For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Erveheja.

Erveheja

Erveheja është një poemë e shkruar nga Muhamet Çami rreth vitit 1820. U botua për herë të parë e tejshkruar me alfabetin e Stambollit dhe e purifikuar nga orientalizmat nga Jani Vreto, në Bukuresht1888.

Rrëfenja romantike në vargje e njohur me emrin Erveheja, në fillim mbante titullin Ravda (Kopshti). Burimi i variantit poetik të Ervehesë së Kyçykut është Tûtî-nâme-ja persiane (Rrëfenja e një papagalli) e Zijaudin Nakshabit (Ziyâ'uddîn Nakhshabî), e frymëzuar nga origjinali sanskritisht Shukasaptati.[1] Kjo poemë me strofa katërvargëshe e tetërrokësh me rimë ABAB jep peripecitë e së bukurës Ervehe, e cila ia del mbanë të mbrojë nderin e virtytin e saj, duke kaluar shumë sprova e fatkeqësi.[2]

Ideja e kësaj historie moralizuese për «virtytin e femrës» ndeshet mjaft në historinë e letërsisë. Teksti shqip prej shtatëmbëdhjetë faqesh përbëhet nga 856 vargje dhe ruhet në Bibliotekën KombëtareTiranë.[2]

Është edhe nga të rrallat vepra të bejtexhinjve të botuara në shekullin e nëntëmbëdhjetë, ndonëse në një variant të ndryshuar. Publicisti rilindës Jani Vreto jo vetëm e transliteroi dhe e botoi Ervehenë në Bukuresht më 1888, por edhe e purifikoi nga leksiku turqisht, persisht e arabisht i shqipes së Kyçykut. Sipas Elsie varianti origjinal është më i kuptueshëm dhe ruan karakterin narrativ të pastolisur të një historie poetike, ndërsa varianti i përpunuar i Vretos rreket ta paraqesë veprën në një formë më epike me epitetet përkatëse.[2]

Më 1967 me motivet e poemës Ahmet Qirezi e përshtati në zhanrin e dramës. Më tej u inskenua me sukses me regji nga Muharrem Qena, drejtor i Teatrit Popullor Krahinor. Erveheja u vu në skenë më pas në Tiranë më 1972.[2]

Për këtë vepër, orientalisti Osman Myderizi shkroi artikuj shkencorë më 1951, 1957 dhe Ardian Vehbiu më 1989.[2]

  1. ^ Elsie, Robert (2005). Albanian Literature: A Short History (në anglisht). I.B.Taurus. fq. 41. ISBN 1-84511-031-5.
  2. ^ a b c d e Robert Elsie (1995), Histori e Letërsisë Shqiptare, përktheu Abdurrahman Myftiu, Tirana & Peja: Dukagjini, 1997.
{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Erveheja
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?