, Šulentić, Varlaj |
| 11. | Izložba „Grupe nezavisnih” | Senta | maj 1925. | Becić, Kljaković, Kršinić, Meštrović, Miše, Šulentić, Varlaj |
| 12. | Izložba „Grupe nezavisnih” | Velika Kikinda | maj — jun 1925. | Becić, Kljaković, Kršinić, Meštrović, Miše, Šulentić, Varlaj |
| 13. | Izložba „Grupe nezavisnih” | Novi Bečej | jun 1925. | Becić, Kljaković, Kršinić, Meštrović, Miše, Šulentić, Varlaj |
| 14. | Izložba „Grupe nezavisnih” | Veliki Bečkerek | jun 1925. | Becić, Kljaković, Kršinić, Meštrović, Miše, Šulentić, Varlaj |
1927.
[уреди | уреди извор]| Naziv izložbe | Mesto | Vreme održavanja | Autori | |
|---|---|---|---|---|
| 15. | VI. jugoslavenska umjetnička izložba | Novi Sad | jun — 31. jul. 1927. | Babić, Becić, Varlaj, Meštrović, Miše, Hegedušić |
Reference
[уреди | уреди извор]- ^ Dulibić, F. (1999) Grupa nezavisnih umjetnika (1921—1927). Radovi instituta za povijest umjetnosti, 23 (23), 199—208. str. 199
- ^ Lj. Babić, Umjetnost kod Hrvata, Naklada Velzek, Zagreb 1943.
- ^ Izložba nezavisne grupe umjetnika, Zorin Dom, Karlovac,6.—13. XI. 1921.Izlažu: Babić, Miše, Studin, Šulentić, Varla.
- ^ G. Gamulin, Hrvatsko slikarstvo XX stoljeća, Naprijed, Zagreb 1987,str. 16
- ^ I. Reberski, Realizmi dvadesetih godina u hrvatskom slikarstvu, Institut za povijest umjetnosti — Artresor studio, Zagreb 1997, str. 38.
- ^ Dulibić, Frano (2020-05-07). „Grupa nezavisnih umjetnika (1921—1927)”. Radovi instituta za povijest umjetnosti (на језику: хрватски). 23 (23): 199.
- ^ Dulibić, F. (1999) Grupa nezavisnih umjetnika (1921—1927). Radovi instituta za povijest umjetnosti, 23 (23), 199—208. str. 205
- ^ Dulibić, F. (1999) Grupa nezavisnih umjetnika (1921—1927). Radovi instituta za povijest umjetnosti, 23 (23), 199-208. str.206
Literatura
[уреди | уреди извор]- M. Studin, Izjava Nezavisne grupe, Novo doba, VII/1924, br. 234. str. 4.
- …, Nezavisna umjetnička grupa, Demokratija, Beograd 1924, br. 1279, str. 2.
- S. Strahinić, Sa V. Jugoslavenske umjetničke izložbe u Beogradu, Umjetnost, Almanah za slikarstvo, grafiku i skulpturu, Zagreb — Beograd — Ljubljana 1922, str. 1—4.
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
