Vukashin Filipoviq
Vukashin "Vuk" Fillipoviç (serbisht: Вукашин Вук Филиповић Vukašin Vuk Filipović, Stanovc, Vushtrri, Jugosllavi, 30 gusht 1930 - Prishtinë, Kosovë, Jugosllavi, 1990) ishte një shkrimtar, piktor dhe profesor serb në Universitetin e Prishtinës. Ai konsiderohet njëri nga shkrimtarët më të rëndësishëm serbë të shekullit të 20-të. Ai nuk iu bashkua shkrimtarëve dhe intelektualëve serbë dhe malazezë në vitin 1986 në protestat e tyre kundër shqiptarëve.
Biografia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Shkollën fillore e ndoqi në Babin Most, Bresje dhe Prishtinë, kurse të mesmen në Gjimnazin e Dytë të Burrave në Beograd dhe Prishtinë dhe u diplomua për letërsi serbe në Fakultetin Filozofik në Beograd në vitin 1954. Në të njëjtin fakultet në vitin 1964 doktoroi me temën “Fëmijëria në veprën e Bora Stankoviqit”. Ishte profesor në gjimnazin "Ivo Lola Ribar" në Prishtinë (1954–1959), ligjërues në Shkollën e Lartë Pedagogjike dhe nga shtatori 1960 deri në vdekje, ligjërues dhe profesor në Fakultetin Filozofik të Prishtinës në lëndët i Teorisë së Letërsisë dhe Letërsisë Moderne Serbe të shekullit XX.
Është një nga themeluesit dhe kryeredaktori i parë i revistës letrare Vidici (1953–1954) në Beograd. Është iniciator dhe kryeredaktor i revistës Stremljenja (1965–1979) në Prishtinë. Si student në Beograd, ai botoi rreth tridhjetë tregime me tema nga jeta e Kosovës në Mladi Borac, Mlada Kultura, NIN, Naši odjeku dhe gazetën Jedinstvo . Romani i tij Tragovima ("Gjurmët" në dorëshkrim) u vlerësua në konkursin "Arsimi Kombëtar" në Sarajevë në vitin 1957 për një roman jugosllav. [1] Teatri Popullor Krahinor në Prishtinë luajti dramat e tij: "Dhomat e errëta" (Dramë shqipe, 1956) dhe "Bora dhe zjarri" (dramë serbe, 1963). Ai organizoi dy ekspozita personale pikturash në 1957 dhe 1960. Ekspozita e tij ishte ekspozita e parë vetjake e pikturave në Kosovë dhe Metohi. Ai gjithashtu ilustroi përmbledhjen me poezi të Rado Nikoliqit "Hijet" dhe botoi kontribute të shumta artistike në Jedinstvo. Ai inkurajoi dhe ndihmoi krijuesit e rinj në Kosovë që të afirmohen. Ai ishte një nga nismëtarët e veprimtarisë botuese të gazetës Jedinstvo në vitin 1961, në të cilën më vonë botoi të gjithë librat e tij. [2]
Ai ishte anëtar i Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Kosovës (ASHAK) që nga themelimi i saj, ndërsa nga viti 1986 deri në vitin 1990 ishte kryetar i saj, në një mandat si dhe kryetar i Këshillit të Akademive të Shkencave dhe Arteve të RSFJ-së. [3]
Publikime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Studime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- U svetu književnog dela [Në botën e letërsisë], 1966
- Detinjstvo u delu Bore Stankovića [Fëmijëria në veprën e Bora Stankoviqit], 1968
- Pripovedač Ivo Ćipiko, Pisci i Vreme [Tregimtari Ivo Ćipiko, Shkrimtarët dhe koha], Prishtinë, 1970 [4]
- Simboli epskog prostora [Simbolet e hapësirës epike], 1972
- Poetika trajanja [Poetika e kohëzgjatjes], 1973
- Svet književnog dela [Bota e Letërsisë], 1975
- Delo Ive Andrića [Vepra e Ivo Andriqit], 1975
- Poezija dhe poetika Stevana Raiçkovića [Poezia dhe poetika e Stevan Raiçkoviqit], 1977
- Umetnost Veljka Petrovića [Arti i Veljko Petrović], 1980
- Pisci i vreme 2 [Shkrimtarët dhe koha 2], 1982
