بصريات (Optics) فزڪس جي شاخ آهي جيڪا روشني جي رويي ۽ خاصيتن جو مطالعو ڪري ٿي، جنهن ۾ مادي سان ان جي لاڳاپن ۽ اوزارن جي تعمير شامل آهي جيڪي ان کي استعمال ڪن ٿا.^[1] بصريات عام طور تي ظاهر، الٽراوائليٽ ۽ انفراريڊ روشني جي رويي کي بيان ڪري ٿي. روشني هڪ قسم جي برقي مقناطيسي تابڪاري آهي ۽ برقي مقناطيسي تابڪاري جا ٻيا روپ جهڙوڪ ايڪس ريز، مائڪرو ويو (Microwave) ۽ ريڊيائي لهرن کي ساڳيون خاصيتون ڏيکاري ٿو.^[2]

روشنيءَ جي ڪلاسيڪل برقي مقناطيسي تشريح کي استعمال ڪندي اڪثر نظرياتي واقعن جو حساب ڪري سگهجي ٿو، پر روشنيءَ جي مڪمل برقي مقناطيسي وضاحتن کي عملي طور لاڳو ڪرڻ اڪثر مشڪل هوندو آهي. عملي بصريات جو اطلاق عام طور تي سادي نموني استعمال ڪندي ڪيو ويندو آهي. انهن مان سڀ کان عام، بصريات جي جاميٽري، روشنيءَ کي شعاعن جو مجموعو سمجھي ٿي، جيڪي سڌي لڪيرن ۾ سفر ڪن ٿيون ۽ جھڪيون وڃن ٿيون، جڏهن اهي ٻئي سطحن مان گذرن ٿيون يا ظاهر ٿين ٿيون. طبيعي بصريات روشنيءَ جو هڪ وڌيڪ جامع نمونو آهي، جنهن ۾ لهرن جا اثر شامل آهن جهڙوڪ تفاوت ۽ مداخلت جنهن جو حساب جاميٽري آپٽڪس ۾ نه ٿو ڪري سگهجي. تاريخي طور تي، "روشنيءَ جو شعاعن تي ٻڌل ماڊل" پهريون پيش ڪيو ويو پوءِ "روشنيءَ جو موج ماڊل" پيش ڪيو ويو. 19هين صدي عيسويء ۾ برقي مقناطيسي نظريي ۾ پيش رفت ٿي ته روشني لڀڻ حقيقت ۾ برقي مقناطيسي تابڪاري آهي.

ڪجھ واقعا روشنيءَ تي ڀاڙين ٿا، جن ۾ موج جھڙي ۽ ذرڙي جھڙي ٻين خاصيتون آھن. انهن اثرن جي وضاحت لاءِ ڪوانٽم ميڪانيات (quantum mechanics) جي ضرورت آهي. جڏهن روشنيءَ جي ذرڙن جهڙين خاصيتن تي غور ڪيو وڃي ته، روشنيءَ کي ذرڙن جي مجموعن جي نموني سان ٺاهيو ويندو آهي، جنهن کي ”فوٽون“ (Photon) سڏيو ويندو آهي. ڪوانٽم آپٽڪس آپٽيڪل سسٽم ۾ ڪوانٽم ميڪنڪس جي ايپليڪيشن سان واسطو رکي ٿو.

بصري سائنس ڪيترن ئي لاڳاپيل شعبن ۾ اڀياس ڪيو ويو آهي جن ۾ فلڪيات، مختلف انجنيئرنگ جا شعبا، فوٽوگرافي ۽ طب (خاص طور تي آپٿالمولوجي، اکين جي بيمارين جو علم ۽ آپٽوميٽري، جنهن ۾ ان کي طبيعي بصريات سڏيو ويندو آهي) سان لاڳاپيل آهي. آپٽڪس جي عملي ايپليڪيشن مختلف ٽيڪنالاجيز ۽ روزمره جي شين، بشمول آئيني، لينس، دوربين، خوردبين، ليزر ۽ آپٽيڪل فائبر، ۾ ملي ٿي.

• ابن الهيثم
• ڪتاب المناظر

وڪيميڊيا العام ۾ بصريات سان لاڳاپيل ابلاغي مواد ڏسو.

Wikibooks has a book on the topic of بصريات

Wikibooks has a book on the topic of Physics Study Guide/Optics

Relevant discussions

Textbooks and tutorials

• Light and Matter – an open-source textbook, containing a treatment of optics in ch. 28–32
• Optics2001 – Optics library and community
• Fundamental Optics – Melles Griot Technical Guide
• Physics of Light and Optics – Brigham Young University Undergraduate Book
• Optics for PV – a step-by-step introduction to classical optics

Further reading

• Optics and photonics: Physics enhancing our lives by Institute of Physics publications

سوسائٽيون