23. oružana gorska SS divizija "Kama"
Osnivanje	april 1944.
Formacija	. 55. SS brdski lovački puk (3. hrvatski) 56. SS brdski lovački puk (4. hrvatski) 23. SS brdski lovački artiljerijski puk 23. SS izviđački bataljon 23. SS bataljon oklopnih lovaca 23. SS divizion flakova 23. SS inženjerijski bataljon
Jačina	13.000 vojnika i oficira
Deo	SS trupa (nem. Wafen SS)
Komandanti
Komandant	. SS-štandartenfirer Helmuth Raithel; 1. juli 1944 — 28. septembar 1944) SS-oberfirer Gustav Lombard; 28. septembar 1944 — 1. oktobar 1944)

23. SS brdska divizija "Kama" (2. hrvatska) je predviđena kao protu-partizanska jedinica, ali vojna situacija je prisilila njemačko vodstvo na ukidanje divizije, koja nikada nije do kraja formirana niti je bila u borbama.^[1]

Prema zamisli rajhsfirera SS Hajnriha Himlera divizija je trebalo da bude formirana tokom 1944. od nemačkog kadra - oficira, podoficira i specijalističkih struka, i regruta sa teritorije NDH, kao sledbenica 13. SS divizije Handžar koja je nazvana „prvom hrvatskom“. Kao i njena preteča, dobila je ime po kratkome turskom nožu, u ovom slučaju, pod imenom kama.^[1]

Uspostavljeni su regrutni centri, a 1. jula 1944. imenovan je štab divizije. Regrutacija je međutim išla vrlo sporo, tako da je tokom septembra 1944. vršena osnovna obuka u Bačkoj sa formacijski vrlo slabo popunjenim jedinicama. U rujnu 1944. divizija je brojala 3 793 vojnika. Istog meseca došlo je do osipanja i masovnog dezerterstva iz 13. SS divizije „Handžar“: Budući da nisu uspeli održati ni prvu „hrvatsku“ SS diviziju u borbenoj spremnosti i formacijskoj popunjenosti, rukovodioci SS organizacije bili su prinuđeni da odustanu od formiranja druge.

Tako ova divizija nikad nije kompletirana niti je njeno formiranje okončano, i nije učestvovala u akcijama. Prikupljeni regruti delom su dezertirali, a delom su njima popunjene formacije 13. SS divizije i razne pomoćne snage. Kadrovska struktura 13. i nesuđene 23. SS divizije poslužili su za formiranje 31. SS divizije i Devetog SS korpusa. Redni broj 23 ustupljen je sledećoj formiranoj, 23. SS oklopno-grenadirskoj diviziji Nederland.

• Gordon Williamson: THE WAFFEN-SS (3) Arhivirano 2011-02-08 na Wayback Machine-u

• 23. Waffen-Gebirgs-Division der SS Kama (kroatische Nr. 2) - Axis History Factbook (en)
• Croatian Volunteers in the German Wehrmacht in WWII by Allen Milcic - feldgrau.com (en)

p r u Kolaboracija u Jugoslaviji
Marionetski režimi	Nezavisna Država Hrvatska • Nedićeva Srbija • Kraljevina Crna Gora • Ljubljanska pokrajina
Političke organizacije	Ustaše • ZBOR • Zelenaši • Slovenska zaveza • Slovenska ženska legija  • Straža
Kvislinzi i kolaboracionisti	NDH: Ante Pavelić • Slavko Kvaternik • Mladen Lorković • Vjekoslav Luburić • Mile Budak • Mehmed Alajbegović • Jure Francetić • David Sinčić Nedićeva Srbija: Milan Nedić • Milan Aćimović • Dimitrije Ljotić • Kosta Mušicki • Kosta Pećanac • Dragi Jovanović Kraljevina Crna Gora: Sekula Drljević • Krsto Popović • Bajo Stanišić Slovenske zemlje: Leon Rupnik • Ernest Peterlin Četnici JVuO: Draža Mihailović • Pavle Đurišić • Dobroslav Jevđević • Ilija Trifunović-Birčanin • Momčilo Đujić • Vojislav Lukačević
Oružane formacije	Hrvatske oružane snage Ustaška vojnica (Crna legija) • Hrvatsko domobranstvo • Zrakoplovstvo NDH Oružane snage Nedićeve Srbije Srpska državna straža • Srpski dobrovoljački korpus  • Pećančevi četnici • Ruski zaštitni korpus Crnogorske oružane snage Lovćenska brigada • Crnogorski dobrovoljački korpus • Crnogorska narodna vojska Slovenske oružane formacije Plava garda • Legija smrti • Narodna legija • Pobratim • Slovensko domobranstvo • Slovenska legija • Slovenski narodni varnostni zbor • Sokolska legija • Gorenjsko domobranstvo • Bela garda Četnički pokret JVuO Jugoslovenska vojska u otadžbini • Dinarska divizija (Dobrovoljačka antikomunistička milicija) Muslimanska milicija Muslimanska milicija Sandžaka  • Huskina vojska  • Hadžiefendićeva legija
Vidi još: Okupacija Jugoslavije • Ustanak u Jugoslaviji • Narodnooslobodilačka borba • Kolaboracija četnika • Povlačenje kolaboracionista • Blajburška predaja • Beogradski proces