بوآ تریخ اسلام

610ء چ قرآن دی پہلی صدا دی بازگشت اک صدی توں گٹھ چر چ بحر اوقیانوس توں وسطی ایشیا تک سنائی دین لگی سی تے پیغمبرِ اسلام دی وفات (632ء) دے عین سو سال بعد ہی اسلام 732 چ فرانس دے شہر ٹورس (tours) دیاں حداں تک پہنچ چکیا سی ۔

چُنواں لیکھ

طلائی اردو (منگولی :آلتان اورد ، تاتاری بولی :آلتین اردا ، ترک بولیاں :آلتین اوردو ، روسی بولی :زولوتایا اوردا ) منگول بعد چ ترک اثرات آلی مسلمان ریاست سی جسنوں ایہہ ناں روسیاں نے دتا سی کیونجے ایہہ لوک سنہری خیمےآں (یورت) چ رہندے سن تے روسیاں نے اینہاں نوں سنہری لشکر آکھنا شروع کر دتا ۔ جہڑی 1240ء دی دہائی چ روس تے منگول حملہ ہون دے بعد منگول سلطنت دے لہندے حصے تے قائم ہوئی سی جہڑا اج دے روس ، یوکرین ، مالدووا ، قازقستان تے قفقاز(کوہ قاف) دے علاقےآں تے مشتمل سی ۔ سلطنت طلائی اردو دے علاقےآں چ اپنےعروج دے ویلے چڑھدے یورپ دا بوہتا علاقہ کوہ یورال توں لے کے دریائے ڈینیوب دے سجے کنڈے تک تے چڑھدے چ سائبیریا دےاندر دور تک دےعلاقے سن ۔ دکھن چ طلائی اردو دے کالا سمندر تے کوہ قفقاز (کوہ قاف) تے ایران تے حکومت کرن آلی منگول ایل خانی سلطنت نال ملے ہوئے سن ۔ طلائی اردو دے لوک زیادہ تر مخلوط ترک تے منگول سن جنہاں نے اسلام قبول کر لئیا سی ۔ اردو دی بوہتی آبادی ترک نژاد ، قپچاق ، وولگا تاتار ، خوارزمی تے دوجے سن ۔ طلائی اردو ہولی ہولی ترکیت دا شکار ہو گئیا تے اپنی منگول شناخت کھو دتی تے باتو دی اولاد جہڑی اصلی منگول جنگجو سی ، نوں اعلی طبقہ (اشرافیہ) سمجھئیا جاندا سی ۔ طلائی اردو دے لوکاں نوں روسی تے یورپی عام طور تے عام ناں تاتاری نال جاندے سن ۔

اردو دی آبادی دی اکثریت خانہ بدوش تے زراعتی سی تے ایہہ قپچاق بولی بولدے سن ۔

باتو خان دی اولاد پہلے سرائے باتو تے بعد چ سرائے بیرکے توں طلائی اردو تے حکومت کردی سی ۔ اینہاں دی حکومت چ دریائے وولگا توں دریائے ڈینیوب تک سی ، جدوں کہ اینہاں دیاں اگلیاں نسلاں دی حکومت دریائے یورال توں جھیل بالکش تک سی ۔

چُنویں تصویر

• 
  مسجد قرطبہ کے ستون
• 
  مسجد الاقصیٰ ، فلسطین
• مسجد ہوائشنگ، گوانگ ژو، چین تیرہ سو سال قدیم مسجد
  مسجد ہوائشنگ، گوانگ ژو، چین تیرہ سو سال قدیم مسجد

