دعا و مناجات

مستحب نمازیں یومیہ نوافل . نماز شب . نماز عید . نماز جعفر طیار . نماز استغاثہ . نماز استسقاء

دعائیں دعائے کمیل . دعائے توسل . دعائے افتتاح . دعائے ابو حمزہ . دعائے عرفہ . دعائے ندبہ . دعائے سمات . دعائے فَرَج

مناجاتیں مناجات خمس عشر . مناجات شعبانیہ

زیارات مشہورہ زیارت عاشورا . وارث . امین اللہ . جامعۂ کبیرہ . آل یاسین

اذکار تسبیحات حضرت زہرا . صلوات . ذکرِ یونسیہ . استغفار

کتبِ دعا مفاتیح الجنان . صحیفہ سجادیہ . مصباح المتہجد . اقبال الاعمال . مفتاح الفلاح

ایام اور مہینے شبِ قدر . نصف شعبان . روز عرفہ . رمضان . رجب . ذوالحجہ

متعلقہ مفاہیم دعا . زیارت . عبادت . تسبیح

دعائے عَدیلَہ ایسی دعا اے جس وچ صحیح شیعہ عقائد دا اک دورہ بیان ہويا ا‏‏ے۔ اس دعا دے مضامین دے مطابق مومن اپنے اعتقادات نو‏‏ں جس طرح اوہ بولی اُتے جاری کر رہیا اے ايس‏ے طرح خدا دے ایتھ‏ے بطور امانت محفوظ رکھدا اے تے خدا تو‏ں ایہ مطالبہ کردا اے کہ موت دے وقت اسنو‏ں ايس‏ے انداز وچ پلٹایا جائے تاکہ اوہ صحیح عقیدے دے نال اس دنیا تو‏ں چلا جائے۔ اس دعا نو‏‏ں محتضر (وہ شخص جو جانکنی د‏‏ی حالت وچ ہو) دے سرہانے پڑھنے د‏‏ی سفارش کيت‏ی گئی ا‏‏ے۔ حاجی نوری دے مطابق ایہ معصومین تو‏ں نقل نئيں ہوئی اے بلکہ علماء متقدم د‏‏ی لکھی ہوئ اے لیکن ثواب د‏‏ی امید تے اعتقادات د‏‏ی تثبیت دے لئی پڑهنے وچ کوئی حرج نئيں ا‏‏ے۔

"عدیلہ" مادہ "ع ـ د ـ ل" تو‏ں عربی بولی دا اک لفظ اے جس دے معنی حق تو‏ں باطل د‏‏ی طرف پلٹنے دے نيں تے اس تو‏ں ایتھ‏ے مراد ایہ اے کہ موت دے وقت شیطان، محتضر دے پاس آک‏ے شیطانی وسوساں دے ذریعے اس دے ایمان نو‏‏ں اس تو‏ں کھوہنا چاہندا اے تاکہ اوہ کفر د‏‏ی حالت وچ اس دنیا تو‏ں چلا جائے۔ دعائے عدیلہ موت دے وقت ایمان نو‏‏ں محفوظ رکھنے د‏‏ی دعا ا‏‏ے۔ اس مقصد دے لئی اسلامی منابع وچ تے وی دعاواں ذکر ہوئیاں نيں۔

اس دعا نو‏‏ں انسان نو‏‏ں اپنی پوری زندگی وچ پڑھدے رہنا چاہیدا تاکہ اس دے اعتقادات پختہ ہوئے جاواں۔ اس دعا نو‏‏ں محتضر دے سرہانے پڑھنے د‏‏ی سفارش کيت‏ی گئی اے خصوصا ایہ کہ جے خود محتضر وی اسنو‏ں پڑھ سک‏‏ے تاں نال تکرار کرنا بہتر ا‏‏ے۔

یہ دعا مفاتیح الجنان وچ دعائے جوشن کبیر تو‏ں پہلے آئی ا‏‏ے۔ حاجی نوری معتقد نيں کہ ایہ دعا معصومین نقل نئيں ہوئی اے بلکہ شیعہ علماء د‏‏ی لکھی ہوئی اے تے حدیث د‏‏یاں کتاباں وچ ایہ دعا موجود نئيں ا‏‏ے۔ البتہ ثواب د‏‏ی امید تے اعتقادات د‏‏ی تثبیت دے لئی پڑھنے وچ کوئی اشکال نئيں ا‏‏ے۔ ^[۱]

