Wincenty Adamski

Data i miejsce urodzenia	11 października 1894 Górka Kościelnicka
Data i miejsce śmierci	11–14 maja 1940 Kalinin
Zawód, zajęcie	rolnik
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Wincenty Adamski (ur. 11 października 1894 w Górce Kościelnickiej, zm. 11–14 maja 1940 w Kalininie) – polski rolnik (osadnik wojskowy), sierżant Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Urodził się 11 października 1894 we wsi Górka Kościelnicka, w ówczesnym powiecie krakowskim Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Jana i Julii z Klasińskich^[1][2][3]. W 1907 ukończył trzy oddziały szkoły powszechnej w Kościelnikach^[4]. Przed 1914 pracował jako pracownik restauracyjny i przez dwa lata był członkiem Związku Strzeleckiego w Krakowie^[5].

W czasie I wojny światowej walczył w szeregach 5. kompanii 2 pułku piechoty Legionów Polskich^[6]. W 1915 został ranny pod Rokitną^[4]. Od 1917 w Polskim Korpusie Posiłkowym. Po bitwie pod Rarańczą (15/16 lutego 1918) w II Korpusie Polskim w Rosji. 11 maja 1918 w szeregach 13 pułku strzelców walczył w bitwie pod Kaniowem^[7]. Na przełomie 1918 i 1919 wziął udział w bitwie o Lwów. W czasie wojny z bolszewikami walczył w szeregach II batalionu 5 pułku piechoty Legionów. Wyróżnił się w trzeciej dekadzie sierpnia 1920 dowodząc I plutonem 5. kompanii w wypadzie na Nowy Dwór. 11 września 1920 dowódca 5 pp Leg. major Wincenty Kowalski we wniosku na odznaczenie orderem „Virtuti Militari” napisał: „podczas wypadu na Nowy Dwór kompania 5. szła na czele batalionu – marsz był bojowy. Jako szpica szedł sierż. Adamski z 10 ludźmi swojego plutonu. Gdy szpica podeszła do wsi Zalesie dał się słyszeć głos «stój – kto idzie» i bezpośrednio potym salwy karabinowe oraz ogień rkm. Nie zważając na gęsty ogień sierż Adamski rzuca się ze swoimi ludźmi do ataku i na «hurra» wpada do wsi. Szwadron kawal[erii]. bolszew[ickiej]. (90 szabel), który osadzał Zalesie w popłochu i rozsypce uciekł ze wsi, zostawiając prócz zabitych – jeńców i konie w naszym ręku. Sierż. Adamski niejednokrotnie już daje przykłady bohaterstwa i pogardy śmierci wobec wroga”^[8].

Po zakończeniu wojny otrzymał, w ramach osadnictwa wojskowego, działkę o powierzchni 21 ha w osadzie Berezowiec, w gminie Korelicze powiatu stołpeckiego^[1][9][10].

W czasie kampanii wrześniowej 1939 dostał się do sowieckiej niewoli. Od 28 września 1939 przebywał w obozie w Ostaszkowie^[9]. Między 10 a 13 maja 1940 został przekazany do dyspozycji naczelnika Obwodowego Zarządu NKWD w Kalininie (lista nr 058/4)^[9]. Między 11 a 14 maja 1940 został zamordowany w Kalininie (obecnie Twer) i pogrzebany w Miednoje^[9]. Od 2 września 2000 spoczywa na Polskim Cmentarzu Wojennym w Miednoje.

Był żonaty z Marią (ur. 28 lutego 1897), z którą miał pięcioro dzieci: Kazimierza (ur. 15 marca 1922), Marię (ur. 5 września 1923), Wincentego (ur. 23 stycznia 1925), Zofię (ur. 17 grudnia 1926) i Stefana (ur. 5 sierpnia 1928)^[4][9]. 10 lutego 1940 żona z dziećmi została deportowana do osady Żarowskij lesopunkt w powiecie wożegodzkim obwodu wołogodzkiego, gdzie przebywali od 24 lutego tego roku do 31 sierpnia 1941^[9]. Później rodzina została ewakuowana z ZSRR. Zofia i Stefan trafili do Polskiego Domu Dziecka (ang. Polish Children's Home) w Oudtshoorn, w Południowej Afryce^[11]. Córka Maria służyła w Pomocniczej Lotniczej Służbie Kobiet na stanowisku kancelistki i została odznaczona Krzyżem Walecznych^[12].

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 661^[1] – 22 lutego 1921^[13]
• Krzyż Walecznych – 1921 „za męstwo i odwagę wykazane w bitwie Kaniowskiej w składzie b. II Korpusu Wschodniego w dniu 11.5.18 r.”^[7][6]
• Krzyż Kaniowski^[6]
• Odznaka pamiątkowa „Orlęta”^[6]
• Odznaka II Brygady Legionów Polskich^[14]

• jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
• obozy NKWD dla jeńców polskich
• ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Kalininie
• zbrodnia katyńska

• Adamski Wincenty. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.57-4883 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-06-01].
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
• Убиты в Калинине, захоронены в Медном. Лариса Еремина (red.). T. 1: Биограммы военнопленных А–Л. Moskwa: Общество «Мемориал», 2019. ISBN 978-5-6041921-4-6.
• Zuzanna Gajowniczek, Bernadetta Gronek, Bernard Kayzer: Miednoje. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Grzegorz Jakubowski (red.). T. 1 A–Ł. Warszawa: Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 2005. ISBN 83-89474-06-9.