اس مہینہ وچ

سانچہ:/Selected anniversaries/اگست

خبراں

سانچہ:بوآ:تریخ اسلام/خبراں

چُنویں شخصیت

صلاح الدین یوسف ابن ایوب (1138–1193) اک کرد مسلمان تے ایوبی سلطنت دا موڈی سی۔ اوہنے یورپی صلیبیاں دے برخلاف فلسطین وچ لڑائیں کیتیاں تے یروشلم نوں اوہناں کولوں واپس لیا۔ ایوبی سلطنت نے مصر ، شام ، یمن ، عراق ، حجاز تے دیاربکر تے راج کیتا۔ صلاح الدین ایوبی نوں جیداری ، کھلے دل ، حسن سلوک ، سخاوت تے بردباری دی وجہ توں نا صرف مسلمان بلکہ عیسائی وی عزت دی نگاہ نال دیکھدے نیں ۔

سلطان صلاح الدین ایوبی دا ناں یوسف سی تے صلاح الدین اوہدے ناں نال لقب جڑیا سی جیدا مطلب اے دین وچ پدھر کرن والا۔ اوہ کردستان دے شہر تکریت وچ 1138 نوں جمیا۔اوہ کرد نسل توں سی۔ 1132 وچ موصل دے فوجی آگوعمادالدین زنگی دی ہاری تے پچھے ہٹدی فوج نوں صلاح الدین دا پیو تے تکریت دا راکھا نجم الدین دا پیو سہارا دیندا اے تے دجلہ پار کراندا اے ایہ گل اوہدے سردار نوں پسند نئیں آندی تے 1137 وچ ایس ٹبر نوں تکریت وچوں کڈ دتا جاندا اے۔ ایہ لوک 1139 وچ عمادالدین زنگی کول آندے نیں تے اوہ ایہناں دے احسان نوں یاد کرکے ایوب نوں بعلبک دا راکھا بنا دیندا اے۔ 1146 وچ عمادالدین دے مرنے تے اوہدا پتر نورالدین راج گدی سنبھالدا اے۔ اوس ویلے صلاح الدین دمشق وچ سی۔

فلسطین تے یروشلم نوں صلیبیاں توں واپس لیں لئی اوہنے اک اچیچی سوچ نال اوہناں دے باہر دے قلعیاں تے پینڈیاں تھانواں تے ہلے بولن تے مل مارن دا مڈ رکھیا۔ 1170 وچ اوہنے داروم تے غزہ تے جڑھائی کیتی۔ ایسے ورے اوہنے عقبہ کول ایلات دے صلیبی قلعے تے مل ماریا۔ 13 ستمبر 1171 نوں فاطمی خلیفہ مرجاندا اے تے 5 دن مگروں مصر نوں عباسی خلافت نال دوبارہ رلا دتا جاندا اے تے عباسی خلیفہ مستضی دے ناں دا خطبہ پڑھیا جاندا اے۔ اپریل 1179 وچ صلیبی بادشاہ بالڈون نے شام تے گولان ول ہلہ بولیا پر اوہنوں ڈاہڈی مار پئی۔ اگست 1179 وچ دریاۓ اردن دےکنڈے تے فیر اوہنے اک صلیبی فوج نوں ماریا تے اوہناں دا قلعہ تباہ کیتا۔ 1180 وچ سلطان دا یروشلم دے بادشاہ نال امن دا وعدھ ہویا۔ مئی 1182 وچ اوہ قاہرہ توں چلیا جون وچ دمشق اپڑیا تے بیروت تے مل مارن دی کیتی پر گل ناں بنی دوجے پاسے عراق ول نے اوہنوں اپنے ول کھچیا اوہدیاں فوجاں نیں اتلے عراق دے کئی تھانواں تے مل مارلیا۔ واپس آکے اوہنے حلب تے امن نال مل مارلیا۔

کیہ تسیں جاندےاو...

سانچہ:بوآ:تریخ اسلام/DYK/1

چُنواں اقتباس

سانچہ:بوآ:تریخ اسلام/چُنواں اقتباس/1

موضوعات

اسلامی سلطنت عہد وسطی چ:

گٹھاں

تسیں کیہ کر سکدے او

سانچہ:بوآ:تریخ اسلام/تسیں کیہ کر سکدے او

متعلقہ بوہے

ویکیمیڈیا ساتھی منصوبے