Будда диэн Буддизмҥа олус айыы киһини ааттыылар. Санскрит тылыттан тылбаастаатахха "сырдатыллыбыт" диэн буолар. Бастакы Будда төрөөбүт ааты Сидхарта Гаутама диэн этэ. Кини буддизм диэн итэҕэли саҕалаабыта. Сорох дьон бэйэлэрин Будда диэн ааттыыллар. Ол дьон "сырдатыыны" булбуттар диэн этэллэр.

Буддизм саҕаланыытыгар Будданан Сидхарта Гаутама диэн киһини ааттыыллар. Кэлин хас да Будда баар буолуон сөп диэн өйдөөһүн тарҕатыллыбыта.

Будданы эҥкилэ суох киһини ааттыыллар, билигин 36 эҥкилэ суох Будда баар. Будда сорох статуя\ларыгар ону көрдөрөөччүлэр.

Буддистар Будда сырдталлыбытын, ол аата кини хайдах бу олоххо олорон аныгыскы олоххо хайдах бэлэмнэнэргэ уонна олорору билэрэ диэн итэҕэйэллэр. Кини хаһан даҕаны хомойбот, соһуйбат киһи буолар диэн итэҕэйэллэр. Атын дьону кытары хаһан да мөккүспэт, уонна буолан дьиҥи эрэ этэр диэн.^[1]