Wikipedysta:Szoltys/Powszechne błędy
| Powszechne błędy ortograficzne |
| pisownia nazw imprez „igrzyska olimpijskie”, „mistrzostwa świata” |
| Powszechne błędy interpunkcyjne i typograficzne |
| przecinki przed „i”, „oraz”, „lub”, „albo”, „ani”, „bądź”, „czy” |
| przecinki w zdaniach pojedynczych |
| apostrofy przy odmianie obcojęzycznych nazw |
| separatory dziesiętne |
| Powszechne błędy merytoryczne i logiczne |
| łączenie dorobku ZSRR i Rosji |
| ujemna strata |
| Powszechnie uważane za synonimy |
| „jaki” vs. „który” |
| „mieć” vs. „posiadać” |
| „ilość” vs. „liczba” |
| „narodowość” vs. „państwo” |
| „skocznia średnia” vs. „skocznia normalna” |
Polecam także:
Powszechne błędy językowe • Błędy językowe (Wiktoryn) • Porady językowe (Tilia) • Błędy ortograficzne (Leopold)
Powszechny błąd nr 1 – pisownia nazw typu „igrzyska olimpijskie”, „mistrzostwa świata” dużymi literami
[edytuj | edytuj kod]| Reguła [reguła 1] [reguła 2] [reguła 3] |  Zapisy prawidłowe – małymi literami
|
Zapisy prawidłowe – dużymi literami
|
 Przykłady powszechnych błędów
|
|---|---|---|---|
| Zgodnie z polską ortografią nazwy typu „igrzyska olimpijskie”, „mistrzostwa świata” należy pisać małą literą. Wyjątek stanowią nazwy własne, które odnoszą się do konkretnych imprez – zawierają numer bądź rok rozgrywania imprezy. |
igrzyska olimpijskie | Igrzyska XIV Olimpiady | Igrzyska Olimpijskie |
| letnie igrzyska olimpijskie | Letnie Igrzyska Olimpijskie 1948 | Letnie Igrzyska Olimpijskie | |
| zimowe igrzyska olimpijskie | Zimowe Igrzyska Olimpijskie 1994 | Zimowe Igrzyska Olimpijskie | |
| mistrzostwa świata w kolarstwie | 22. Mistrzostwa Świata w Kolarstwie | Mistrzostwa Świata w Kolarstwie | |
| mistrzostwa świata juniorów w narciarstwie klasycznym | Mistrzostwa Świata Juniorów w Narciarstwie Klasycznym 2001 | Mistrzostwa Świata Juniorów w Narciarstwie Klasycznym | |
| igrzyska europejskie | Igrzyska Europejskie 2015 | Igrzyska Europejskie | |
| igrzyska Wspólnoty Narodów | Igrzyska Wspólnoty Narodów 2000 | Igrzyska Wspólnoty Narodów | |
| zimowe igrzyska azjatyckie | Zimowe Igrzyska Azjatyckie 2003 | Zimowe Igrzyska Azjatyckie | |
| motocyklowe mistrzostwa świata | 11. Motocyklowe Mistrzostwa Świata | Motocyklowe Mistrzostwa Świata | |
| mistrzostwa Europy w piłce nożnej | Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej 2012 | Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej | |
| olimpijski festiwal młodzieży Europy | Olimpijski Festiwal Młodzieży Europy 2015 | Olimpijski Festiwal Młodzieży Europy | |
| letnia uniwersjada | Letnia Uniwersjada 2001 | Letnia Uniwersjada | |
| igrzyska olimpijskie młodzieży | Igrzyska Olimpijskie Młodzieży 2012 | Igrzyska Olimpijskie Młodzieży | |
| Dopuszczalne, choć niezalecane, są formy pisane dużymi literami, zawierające nazwę miasta-organizatora lub rok w postaci w ... roku. Są one niezalecane z uwagi na ich częstą niejednoznaczność – ta sama impreza może być rozgrywana w tym samym mieście/roku kilkukrotnie. |
