Zasłonak piekący

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	zasłonakowate
Rodzaj	Thaxterogaster
Gatunek	zasłonak piekący
Nazwa systematyczna
Thaxterogaster vibratilis (Fr.) Niskanen & Liimat. Fungal Diversity: 10.1007/s13225-022-00499-9, [78] (2022)
Multimedia w Wikimedia Commons

Zasłonak piekący (Thaxterogaster vibratilis (Fr.) Niskanen & Liimat.) – gatunek grzybów należący do rodziny zasłonakowatych (Cortinariaceae)^[1].

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Thaxterogaster, Cortinariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy zdiagnozował go w 1821 r. Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus vibratlis. Ten sam autor w 1838 r., przeniósł go do rodzaju Cortinarius. W 2022 r. Tuula Niskanen i Kare Liimatainen przenieśli go do rodzaju Thaxterogaster^[1]

Synonimy:

Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r., Andrzej Nespiak w 1975 r. opisywał ten gatunek jako zasłonak drżący^[3] Obydwie nazwy są niespójne z aktualną nazwą naukową^[1].

Kapelusz

Średnica 2–5 cm, początkowo wypukły, potem szeroko wypukły, w końcu prawie płaski. Brzeg długo podwinięty. Powierzchnia naga i śluzowata o barwie od żółtej do pomarańczowej. Brzeg jaśniejszy^[4].

Blaszki

Przyrośnięte, początkowo białawe, potem żółtobiałe, w końcu cynamonowe lub rdzawobrązowe^[4].

Trzon

Wysokość 3–7 cm, grubość około 1 cm, walcowaty, zazwyczaj z maczugowatą podstawą. Początkowo biały i pokryty kleistą osłoną, ale wkrótce staje się suchy, lub śluzowaty tylko u podstawy. Znajdują się na nim rdzawe włókienka zasnówki, czasami tworzące strefę pierścieniową^[4].

Miąższ

Białawy. Zapach nieprzyjemny, smak bardzo gorzki^[4].

Cechy mikroskopowe

Zarodniki o rozmiarach 6–7,5 × 4–5 μm, elipsoidalne, bardzo słabo brodawkowate (prawie gładkie). Brak pleurocystyd i cheilocystyd. Skórka zbudowana z hialinowych i ochrowych strzępek ze sprzążkami. Wysyp zarodników rdzawobrązowy^[4].

Występuje głównie w Europie i Ameryce Północnej. Znane są jego stanowiska także w Kostaryce i południowo-wschodniej Azji (Wietnam, Korea, Japonia). W Ameryce Północnej jest szeroko rozprzestrzeniony^[4], w Europie również; występuje od Hiszpanii i Włoszech po Islandię i północne regiony Półwyspu Skandynawskiego, nie podano jego stanowisk tylko w Europie Południowo-Wschodniej^[5]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2003 r. podano około 10 stanowisk^[3]. Aktualne stanowiska tego gatunku w Polsce podaje internetowy atlas grzybów^[6].

Grzyb mikoryzowy, żyjący w symbiozie zarówno z drzewami liściastymi, jak iglastymi. Rośnie na ziemi w wilgotnych miejscach, pojedynczo lub w skupiskach^[4].

Jest to gatunek łatwy do odróżnienia od innych zasłonaków. Charakteryzują go: żółty lub pomarańczowy i śluzowaty kapelusz, białawe u młodych owocników blaszki, biały trzon, charakterystyczne zarodniki i bardzo gorzki smak^[4]. Nieco podobny jest zasłonak deszczowy (Cortinarius pluvius), ale nie ma tak wyraźnych barw, jest mniejszy i ma inne zarodniki^[7].