- Ogledi i studimeve [Sprovime dhe studime], 1985
Novela
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Tragovima (Gjurmë), Narodna prosvjeta, Sarajevë, 1957; (Gjurmat, përkthyer në shqip nga Vehap Shita, Rilindja, Prishtinë, 1958) [5]
- Bregu i pjerrët, Jedinstvo, Prishtinë, 1961, (botimi i dytë: Bota e Re, Prishtinë, 1996)
Drama
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Dark Chambers (Oda e erret), Provincial National Theater (Albanian Drama), Priština, direktuar nga Slavoljub Stefanović Ravasi, 1956
- Pohod, radio drama, Radio Priština, 1962
- Snow and Fire, Provincial National Theater (Serbian Drama), Priština, direktuar nga Aleksandar Kovačević, 1963; Theater National, Leskovac, 1964
Ekspozitë pikture
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Akuarel, Foajet e Teatrit Kombëtar Krahinor, Prishtinë, 1957 dhe 1960
Çmimet
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Çmimi i Shoqatës së Shoqërive Kulturore Artistike të Kosovës për dramën "Dhomat e errëta",
- Çmimi i tretë i "Arsimit Kombëtar" në Sarajevë për romanin, 1956,
- Çmimi i Sekretariatit Rajonal të Arsimit dhe Kulturës AKMO, 1958,
- Çmimi i Dhjetorit i Kosovës, 1964,
- Çmimi i Nëntorit i Prishtinës, 1966,
- Çmimi i Shoqatës së Shkrimtarëve të Kosovës, 1976,
- Çmimi 7 korrik i Beogradit, 1982,
Literatura
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Šijaković, Miodrag (22 korrik 1957). "Roman Vuka Filipovića" [Vuka Filipović's novel]. Jedinstvo. 7.
((cite journal)): Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Lučić, Milivoje (18 shtator 1961). "Deset minuta s piscem "Strme obale" [Ten Minutes with the "Steep Coast" Writer]. Jedinstvo. 8.
((cite journal)): Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Vladeta Vuković (1961). "Vuk Filipović: Strma obala" [Vuk Filipović: Steep Coast]. Stremljenja. 5: 596–601.
((cite journal)): Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Ivanović, Radomir V. (1971). Književno stvaralaštvo Kosova na srpskohrvatskom jeziku. Priština. OCLC 578773151.
((cite book)): Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Mungon shtëpia botuese te vendodhja (lidhja) - Andrejević, Danica (1988). Portreti kosovskih pisaca [Portraits of Kosovo Writers]. Priština: Jedinstvo. OCLC 645172452.
((cite book)): Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Рајовић, Драгана (19 gusht 2013). "ИДЕОЛОШКЕ ИМПЛИКАЦИЈЕ У "ТРАГОВИМА" ВУКАШИНА ФИЛИПОВИЋА". Sinteze (në serbisht). 2 (3): 57–65. ISSN 2217-902X.[lidhje e vdekur]
- ^ Elsie, Robert (15 nëntor 2010). Historical Dictionary of Kosovo (në anglisht). Scarecrow Press. ISBN 978-0-8108-7483-1.
- ^ SFRJ, Savet akademija nauka i umetnosti (1980). The Council of Academies of Sciences and Arts of the SFR Yugoslavia, 1948–1978 (në anglisht). Council of Academies of Sciences and Arts of the SFR Yugoslavia.
- ^ Univerzitet u Nišu Filozofski fakultet (1979). Recueil des travaux de la Faculté des lettres et des sciences de Niš (në serbisht). Filozoski fakultet.
- ^ Rajović, Dragana (2013). "Ideological implications of 'Traces' by Vukasin Filipovic". Sinteze – časopis Za Pedagoške Nauke, Književnost I Kulturu. 2 (3): 57–65. doi:10.5937/Sinteze1303057R. ISSN 2217-902X.
((cite journal)): Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