igrzyska olimpijskie w Sankt Moritz | Igrzyska Olimpijskie w Sankt Moritz [porównaj 1] | N/A |
| igrzyska olimpijskie w 1924 roku | Igrzyska Olimpijskie w 1924 roku [porównaj 2] | N/A | |
| mistrzostwa świata w narciarstwie klasycznym w Lahti | Mistrzostwa Świata w Narciarstwie Klasycznym w Lahti [porównaj 3] | N/A | |
| Skrótowce od tego typu określeń należy zapisywać dużymi literami. | N/A | IO (igrzyska olimpijskie) | io |
| N/A | LIO (letnie igrzyska olimpijskie) | lio | |
| N/A | ZIO (zimowe igrzyska olimpijskie) | zio | |
| N/A | MŚ (mistrzostwa świata) | mś | |
| N/A | MŚJ (mistrzostwa świata juniorów) | mśj |
Powszechny błąd nr 2 – zamienne używanie rzeczowników „liczba” i „ilość”
[edytuj | edytuj kod]| Reguła [reguła 4] | Zapisy prawidłowe
|
Przykłady powszechnych błędów
|
|---|---|---|
| Rzeczowniki policzalne określane są liczbą, a niepoliczalne – ilością. Rzeczowniki niepoliczalne mogą zostać określone jednostkami (np. kg, l, m3). Reguła ta ma pewne, zdroworozsądkowe odstępstwa (w przypadku dużej ilości teoretycznie policzalnych, a w praktyce niezliczonych przedmiotów). | liczba osób | ilość osób |
| liczba medali | ilość medali | |
| liczba chromosomów | ilość chromosomów | |
| ilość wody | N/A | |
| ilość cukru | N/A | |
| ilość substancji | N/A |
Powszechny błąd nr 3 – zamienne używanie czasowników „mieć” i „posiadać”
[edytuj | edytuj kod]| Reguła [reguła 5] [reguła 6] | Zapisy prawidłowe
|
Przykłady powszechnych błędów
|
|---|---|---|
| Posiadać może tylko człowiek, każdy inny podmiot może co najwyżej mieć. „Posiadać” w języku ogólnym znaczy tyle, co „być właścicielem” (w prawie: „być posiadaczem”). | Hasło zawiera dużo źródeł. | Hasło posiada dużo źródeł. |
| Mój pies ma pchły. | Mój pies posiada pchły. | |
| W mieście znajduje się klub piłkarski. | Miasto posiada klub piłkarski. | |
| Kościół ma cztery wieże. | Kościół posiada cztery wieże. |
Powszechny błąd nr 4 – zamienne używanie zaimków pytajnych „jaki” i „który”
[edytuj | edytuj kod]| Reguła [reguła 7] | Zapisy prawidłowe
|
Przykłady powszechnych błędów
|
|---|---|---|
| Przy oczekiwanym wyborze jednostki ze zbioru zamkniętego (o określonej liczbie elementów) prawidłowym jest użycie zaimka „który”, nie zaś „jaki”. Gdy natomiast zbiór elementów do wyboru jest otwarty, prawidłowym zaimkiem będzie „jaki” (odpowiedź wówczas będzie najczęściej zawierać przymiotnik). Uproszczona zasada, ułatwiająca zapamiętanie: jaki? – taki, który? – ten. |
Który muzyk miał na imię Fryderyk? (odp. Chopin) |
Jaki muzyk miał na imię Fryderyk? (Zaimek jest prawidłowy, jeżeli pytający oczekuje odpowiedzi przymiotnikowej, na przykład „wybitny”.) |
| Czy wiesz, który czasownik jest prawidłowy – wziąć czy wziąść? | Czy wiesz, jaki czasownik jest prawidłowy – wziąć czy wziąść? | |
| Jakiego koloru jest ten samochód? | N/A |
Powszechny błąd nr 5 – zamienne używanie rzeczowników „narodowość”, „obywatelstwo” i „państwo”
