Красильников Дмитрий Данилович
| Красильников Дмитрий Данилович | |
|---|---|
| Төрөөбүтэ |
Красильников Дмитрий Данилович 25 Ахсынньы 1920 Мугудай, Саха Сирэ |
| Өлбүтэ |
6 Кулун тутар 1985 (сааhыгар 64) Дьокуускай, ССРС |
| Олорбут сирэ |
 Арассыыйа |
| Nationality | саха |
| Эйгэлэрэ | физика, космофизика |
| Үөрэммит сирэ | Москва государственнай университета |
| Доктор буолуутугар салайааччыта | С.И. Никольскай |
| Үлэлэрэ | Киэҥ атмосфера самыырдар чинчийиилэрэ |
Красильников Дмитрий Данилович (25.12.1920–06.03.1985) — физик-учуонай. Саха космофизикатын оскуолатын төрүттээччилэриттэн биирдэстэрэ.
Олоҕун олуктара
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]1920 сыл ахсынньы 25 күнүгэр Мугудай нэһилиэгин бааһынай дьиэтигэр төрөөбүт. 1937 сыллаахха Чурапчы сэттэ кылаастаах оскуолатын бүтэрэн Дьокуускай педагогическай училищетыгар үөрэххэ киирэр. Бүтэрэн баран математика уонна нуучча тылын учууталынан Уус-Алдан уонна Чурапчы районнарыгар үлэлээбит.
Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа, 1944 сыллаахха бааһырыыны ылан демобилизацияламмыт. Саха Сиригэр төннөн баран Педагогическай институт физика-математика факультетыгар туттарсан киирэр 1948 сыллаахха бүтэрэн баран ССРС билим академятын космос сардаҕаланын үөрэтэр станциятыгар младшай билим үлэһитинэн киирбит. Чинчийиилэрин Фейнберг-Дорман эффектарыттан саҕалаабыт.
1963 сыллаахха Москва государственнай университетын ядернай физика институтугар "Большие ионизационные толчки в сферических камерах и энергетический спектр мюонов в области энергии 10-10 эВ" диэн ааттаах кандидатскайын көмүскээбит. 1953 сыллаахтан профессор С.И. Никольскай салайыытынан киэҥ атмосфера самыырдарын (Широкие атмосферные ливни) чинчийбит. Ол кэнниттэн "Исследование энергетического спектра и анизотропии в направлениях прихода космических лучей с энергией 10-10 эВ" диэн ааттаах докторскайын көмүскээбит. Саха космофизиктарын оскуолатын уонна киэҥ космическай самыырдарын чинчийиитин төрүттээччитинэн ааҕыллар. Кини салайыытынан үрдүк таһымнаах специалистары бэлэмнээбит, уонна 8 кандидатскай диссертация суруллубут.
ССРС билимин академиятыгар "Космос сардаҥата" диэн комплекснай программаҕа билим советыгар чилиэнинэн уһуннук үлэлээбит. 1985 сыл кулун тутар 6 күнүгэр Дьокуускайга өлбүт.
Наҕараадалара уонна ытык ааттара
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- 1966 сыллаахха "Сэриигэ Өҥөтүн иһин" мэтээлинэн наҕараадаламмыт
- 1967 сыллаахха "Саха АССР билимин ытык деятела" диэн сыбаанньаны ылбыт
- 1968 сыллаахха "ССРС Сэбилэниилээх Күүстэрэ 50 сыла" мэтээлинэн наҕараадаламмыт
- 1970 сыллаахха "В.И. Ленин 100 сааһыгар Үлэтигэр үтүөтүн иһин" мэтээлинэн наҕараадаламмыт
- 1974 сыллаахха "ССРС норуот хаһаайыстбатын сайдыытыгар ситиһиилэрин иһин" ВДНХ боруонса мэтээлинэн наҕараадаламмыт
- 1980 сыллаахха Саха АССР Үрдүкү сэбиэтин президиумун бочуотунай грамотанан наҕараадаламмыт
- 1982 сыллаахха "ССРС Сибиир билимин Академиятын үтүө бэтэрээнэ" аата иҥэриллибит
- 1982 сылга үлэлэрин иһин Ленин аатынан ил премиятын лауреатын аата иҥэриллибит.
Аатын үйэтитии
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- 1998 сыллаахха Мугудай орто оскуолата Дмитрий Данилович Красильников аатын сүкпүтэ.
- Дьокуускайга уонна Чурапчыга уулуссалар ааттаммыттара.
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
