Wilczomlecz ogrodowy
_sl7.jpg)
| |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
wilczomlecz ogrodowy |
| Nazwa systematyczna | |
| Euphorbia peplus L. Sp. pl. 1:456. 1753 | |
Wilczomlecz ogrodowy (Euphorbia peplus L.) – gatunek rośliny należący do rodziny wilczomleczowatych. Występuje w Północnej Afryce, Azji i Europie[3]. W Polsce archeofit, roślina pospolita[4].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Łodyga
- Gęsto ulistniona łodyga o wysokości do 20 cm.
- Liście
- Ulistnienie skrętoległe. Dolne liście prawie koliste, górne odwrotnie jajowate, tępe. Górne podsadki jajowatego kształtu. Wszystkie liście ogonkowe, nagie i całobrzegie.
- Kwiaty
- Zielonożółte, zebrane w wierzchotki składające się z 3–4 gałązek. Ma półksiężycowate miodniki.
- Owoc
- Trójkomorowa torebka, podwójnie oskrzydlona wzdłuż grzbietów komór. Nasiona jajowate, o długości 1,3–1,5 mm, z dwoma podłużnymi rowkami na stronie brzusznej, na pozostałych z 6-9 dołkami[5][6].
- Korzeń
- Cienki.
Biologia i ekologia
[edytuj | edytuj kod]Roślina jednoroczna. Kwitnie od czerwca do września, przedsłupne kwiaty zapylane są przez muchówki[7]. Występuje zwłaszcza na polach uprawnych i w pobliżu osiedli ludzkich na glebach piaszczystych i gliniastych zasobnych w azot, czasami całymi łanami. Chwast segetalny[8]. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Ass. Galinsogo-Setarietum[9]. Roślina trująca. Jest to jeden z najbardziej trujących gatunków wilczomleczy. Może powodować oparzenia skóry, pęcherze, owrzodzenia. Mleko kóz, owiec i krów, które najadły się wilczomleczu jest czerwone i może spowodować zatrucia. Liczba chromosomów 2n = 16[4].
Zastosowanie
[edytuj | edytuj kod]W testach klinicznych sok tego gatunku okazał się skuteczny w leczeniu nowotworów skóry – raka podstawnokomórkowego i kolczystokomórkowego. Aktywnym składnikiem jest ingenol, który nie tylko niszczy komórki raka, ale i pobudza aktywność białych krwinek – neutrofilów, co najwyraźniej zmniejsza ryzyko wznowy choroby[10].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-11-10] (ang.).
- ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-01-10].
- ↑ a b Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
- ↑ Barbara Sudnik-Wójcikowska: Rośliny synantropijne. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2011, s. 242. ISBN 978-83-7073-514-2.
- ↑ A. Jasiewicz: Flora Polski. Rośliny naczyniowe. T. III. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera Polska Akademia Nauk, 1992, s. 148.
- ↑ Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.
- ↑ Włodzimierz Tymrakiewicz: Atlas chwastów. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1976, s. 110.
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
- ↑ Wilczomlecz na raka skóry. [w:] Nauka w Polsce [on-line]. PAP. [dostęp 2011-01-28]. (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Jakub Mowszowicz: Przewodnik do oznaczania krajowych roślin trujących i szkodliwych. Warszawa: PWRiL, 1982. ISBN 83-09-00660-8.
- Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
- BioLib: 39386
- EoL: 1144205
- EUNIS: 170109
- Flora of China: 242321496
- Flora of North America: 242321496
- FloraWeb: 2286
- GBIF: 3066386
- identyfikator iNaturalist: 57036
- IPNI: 347724-1
- ITIS: 28117
- NCBI: 38846
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-81421
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:347724-1
- Tela Botanica: 25996
- identyfikator Tropicos: 12800171
- USDA PLANTS: EUPE6
- CoL: 3CQ74
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
