For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Wikipedysta:Skrzeczk/Genetyka kota domowego.

Wikipedysta:Skrzeczk/Genetyka kota domowego

Kot domowy (Felis catus) jest spotykany obecnie w bardzo wielu odmianach barwnych. Gatunek ten można spotkać w kolorze czarnym, czekoladowym (brązowym), cynamonowym, rudym, niebieskim (szarym), liliowym, płowym, kremowym i białym. Częste są tzw. pręgi. Są koty o różnych typach włosa (krótkowłose, długowłose, rex oraz osobniki bez okrywy włosowej).

Geny odpowiadające za wyglądów kotów domowych

[edytuj | edytuj kod]
Kot pręgowany tygrysio.
Po lewej kot pręgowany klasycznie, po prawej kot centkowany.
Kot odmiany ticked. Włosy tego kota nie są jednobarwne.

Loci determinujące pręgi

[edytuj | edytuj kod]

U kotów pręgowanie jest "włączane" przez dominujący allel (A). Powoduje on wyraźną widoczność prążków. Recesywny allel a odpowiada za brak prążków, jednak są one nadal widoczne u kotów i kremowych[1]. Za ostateczny kształt pręgów odpowiadają inne geny. Pierwotnie uważano, że pręgowanie klasyczne jest determinowane przez allel tb recesywny wobec następnych, a kolejność dominacji alleli to Ta (pręgowanie ticked)>Ts (pręgowanie centkowane)>Tm (pręgowanie tygrysie)>tb (pręgowanie klasyczne). Wyniki badań pokazują jednak, że za rodzaj pręgowania u kotów (nie licząc genu "włącznika") jest ustalany przez trzy geny. Pierwsza linia to TiA>Ti+, a druga to TaM>Tab. Jeśli w pierwszej lini genotyp to TiaTia kot będzie miał fenotyp jak TaTa w jednoliniowym typie dziedziczenia przedstawionym wcześniej. Kot o genotypie TiATi+ będzie miał pręgi na ogonie i nogach, a resztę ciała z lekkimi pasami lub taki sam wygląd jak homozygota z pierwszą wersją genu. U obu genotypów druga linia nie ma wpływu. W przypadku genotypu Ti+ Ti+ o rodzaju pręg decyduje drugi locus. Dominujący allel oznaczony jako TaM determinuje pręgowanie tygrysie. Drugi allel, który wobec niego jest recesywny, odpowiada za pręgowanie klasyczne. Pewien gen lub wiele genów odpowiada za zmianę pręgowania tygrysiego w centkowane[2].

Locus TYRP1

[edytuj | edytuj kod]
Kot czarny.
Kot pręgowany czarno
Odmiana czekoladowa (zwana też brązową) .
Pręgowanie kota z genotypem bb lub bb1.
Cynamonowy

Istnieją trzy allele tego genu: dominujący do pozostałych B (czarny), recesywny wobec pierwszego i dominujący nad trzecim b (czekoladowy lub brązowy) i recesywny w stosunku do obu b1. Koty o genotypach BB, Bb oraz Bb1 są czarne bądź pręgowane czarno. Koty z genotypem bb lub bb1 czekoladowe lub czekoladowo pręgowane, a z b1b1 są cynamonowe albo pręgowane cynamonowo. Wszystkie mogą ulec rozjaśnieniu innym genem[3].

Locus decydujący o barwie rudej

[edytuj | edytuj kod]
Kot w kolorze rudym.
Samica odmiany szylkret (kolor czarny i rudy).
Tu przykład innej kotki w tej odmianie.
Tutaj osobniczka czekoladowo-ruda.