[edytuj | edytuj kod]| Reguła | Zapisy prawidłowe
|
Przykłady powszechnych błędów
|
|---|---|---|
| Narodowość wyraża odczucie przynależności osoby do danego narodu (niekoniecznie do państwa). Obywatelstwo jest natomiast przynależnością państwową – taką, którą dana osoba ma określoną w dokumentach tożsamości. | narodowość polska (czuje się Polakiem/Polką) | narodowość: Polska |
| obywatelstwo polskie (wpisane do dowodu) | N/A | |
| państwo: Polska (reprezentant Polski) | narodowość: Polska |
Powszechny błąd nr 6 – stosowanie kropki jako separatora dziesiętnego
[edytuj | edytuj kod]| Reguła [reguła 8] | Zapisy prawidłowe
|
Przykłady powszechnych błędów
|
|---|---|---|
| W języku polskim separatorem dziesiętnym jest przecinek, a nie kropka (ta jest separatorem np. w języku angielskim). | 3,14 | 3.14 |
| 2,5 kg | 2.5 kg | |
| 128,5 m | 128.5 m |
Powszechny błąd nr 7 – nadużywanie apostrofów przy odmianie obcojęzycznych nazw
[edytuj | edytuj kod]| Reguła [reguła 9] [reguła 10] [reguła 11] | Zapisy prawidłowe
|
Przykłady powszechnych błędów
|
|---|---|---|
| Apostrof powinien być stosowany tylko wtedy, gdy jest to konieczne. Konieczne jest tylko wówczas, gdy obcojęzyczne słowo zakończone jest niemą literą lub dwuznakiem. Zwykle dotyczy to anglojęzycznych słów, które kończą się na nieme -e lub francuskojęzycznych zakończonych na nieme -es. | Facebooku | Facebook'u |
| Thomasa | Thomas'a | |
| Johanssona | Johansson'a | |
| Porterem | Porter'em | |
| George'a | Georga | |
| Wilde'a | Wilda | |
| Wilde'em | Wildem | |
| Descartes'a | Descartesa | |
| Sarkozy'ego | Sarkozego | |
| Viète'a | Vièta |
Powszechny błąd nr 8 – nadużywanie przecinków przed spójnikami
[edytuj | edytuj kod]| Reguła [reguła 12] [reguła 13] | Zapisy prawidłowe
|
Przykłady powszechnych błędów
|
|---|---|---|
| Przed spójnikami „i”, „oraz”, „lub”, „albo”, „ani”, „bądź”, „czy” oraz podobnymi przecinek stosuje się tylko wtedy, gdy spójnik występuje dwukrotnie w zdaniu (przed drugim spójnikiem stawia się wówczas przecinek) lub gdy drugi z członów zdania ma charakter dopowiedzenia. | Zajął trzecie lub czwarte miejsce. | Zajął trzecie, lub czwarte miejsce. |
| Mam 20 lat i pochodzę ze Szczecina. | Mam 20 lat, i pochodzę ze Szczecina. | |
| Albo to zrobisz, albo zrobię ci krzywdę. | Zrobisz to, albo zrobię ci krzywdę. | |
| Ani nie wygrał, ani nie stanął na podium. | Nie wygrał, ani nie stanął na podium. | |
| I od Kunegundy dostałem prezent, i od Zygfryda dostanę. | Dostałem prezent od Kunegundy, i Zygfryda. | |
| Proszę się upewnić, czy taka forma jest prawidłowa. | N/A | |
| Jest człowiekiem rozmownym, albo raczej gadułą. | N/A | |
| Przed spójnikiem „że” w wyrażeniach typu „chyba że”, „mimo że”, „jako że”, „tak że” nie stawia się przecinka. Należy go postawić przed całym wyrażeniem. | Zajął pierwsze miejsce, mimo że dobiegł drugi. | Zajął pierwsze miejsce mimo, że dobiegł drugi. |
