ජාතික වනෝද්‍යාන යනු ශ්‍රී ලංකාවේ ආරක්ෂා කල යුතු වන පංති වන අතර වනජීවී සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව විසින් පාලනය කරනු ලබයි. ජාතික වනෝද්‍යාන 1937 අංක 2 දරණ සත්ව හා වෘක්ෂලතා ආරක්ෂක ආඥාපනත මඟින් පාලනය කරනු ලබන අතර, අමාත්‍යංශ නියෝගයෙන් එය සෑදිම, සංශෝධනය හෝ අහෝසි කිරීම කළ හැක. ජාතික වනෝද්‍යාන තුළ ඇති මුළු භූමිය රාජ්‍ය අයිතිය යටත් වේ. ජාතික වනෝද්‍යාන තුළ තහනම් කර ඇති ක්‍රියාකාරකම් වන්නේ වන සතුන් දඩයම් කිරීම හෝ මරා දැමීම හෝ ඉවත් කිරීම, කුරුල්ලන් සහ උරගයන්ගේ බිත්තර හෝ කූඩු විනාශ කිරීම, වනසතුන්ට බාධා කිරීම, කිසිම සතෙකු බෝ කිරීමට මැදිහත් වීම, කිසියම් ශාකයක් විනාශ කිරීම හෝ හානි කිරීම, වගා හෝ පතල් හෝ වෙනත් අරමුණු සඳහා ඉඩම් කට්ටි කිරීම, වෙඩි තැබීම හෝ ගිනි තැබීම, සත්ව හා ශාක ජීවිත වලට හානි කිරීම සඳහා කිසියම් උගුලක් හෝ පුපුරන ද්‍රව්‍ය හෝ වස යෙදීම වේ. වෘක්ෂලතා හා සතුන් නිරීක්ෂණය කිරීම සඳහා ජාතික වනෝද්‍යාන වලට බලපත්‍රයක් ඇතුව අමුත්තන්ට පිවිසිය හැක. මේ වන විට දැනට ජාතික වනෝද්‍යාන 26 ක් වර්ග කිලෝමීටර 5,734 ක් ආවරණය කරයි.

ජාතික උද්‍යානය	පින්තූරය	වර්ග ප්‍රමාණය භෙක්ටාර වලින්[1][2]	නම්කල දිනය[3][2]
යාල		97,880.7	000000001938-02-25-000025 පෙබරවාරි 1938
විල්පත්තු		131,667.1	000000001938-02-25-000025 පෙබරවාරි 1938
ගල් ඔය		25,900.0	000000001954-02-12-000012 පෙබරවාරි 1954
කුමන		18,148.2	000000001970-01-22-000022 ජනවාරි 1970
උඩවලව		30,821.0	000000001972-06-30-000030 ජූනි 1972
ලාහුගල කිතුලාන		1,554.0	000000001980-10-31-000031 ඔක්තෝබර් 1980
මාදුරු ඔය		58,849.6	000000001983-11-09-00009 නොවැම්බර් 1983
වස්ගමුව		37,062.9	07-08-1984
ජලගැලුම් නිම්න		17,350.0	000000001984-08-07-00007 අගෝස්තු 1984
සෝමාවතිය		39,645.5	000000001986-09-02-00002 සැප්තැම්බර් 1986
හෝටන් තැන්න		3,159.8	000000001988-03-16-000016 මාර්තු 1988
බූන්දල		6,216.0	000000001993-01-04-00004 ජනවාරි 1993
ලුනුගම්වෙහෙර		23,498.8	000000001995-12-08-00008 දෙසැම්බර් 1995
මින්නේරිය		8,889.4	000000001997-08-12-000012 අගෝස්තු 1997
කවුඩුල්ල		6,900	000000002002-04-01-00001 අප්‍රේල් 2002
හික්කඩුව		101.6	000000002002-10-08-00008 ඔක්තෝබර් 2002
පරවි දූව		471.4	000000002003-06-24-000024 ජූනි 2003
හොරගොල්ල		13.3	000000002004-06-24-000024 ජූනි 2004
ගැල්වේස්ලෑන්ඩ්ස්		26.7	000000002006-05-18-000018 මැයි 2006
අංගම්මැඩිල්ල		7,528.9	000000002006-06-06-00006 ජූනි 2006
හොරව්පතාන		2570	000000002011-12-06-00006 දෙසැම්බර් 2011
උස්සන්ගොඩ		349.077	000000002010-05-06-00006 මැයි 2010
මඩු පාර		16367.36	000000002015-06-22-000022 ජූනි 2015
චුන්ඩිකුලම		19565.33	000000002015-06-22-000022 ජූනි 2015
ආදම්ගේ පාලම		18990.00	000000002015-06-22-000022 ජූනි 2015
ඩෙල්ෆ්		1846.28	000000002015-06-22-000022 ජූනි 2015

• සේනාරත්න, පී.එම්. (2005). ශ්‍රී ලංකාවේ වනාන්තර (1වන ed.). සරසවි ප්‍රකාශකයෝ. ISBN 955-573-401-1.