Za kolor rudy odpowiada mutacja w genie położonym na chromosomie X. Powoduje to, że samice i samce dziedziczą tę barwę inaczej[4][1]. Allel O odpowiada za kolor rudy, allel o za odmianę naturalną. U samców genotyp rudego to OY (Y oznacza chromosom Y, nie mający wpływu na barwę), a nierudego to oY. U samic genotyp rudej osobniczki to OO, a nierudej oo i istnieje jeszcze wariant Oo, który odpowiada za odmianę szylkret[1]. Kotka może być w dwóch kolorach: czarno-ruda, brązowo-ruda i cynamonowo-ruda (to w zależności od genu TYRP1). Jest to odmiana występująca prawie wyłącznie u samic, gdy jeden allel odpowiada za kolor rudy, a drugi nie. W różnych miejscach dochodzi do zahamowania produkcji jednego z barwników, w innych nie i kotka ma wtedy różne barwy[4]. Na obszarach w barwie rudej i kremowej zawsze występują pręgi. Jest też szansa na pojawienie się samców odmiany szylkret. Oznaczałoby to, że dany kot padł ofiarą aberracji chromosomowej polegającej na dodatkowym chromosomie X[1][5]. Nadmiar w materiale genetycznym wiązałby się także z patologicznymi zmianami jąder i z bezpłodnością. Jest to odpowiednik ludzkiego zespołu Klinefeltera[5].

Locus MLPH

[edytuj | edytuj kod]
Niebieski (szary) kot domowy.
Kot niebieski (szary) pręgowany klasycznie z białymi obszarami
Liliowe kocię.
Tutaj biało-popielaty kot.
Kot kremowy. Wiadomo, że skoro rude koty są pręgowane to i kremowe też.
Tutaj kotka odmiany szylkret niebiesko-kremowa (rozjaśniona wersja czarno-rudych).

Na genie MLPH[6] u kotów mogą być dwa allele: allel D odpowiada za brak zmian w barwie, allel d zmienia ją na jaśniejszą[7]. Barwy zmieniają się odpowiednio: czarny do niebieskiego (nazywanego też szarym)[3][7] , brązowy (czekoladowy) do liliowego[3] , cynamonowy do płowego[3] i rudy do kremowego[7]. Koty odmiany szylkret też mają takie zmiany np. zamiast brązowo-rudy, liliowo-kremowy.

Koty z białymi oznaczeniami

[edytuj | edytuj kod]
bicolor czarny
Kot z genotypem SS, czyli wzór van.

Nie wiadomo dokładnie, który gen odpowiada za białe wzory kota. Przypuszcza się jeden z trzech genów, które odpowiadają za to u innych ssaków (KIT, EDNRB, PDGFRA). U kotów brak białego plamienia oznacza się jako s, a jego wystąpienie jako S. Koty z genotypem SS są w większości białe, a obszary innego koloru ograniczają się do głowy i ogona, a heterozygoty są odmiany bicolor (dwukolorowy). Koty z genotypem ss będą bez białych zaznaczeń. Za kota w całości białego odopowiada inny gen[8].

Koty białe, niebieskookie i głuche

[edytuj | edytuj kod]

Znane są koty białe, które mają niebieskie oczy i są głuche. Gdy aktywny jest allel W (u kotów z genotypami WW, Ww), wówczas kot jest cały biały[9][10], a oczy ma często (nie zawsze) niebieskie[10] lub różnobarwne[9]. Wiele takich kotów jest głuchych[9][10].

Locus TYR

[edytuj | edytuj kod]
Kompletny albinizm u kota domowego. Widoczne różowe oczy.
Kot z genotypem cscs.
Genotyp bbcbcb, czyli brązowy kot z mutacją cb.

Istnieje kilka wariantów tego genu u kotów. Naturalny i dominujący to C, a recesywnym dla pierwszego są cb oraz cs. Koty z genotypami CC, Ccb, Ccs nie będą się różnić niczym od wcześniejszych odmian[11][12]. Koty odmiany cbcs będą czymś między cb, a cs[12]. Istnieje jeszcze recesywny dla pozostałych allel c, powodujący albinizm (w tym różowe oczy. Homozygoty cc będą zupełnymi albinosami[11].

