Wojciech Kułakowski

podporucznik piechoty
Data i miejsce urodzenia	17 lutego 1888 Staremiasto
Data i miejsce śmierci	7 listopada 1918 Lwów
Przebieg służby
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie
Stanowiska	dowódca oddziału
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-ukraińska: obrona Lwowa †
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Wojciech Kułakowski (ur. 17 lutego 1888 w Starymieście, zm. 7 listopada 1918 we Lwowie) – podporucznik piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Urodził się 17 lutego 1888 w Starymieście, w ówczesnym powiecie podhajeckim Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Józefa^[1][2][3][4]. Podjął studia prawa^[5]

Podczas I wojny światowej był oficerem c. k. armii, służył w szeregach 55 pułku piechoty^[6][7]. Ponadto działał w Polskiej Organizacji Wojskowej, a latem 1918 został zaprzysiężony do organizacji Polskie Kadry Wojskowe^{[6][7][8][9][10][11]}. U kresu wojny w listopadzie 1918 brał udział w obronie Lwowa podczas wojny polsko-ukraińskiej. 1 listopada obsadził swoim plutonem koszary na Janowskim^[12]. Dowodził wtedy oddziałem operującym na ulicy Kordeckiego^[7]. W dniu 2 listopada kierowany przez niego oddział wraz z oddziałami Roman Abrahama i Stanisława Wolaka zaatakowały dworzec kolejowy, zajmując magazyn broni i amunicji^[13][14][7]. W stopniu podporucznika dowodził oddziałem, który wraz z innymi jednostkami w dniach 2-3 listopada 1918 zdobyli ulicę Bema^{[15][16][17][18]}. Następnie był organizatorem polskich pozycji tamże (polscy obrońcy w tym miejscu byli określani jako bemacy)^[16][18] i objął komendę placówki na roku ulic Bema i Janowskiej, po czym skutecznie odpierał ataki Ukraińców w czasie najcięższych walk 4 listopada^{[19][20][7][21][18][22][5]}. Następnie objął komendę nad oddziałem operującym na ulicy Janowskiej i chroniącym magazyn na rogu Bema i Janowskiej^[23]. 5 listopada mając zaledwie pięciu ludzi, dokonał skutecznego kontrataku na pluton ukraiński, przejmując karabin maszynowy^[24][25][26]. Wieczorem 5 listopada dowodził oddziałem, skierowanym przez por. Jerzego Schwarzenberg-Czernego, atakującym koszary Ferdynanda przy ulicy Gródeckiej^[27][8]. Atakującym lewym skrzydłem Polakom kierowanych przez ppor. Kułakowskiego udało się wtargnąć na teren koszar, objąć stajnie oraz zająć magazyny sanitarny i garnizonowy, jednak nie utrzymali go wskutek nieporozumienia, jako że następnie zostali oni ostrzeliwani przez oddział z placówki Jur ogniem z ciężkich karabinów maszynowych^{[28][6][29][30]}. W wyniku bratniego ostrzału Wojciech Kułakowski odniósł śmiertelnie rany w brzuch^{[29][18][30][6][5]}. Został przeniesiony przez żołnierzy do Zgromadzenia Sióstr Felicjanek przy ul. Janowskiej^[31]. Zmarł w wyniku odniesionych ran 7 listopada 1918 w szpitalu na Politechnice we Lwowie^{[32][33][6][34][31][18]}. Według relacji umierał z uśmiechem na ustach oraz szczęśliwy, że walczył za Polskę^[35]. W ostatnich słowach obawiał się jedynie o polskich obrońców Lwowa, mówiąc: czy nasi się utrzymają, czy nasi się obronią^[6][35].

Został pochowany na Cmentarzu Obrońców Lwowa (katakumba V, miejsce 2)^[5][11].

We wspomnieniach Romana Abrahama podporucznik Wojciech Kułakowski był jednym z dzielniejszych oficerów obrony Lwowa^[18], zaś Czesław Mączyński określił go słowami: najdzielniejszy z dzielnych^[6] oraz bohater nad bohatery^[35].

Uchwałą Rady Miasta Lwowa z listopada 1938 jednej z ulic we Lwowie nadano imię Wojciecha Kułakowskiego^[36].

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 3204 – pośmiertnie (wymieniony wśród odznaczonych żołnierzy późniejszego 38 pułku piechoty Strzelców Lwowskich^[37], dekoracja dokonana 17 kwietnia 1921 we Lwowie przez gen. broni Tadeusza Rozwadowskiego)^[38]
• Krzyż Niepodległości – pośmiertnie 4 listopada 1933 za pracę w dziele odzyskania niepodległości^[39][40]

• Franciszek Jarzębiński: Prawy pododcinek sektora Bema w obronie Lwowa 3-22 listopada 1918 r.. W: Jarosław Waniorek (red.): Obrona Lwowa. 1-22 listopada 1918. Tom 2. Źródła do dziejów walk o Lwów i województwa południowo-wschodnie 1918-1920. Relacje uczestników. Warszawa: 1993, s. 169-207. ISBN 83-85218-56-4.
• Roman Abraham: Pododcinek Góra Stracenia. W: Jarosław Waniorek (red.): Obrona Lwowa. 1-22 listopada 1918. Tom 2. Źródła do dziejów walk o Lwów i województwa południowo-wschodnie 1918-1920. Relacje uczestników. Warszawa: 1993, s. 618-635. ISBN 83-85218-56-4.
• Jan Gella: Ruski miesiąc 1/XI-22/XI 1918. Ilustrowany opis walk listopadowych we Lwowie z 2 mapami. Lwów: ok. 1919.
• Czesław Mączyński: Boje lwowskie. Cz. 1. Oswobodzenie Lwowa (1-24 listopada 1918 roku). T. I. Warszawa: 1921.
• Czesław Mączyński: Boje lwowskie. Cz. 2. Oswobodzenie Lwowa (1-24 listopada 1918 roku). T. II. Warszawa: 1921.
• Witold Hupert: Walka o Lwów (od 1 listopada 1918 do 1 maja 1919 roku). Warszawa: 1933.
• W obronie Lwowa i Wschodnich Kresów. Polegli od 1-go listopada 1918 do 30-go czerwca 1919 r.. Lwów: Straż Mogił Polskich Bohaterów, 1926.