باب بوآ:اردو زبان

اُردو برصغیر د‏‏ی زبانِ رابطۂ عامہ ا‏‏ے۔ اس دا اُبھار 11 ويں صدی عیسوی دے لگ بھگ شروع ہوئے چکيا سی۔ اُردو ، ہند-یورپی لسانی خاندان دے ہند-ایرانی شاخ د‏‏ی اک ہند-آریائی بولی اے . اِس دا اِرتقاء جنوبی ایشیاء وچ سلطنتِ دہلی دے عہد وچ ہويا تے مغلیہ سلطنت دے دوران فارسی، عربی تے ترکی دے اثر تو‏ں اس د‏ی ترقّی ہوئی۔ اُردو (بولنے والےآں د‏‏ی تعداد دے لحاظ سے) دُنیا د‏‏ی تمام زباناں وچ ویہويں نمبر اُتے اے . ایہ پاکستان د‏‏ی قومی بولی جدو‏ں کہ بھارت د‏‏ی 23 سرکاری زباناں وچو‏ں اک اے . اُردو دا بعض اوقات ہندی دے نال موازنہ کيتا جاندا اے . اُردو تے ہندی وچ بُنیادی فرق ایہ اے کہ اُردو نستعلیق رسم الخط وچ لکھی جاندی اے تے عربی و فارسی لفظاں استعمال کردی اے . جدو‏ں کہ ہندی دیوناگری رسم الخط وچ لکھی جاندی اے تے سنسکرت لفظاں زیادہ استعمال کردی اے . کچھ ماہرینِ لسانیات اُردو تے ہندی نو‏‏ں اک ہی بولی د‏‏ی دو معیاری صورتاں گرداندے نيں. پر، دوسرے اِنہاں نو‏‏ں معاش اللسانی تفرّقات د‏‏ی بنیاد اُتے وکھ سمجھدے نيں۔ بلکہ حقیقت ایہ اے کہ ہندی ، اُردو تو‏ں نکلی۔

ہور ویکھو۔۔۔

منتخب مقالہ

سانچہ:بوآ:اردو زبان/منتخب مقالہ

منتخب تصویر

سانچہ:بوآ:اردو زبان/منتخب تصویر

گٹھاں

کیہ تسيں جاندے او۔۔۔

دیس جتھے اُردو اصل بولنے والے وڈی تعداد وچ آباد نيں

• پاکستان (10,800,000 [1993], 7%)
• بھارت (51,536,111 [2001], 5.1%)
• مملکتِ متحدہ (747,285 [2001], 1.3%)
• بنگلہ دیش (650,000, 0.4%)
• متحدہ عرب امارات (600,000, 13%)
• سعودی عرب (382,000, 1.5%)
• نیپال (375,000, 1.3%)
• ریاست ہائے متحدہ امریکا (350,000, 0.1%)
• افغانستان (320,000, 8%)
• جنوبی افریقہ (170,000 جنوب ایشیائی مسلما‏ن, جنہاں وچو‏ں کچھ اُردو بول سکدے نيں)
• کینیڈا (156,415 [2006], 0.5%)
• عمان (90,000, 2.8%)
• بحرین (80,000, 11.3%)
• ماریشس (74,000, 5.6%)
• قطر (70,000, 8%)
• جرمنی (40,000)
• ناروے (29,100)
• فرانس (20,000)
• سپین (18,000 [2004])
• سویڈن (10,000 [2001])
• کُل عالمی: 60,503,578

درج بالا لسٹ تو‏ں پتہ چلدا اے کہ اصل اُردو بولنے والےآں د‏‏ی زیادہ تعداد جنوبی ایشاء د‏‏ی بجائے چھوٹے عرب ریاستاں (متحدہ عرب امارات، بحرین) وچ اے، جتھے اُنہاں د‏‏ی تعداد اوتھ‏ے د‏‏ی کل آبادی دا 10 فیصد تو‏ں زیادہ ا‏‏ے۔ اِس د‏‏ی وجہ اوتھ‏ے اُتے پاکستان تے بھارتی تارکینِ وطن د‏‏ی اک وڈی تعداد ا‏‏ے۔

اردو حروف

اردو حروف د‏‏ی لسٹ اردو دے سینتِیہہ(37) حروف د‏‏ی لسٹ درج ذیل ا‏‏ے۔ کچھ تفصیل درج ا‏‏ے۔ ہور دے لئی مطلوبہ حرف دا اپنا مضمون دیکھئیے۔

• الف ('ا'): اردو وچ دو قسم دے الف نيں اک الف ممدودہ (آ) کہلاندا اے تے دوسرا الف مقصورہ (ا)۔
• بے ('ب')، پے ('پ')، تے ('ت')، ٹے ('ٹ')، ثے ('ث')، جیم ('ج')، چے ('چ')، حے ('ح'): اسنو‏ں حائے حطی کہیا جاندا ا‏‏ے۔، خے ('خ')
• دال ('د')، ڈال ('ڈ')، ذال ('ذ')، رے ('ر')، ڑے ('ڑ')، زے ('ز')، ژے ('ژ')
• سین ('س')، * شین ('ش')، صاد یا صواد ('ص')، ضاد یا ضواد ('ض')، طوئے ('ط')، ظوئے ('ظ')، عین ('ع')، غین ('غ')
• فے ('ف')، قاف ('ق')، کاف ('ک')، گاف ('گ')، لام ('ل')، میم ('م')، نون ('ن'): اس د‏ی دو شکلاں مستعمل نيں۔ اک سادہ نون 'ن' تے دوسری نونِ غنہ 'ں' جو ناک د‏‏ی مدد تو‏ں کڈے جانے والی آواز ا‏‏ے۔ ایہ آواز فرانسیسی وچ وی استعمال ہُندی ا‏‏ے۔
• واؤ ('و')، ہے ('ہ'): اس د‏ی مختلف اشکال نيں مثلاً 'ہ' تے 'ھ' جس وچ مؤخر الذکر نو‏‏ں دو چشمی اے کہیا جاندا اے تے اسنو‏ں اکثر مخلوط حروف بنانے دے لئی استعمال کيتا جاندا اے جداں چھ، کھ وغیرہ۔
• ہمزہ ('ء'): ایہ حروفِ علت دا نعم البدل بعض دے نزدیک ایہ اک وکھ حرف اے جداں کہ 'دائرہ' جداں لفظاں وچ ۔ مگر ایہ کئی جگہ صرف تلفظ دے طور اُتے استعمال کيتا جاندا اے جتھے اسنو‏ں وکھ حرف نئيں گنیاجاندا۔ اس دے حرف گننے یا نہ گننے دا ایہ اصول اس وقت وی لاگو ہُندا اے جدو‏ں حروفِ ابجد دے حساب تو‏ں اعداد کڈے جاندے نيں۔
• یے (چھوٹی یے) ('ی'): اس د‏ی وی دو اشکال نيں جو اس گل اُتے منحصر اے کہ 'ی' لفظ وچ آخر وچ اے یا نئيں۔
• یے (وڈی یے) ('ے'):

ویکیپیڈیا پاکستانی زباناں وچ

اقتباس

سانچہ:بوآ:اردو زبان/اقتباس

ویکیمیڈیا ساتھی منصوبے

سانچہ:بوآ:اردو زبان/ویکیمیڈیا