Zmiany w typie włosa

[edytuj | edytuj kod]

Struktura kociej sierści może się różnić. U kotów długowłosych recesywnym allelem powodującym tę cechę jest l, a dominującym powodującym krótką sierść L. Koty odmiany rex mają kręcone futro. Za ten rodzaj kotów odpowiada recesywny allel r, natomiast R warunkuje brak cechy rex[13]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d A. Schmidt-Küntzel, G. Nelson, VA. David, AA. Schäffer i inni. A domestic cat X chromosome linkage map and the sex-linked orange locus: mapping of orange, multiple origins and epistasis over nonagouti.. „Genetics”. 181 (4), s. 1415-25, Apr 2009. DOI: 10.1534/genetics.108.095240. PMID: 19189955. 
  2. E. Eizirik, VA. David, V. Buckley-Beason, ME. Roelke i inni. Defining and mapping mammalian coat pattern genes: multiple genomic regions implicated in domestic cat stripes and spots.. „Genetics”. 184 (1), s. 267-75, Jan 2010. DOI: 10.1534/genetics.109.109629. PMID: 19858284. 
  3. a b c d LA. Lyons, IT. Foe, HC. Rah, RA. Grahn. Chocolate coated cats: TYRP1 mutations for brown color in domestic cats.. „Mamm Genome”. 16 (5), s. 356-66, May 2005. PMID: 16104383. 
  4. a b NB. Todd. Cat gene frequencies in Chicago and other populations of the United States.. „J Hered”. 60 (5). s. 273-7. PMID: 5366321. 
  5. a b WR. Centerwall, K. Benirschke. An animal model for the XXY Klinefelter's syndrome in man: tortoiseshell and calico male cats.. „Am J Vet Res”. 36 (9), s. 1275-80, Sep 1975. PMID: 1163864. 
  6. Y. Ishida, VA. David, E. Eizirik, AA. Schäffer i inni. A homozygous single-base deletion in MLPH causes the dilute coat color phenotype in the domestic cat.. „Genomics”. 88 (6), s. 698-705, Dec 2006. DOI: 10.1016/j.ygeno.2006.06.006. PMID: 16860533. 
  7. a b c A. G. Searle: Gene frequencies in London's cats. W: Journal of Genetics. Springer India, 1949, s. 214-215. ISSN 0973-7731.
  8. MP. Cooper, N. Fretwell, SJ. Bailey, LA. Lyons. White spotting in the domestic cat (Felis catus) maps near KIT on feline chromosome B1.. „Anim Genet”. 37 (2), s. 163-5, Apr 2006. DOI: 10.1111/j.1365-2052.2005.01389.x. PMID: 16573531. 
  9. a b c DK. Ryugo, BT. Rosenbaum, PJ. Kim, JK. Niparko i inni. Single unit recordings in the auditory nerve of congenitally deaf white cats: morphological correlates in the cochlea and cochlear nucleus.. „J Comp Neurol”. 397 (4), s. 532-48, Aug 1998. PMID: 9699914. 
  10. a b c DR. Bergsma, KS. Brown. White fur, blue eyes, and deafness in the domestic cat.. „J Hered”. 62 (3). s. 171-85. PMID: 5137350. 
  11. a b DL. Imes, LA. Geary, RA. Grahn, LA. Lyons. Albinism in the domestic cat (Felis catus) is associated with a tyrosinase (TYR) mutation.. „Anim Genet”. 37 (2), s. 175-8, Kwiecień 2006. DOI: 10.1111/j.1365-2052.2005.01409.x. PMID: 16573534. 
  12. a b LA. Lyons, DL. Imes, HC. Rah, RA. Grahn. Tyrosinase mutations associated with Siamese and Burmese patterns in the domestic cat (Felis catus).. „Anim Genet”. 36 (2), s. 119-26, Apr 2005. DOI: 10.1111/j.1365-2052.2005.01253.x. PMID: 15771720. 
  13. A. G. Searle: The ‘rex’ type op goat in the domestic cat. W: Journal of Genetics. Springer India, 1949, s. 506, 507. ISSN 0973-7731.
{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Wikipedysta:Skrzeczk/Genetyka kota domowego
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?