La yuki-onna (雪女 da na mira literal “fomna dla fiòca”) a l’é na figura dël folclor giaponèis. A l’é part ëd na class dë spìrit gram (o yōkai) e a l’é tant popolar an literatura.

A peul esse conossùa 'dcò com yuki-musume (“tòta dla fiòca”), yuki-onago (“giovo fomna dla fiòca”), yukijorō (“gindra dla fiòca”), yuki anesa (“seur dla fiòca”), yuki-omba (“veja dla fiòca”), yukinba (“strìa dla fiòca”). A l’é marlàit confondùa con la yama-uba (“bàila dla fiòca”), ch’a l’é nopà na veja mostrosa.

Le yuki-onna as mostro com ëd bele fomne coj cavèj longh e nèir, ij làver bleu e la pel bianca e spalia (fin-a trasparenta, tant da confond-se col paisagi). Normalment a vest ën kimono bianch, ma a peul mostresse patanùa con mach ël moro e ij cavèj ch'a së s-ciàiro ant ël paisagi. Sòj euj a peulo provoché në sbaruv an chi a la varda. Scond la tradission, la yuki-onna a bogia flotand ant l'aria sensa lassé 'd pianà, ma chèich mit a conta che chila a l’ha nen ij pé, tanme vàire d'àutri spìrit giaponèis. A peul ëdcò trasformesse ant na nìvola 'd nebiëtta o an fiòca, cand a l'é sbaruvà.

Dle legende a conto che le yuki-onna a son jë spìrit dij mòrt congelà, dapòst ch'a son vëdùe durant le tempeste ëd fiòca. Scond la tradission sti spìrit a son gram, ma ancheuj as da pì amportansa a soa blëssa.

Chèiche legende a conto che le yuki-onna as mostro aj viandant ciapà ant le tempeste ëd fiòca e a-j masso con sò fià geilà. D’àutre stòrie a conto che jë spìrit a compagno costi viandant fòra dal senté, lassandje meuire ëd frèid. D’àutre vire la yuki-onna a l’é ansema a ën cit e cand ël viandant a tenta 'd giutela, a meuir dlongh congelà. Sòn a càpita tradissionalment ai parent ch'a sërco ij fieuj përdù. La yuki-onna a peul ëdcò taché soe vìtime antëcà, spalancand la pòrta e massandje con ën bof ëd vent geilà.

L’ategiament dla yuki-onna a varia conforma a minca mit: chila a peul mach massé soe vìtime; chèiche vire a ciucia sò sangh e fòrsa vital; d’àutre vire ancor a anciarma le vìtime e a ciapa soa fòrsa vital o a-j gèila durant n'at sessual o 'n basin.

Marlàit la yuki-onna a lìbera soe vitime, particolarment cand a son tròp giovo. Na legenda popolar a conta che lë spìrit a lassa andé ën giovo, ciamandje 'd promëtte ëd conté pa 'l fàit ch'a l'era capità. Peui, giumaj vej, a conta 'l fàit a soa fomna, ma a dëscheurv che chila a l’é la yuki-onna. Costa a lo lassa viv, ma a-j ciama 'd traté bin ij fieuj, mnassand ëd torné për l'arvangia. N’àutra version (contnùa ant l’euvra Kwaidan: Stories and Studies of Strange Things ëd Lafcadio Hearn) a conta che la yuki-onna as dëslia cand ël giov a dëscheurv soa natura.