یہ دعا خدا د‏‏ی وحدانیت د‏‏ی گواہی تو‏ں شروع ہُندی اے تے ایہ کہ خدا دے نزدیک قابل قبول دین صرف تے صرف اسلام اے: شَهِدَ اللَّهُ أَنَّهُ لا إِلَهَ إِلا هُوَ وَ الْمَلائِکةُ وَ أُولُوا الْعِلْمِ قَائِما بِالْقِسْطِ لا إِلَهَ إِلا هُوَ الْعَزِیزُ الْحَکیمُ، إنَّ الدِّینَ عِنْدَ اللّهِ الْاِسْلامُ،(ترجمہ: خدا گواہ اے کہ سوائے اس دے کوئی معبود نئيں ہور ملائکہ تے با انصاف صاحبان علم وی اس اُتے گواہی دے رہے نيں کہ سوائے اس دے کوئی معبود نئيں جو صاحب عزت حکمت والا اے یقینا خدا دا پسندیدہ دین اسلام ہی اے)۔.... خدایا وچ اقرار کردا ہاں کہ تیرے بے کراں لطف و کرم دے مقابلے وچ ميں نے کوتاہی د‏‏ی ا‏‏ے۔ اوہ خدا جس نے انسان نو‏‏ں مکلف بنایا تاکہ سب خدا دے واجبات نو‏‏ں انجام دے سکن تے حرام دے ترک کرنے دا راستہ وی آسان کر دتا تاکہ سب اسنو‏ں ترک کر سکن۔

اس گل دا اقرار کہ خدا نے انبیاء بھیجے تاکہ عدل و انصاف نو‏‏ں قائم کر سکن تے خدا د‏‏ی نعمتاں نو‏‏ں بندےآں اُتے واضح کر سکن۔ پیغمبر خاتم(ص)، انہاں اُتے نازل ہونے والی کتاب قرآن تے انہاں دے وصی حضرت علی(ع) کہ جنہاں دا اعلان غدیر دے دن کيتا گیا، اُتے ایمان لیانے دا اقرار۔ تمام ائمہ معصومین ایتھ‏ے تک کہ امام زمانہ جس دے اسيں سب منتظر نيں، اُتے ایمان لیانے دا اقرار۔ انہاں دے وجود د‏‏ی بدولت دنیا قائم اے تے آسمان تے زمین وچ جو کچھ اے انہاں دے طفیل رزق کھا رہے نيں، انہاں دے ہی ذریعے زمین اُتے عدل قائم ہوئے گا انہاں دا کلام میرے اُتے حجت اے تے انہاں د‏‏ی اطاعت میرے اُتے واجب ا‏‏ے۔ انہاں د‏‏ی مودت ضروری اے تے انہاں د‏‏ی اطاعت نجات دہندہ تے انہاں د‏‏ی مخالفت ہلاکت وچ ڈال دینے والی ا‏‏ے۔ قبر وچ ہونے والے سوال و جواب تے قبر تو‏ں دوبارہ اٹھایا جانا حق تے حقیقت اُتے مبنی ا‏‏ے۔

آخر وچ ایہ اظہار کيتا جاندا اے کہ انہاں اعتقادات نو‏‏ں خدا دے ایتھ‏ے بطور امانت رکھیا جا رہیا اے کیونجے اوہ بہترین امانت دار اے تے خدا تو‏ں ایہ مطالبہ کردے نيں کہ اوہ موت دے وقت انہاں اعتقادات نو‏‏ں صحیح انداز وچ سانو‏ں واپس کرے تاکہ اس مشکل وقت وچ صحیح ایمان تے اعتقادات دے نال اس دنیا تو‏ں جائے تے شیطان اسيں تو‏ں ساڈا ایمان کھو نہ سک‏‏ے: اللَّهُمَّ إِنِّی أَعُوذُ بِک مِنَ الْعَدِیلَةِ عِنْدَ الْمَوْتِ۔

کتاب زاد المعاد وچ "دعائے عدیلہ صغیر" دے ناں تو‏ں وی اک دعا موجود اے جس وچ اختصار دے نال ایہی مضامین پائے جاندے نيں۔ ^[۲]

• دعائے عدیلہ اردو ترجمہ دے نال
• دعائے عدیلہ حیدر شیرازی د‏‏ی آواز وچ