Korporacjonizm – doktryna społeczno-ekonomiczna i teoria polityczna^[1] zakładająca, że podstawą rozwoju państwa powinny być korporacje zrzeszające pracodawców i pracowników^[1].

Korzeniami korporacjonizm sięga średniowiecznych gildii i cech^[1]. Doktryna ostatecznie ukształtowała się w XIX wieku^[2]. Podstawy teoretyczne korporacjonizmu zawarte zostały w katolickiej nauce społecznej. Korporacjonizm został przez Kościół katolicki powiązany z solidaryzmem^[1].

Korporacjonizm zakłada łączenie sprzecznych interesów grup społecznych zrzeszonych (pracowników i pracodawców) w korporacjach^[2]. Według korporacjonistów każda gałąź gospodarki tworzy zmonopolizowane i autonomiczne ciało^[3]. Autonomiczny byt zarządza swoimi wewnętrznymi cechami bez ingerencji rządu^[3]. W myśl korporacjonizmu także relacje między cechami nie mogą być kontrolowane przez rząd^[3].

Model ten obowiązywał głównie w państwach faszystowskich^[4][3]. Praktyczna realizacja korporacjonizmu daleko różniła się od jego założeń^[3]. Rządy faszystowskie w praktyce prowadziły politykę gospodarki centralnie sterowanej^[3].

Przykładami autorytarnych modeli korporacyjnych były: Włochy w okresie faszyzmu^[4], III Rzesza^[1], Hiszpania pod rządami Francisco Franco^[1], Portugalia António de Oliveira Salazara^[1], Austria Engelberta Dollfußa^[2] i Argentyna Juana Peróna^[2].

Ze względu na skojarzenia z faszyzmem korporacjonizm został w Europie zdyskredytowany. Niemniej jednak niektóre zachodnie demokracje posiadają cechy charakterystyczne dla korporacjonizmu^[4][5]. Najczęściej wymienianym przykładem jest Austria, gdzie prawo usankcjonowało izby rolnictwa, pracy czy biznesu. Członkostwo w takich izbach jest obowiązkowe a ich członkowie (pod kierownictwem kanclerza) podejmują kluczowe decyzje^[4][5]. Ten specyficzny model korporacjonizmu określany jest przez Austriaków mianem partnerstwa społecznego^[4]. Innymi demokracjami czerpiącymi z dorobku korporacjonizmu są Holandia, Szwecja i Norwegia^[4][5]. Współczesny model neokorporacjonizmu opiera się na współpracy pomiędzy biznesem, pracownikami i administracją rządową^[4]. Czynnikiem wzmacniającym istnienie we wspomnianych krajach modelu korporacyjnego jest istnienie silnego ruchu związkowego^[4].

Model ten poddany został krytyce przez liberałów^[3]. Ludwig von Mises określił zwolenników korporacjonizmu mianem „ciemniaków“, a ich tezy uważał za „absurdalne”^[3].