| Zrobię to, chyba że mnie zabijesz. | Zrobię to chyba, że mnie zabijesz. | |
| W domu nikogo nie było, dlatego że wszyscy wyszli do pracy. | W domu nikogo nie było dlatego, że wszyscy wyszli do pracy. |
Powszechny błąd nr 9 – nadużywanie przecinków w zdaniach pojedynczych
[edytuj | edytuj kod]| Reguła [reguła 14] | Zapisy prawidłowe
|
Przykłady powszechnych błędów
|
|---|---|---|
| O ile w zdaniu nie jest zastosowana inna reguła (np. zdanie wtrącone), to nie należy stawiać przecinka pomiędzy podmiotem a orzeczeniem. | Ala ma kota. | Ala, ma kota. |
| Prezydent przyjechał do Włoch. | Prezydent, przyjechał do Włoch. | |
| Nie należy również stawiać przecinka, oddzielającego okolicznik miejsca/czasu od reszty zdania. | Na Białorusi rządy sprawuje Łukaszenka. | Na Białorusi, rządy sprawuje Łukaszenka. |
| 14 lipca 1999 zdobył mistrzostwo świata w podnoszeniu ciężarów. | 14 lipca 1999, zdobył mistrzostwo świata w podnoszeniu ciężarów. | |
| Już na początku prezydenckiego przemówienia usnąłem. | Już na początku prezydenckiego przemówienia, usnąłem. |
Powszechny błąd nr 10 – utożsamianie ZSRR z Rosją, Jugosławii z Serbią, Czechosłowacji z Czechami
[edytuj | edytuj kod]| Reguła | Zapisy prawidłowe
|
Przykłady powszechnych błędów
|
|---|---|---|
| W statystykach sportowych bardzo często przypisuje się dorobek medalowy sportowców radzieckich Rosji, sportowców czechosłowackich Czechom, sportowców jugosłowiańskich Serbii. Jest to postępowanie błędne, gdyż nie jest regułą, że reprezentant ZSRR był Rosjaninem. Przykładem jest biegacz narciarski Władimir Smirnow, który startował w reprezentacjach Związku Radzieckiego, Wspólnoty Niepodległych Państw i Kazachstanu. W statystykach medale zdobyte dla ZSRR i WNP bywają przypisywane Rosji, z którą zawodnik raczej nie powinien być utożsamiany. | osobne rubryki dla ZSRR, Rosji, Ukrainy, Białorusi, Kazachstanu i pozostałych byłych republik radzieckich | wspólna rubryka dla ZSRR i Rosji |
| osobne rubryki dla FSR Jugosławii, Serbii, Czarnogóry, Słowenii, Macedonii, Bośni i Hercegowiny, Chorwacji | wspólna rubryka dla FSR Jugosławii i jednej z byłych jugosłowiańskich republik | |
| osobne rubryki dla NRD i RFN | wspólna rubryka dla NRD i RFN | |
| osobne rubryki dla Czechosłowacji, Czech i Słowacji | wspólna rubryka dla Czechosłowacji i Czech | |
| Niektórzy popadają w skrajność i dokonują sztucznych podziałów, dzieląc statystyki medalowe np. na PRL i Polskę. Tego typu działanie jest nieuzasadnione – zmieniony ustrój polityczny nas w tym przypadku nie interesuje. | wspólna rubryka dla PRL i Polski | osobne rubryki dla PRL i Polski |
| wspólna rubryka dla RFN i Niemiec | osobne rubryki dla RFN i Niemiec |
Powszechny błąd nr 11 – podawanie ujemnej straty w hasłach sportowych
[edytuj | edytuj kod]| Reguła | Zapisy prawidłowe
|
Przykłady powszechnych błędów
|
|---|---|---|
| Strata jest wyrażeniem, które samo w sobie określa, że wartość liczbowa jest ujemna. Stawianie znaku minusa przed stratą powoduje powstanie ujemnej straty, a ujemna strata jest przewagą (dwa minusy dają plus). | strata: 15,2 pkt | strata: -15,2 pkt |
| strata: 27 s | strata: -27 s | |
| strata: 14,5 m | strata: -14,5 m |
Powszechny błąd nr 12 – zamienne używanie określeń „skocznia średnia” i „skocznia normalna”
[edytuj | edytuj kod]| Reguła | Zapisy prawidłowe
|
Przykłady powszechnych błędów
|
|---|---|---|
| Wbrew powszechnemu przekonaniu (błąd jest powielany w mediach, także przez tzw. „ekspertów”) istnieje różnica pomiędzy skocznią normalną a skocznią średnią. Różnica między skocznią średnią a normalną polega na różnych parametrach technicznych obiektów. Punkt konstrukcyjny skoczni średniej wynosi od 45 do 74 metrów, a skoczni normalnej od 75 do 100 metrów. | skocznia średnia ≠ skocznia normalna | skocznia średnia = skocznia normalna |
| Skocznia średnia – skocznia, której punkt K wynosi 45–74 m | N/A | |
| Skocznia normalna – skocznia, której punkt K wynosi 75–100 m | N/A |
Porównania
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Zimowe Igrzyska Olimpijskie 1928, Zimowe Igrzyska Olimpijskie 1948
- ↑ Letnie Igrzyska Olimpijskie 1924, Zimowe Igrzyska Olimpijskie 1924
- ↑ Mistrzostwa Świata w Narciarstwie Klasycznym 1926, Mistrzostwa Świata w Narciarstwie Klasycznym 1938, Mistrzostwa Świata w Narciarstwie Klasycznym 1958, Mistrzostwa Świata w Narciarstwie Klasycznym 1978, Mistrzostwa Świata w Narciarstwie Klasycznym 1989, Mistrzostwa Świata w Narciarstwie Klasycznym 2001, Mistrzostwa Świata w Narciarstwie Klasycznym 2017
Reguły
[edytuj | edytuj kod]- ↑ igrzyska i olimpiada. pwn.pl, 16 września 2012. [dostęp 2016-08-22].
- ↑ olimpijski festiwal młodzieży Europy. pwn.pl, 9 marca 2013. [dostęp 2016-08-22].
- ↑ mistrzostwa. pwn.pl, 20 października 2004. [dostęp 2016-08-22].
- ↑ ilość czy liczba?. pwn.pl, 17 października 2002. [dostęp 2016-08-22].
- ↑ Posiadać. Rada Języka Polskiego, 2001. [dostęp 2018-04-27].
- ↑ posiadać. pwn.pl, 22 czerwca 2004. [dostęp 2016-08-22].
- ↑ który i jaki. pwn.pl, 14 listopada 2002. [dostęp 2017-10-29].
- ↑ kropka dziesiętna czy przecinek dziesiętny?. pwn.pl, 13 czerwca 2003. [dostęp 2016-08-22].
- ↑ apostrof. pwn.pl, 26 lipca 2002. [dostęp 2016-08-22].
- ↑ apostrof. pwn.pl, 2 stycznia 2003. [dostęp 2016-08-22].
- ↑ Apostrof'y w zły'ch miejsc'ach. michal-gorecki.pl, 30 grudnia 2011. [dostęp 2016-08-22].
- ↑ Przecinek a spójniki: i, a (= i), oraz, tudzież, lub, albo, bądź, czy, ani, ni. pwn.pl. [dostęp 2016-08-31].
- ↑ Chyba że i inne spójniki z że. pwn.pl, 12 stycznia 2016. [dostęp 2016-08-31].
- ↑ Przecinek w zdaniu pojedynczym. interpunkcja.com.pl, 20 lipca 2011. [dostęp 2016-09-04].
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
Cover photo is available under {{::mainImage.info.license.name || 'Unknown'}} license.
Cover photo is available under {{::mainImage.info.license.name || 'Unknown'}} license.
Credit:
(see original file).
