For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Wartość (filozofia).

Wartość (filozofia)

Wartościami w sensie filozoficznym zajmuje się aksjologia (filozofia wartości), która bada naczelne wartości moralne, estetyczne, religijne, kulturowe, poznawcze itd.

Definicja

[edytuj | edytuj kod]

Filozoficznie rozumiana wartość nie jest pojęciem jednoznacznym i obejmuje przede wszystkim następujące znaczenia[1]:

  1. Wartość jako cecha obiektywnie przysługująca danej rzeczy.
  2. Wartość jako cecha subiektywnie przypisana danej rzeczy przez podmiot – dowolnie albo zgodnie z przyjętymi w danej kulturze normami.
  3. Wartość w sensie metafizycznym (tomizm) to aspekt dobra jako transcendentalnej własności bytu mające swe racje zarówno w naturze bytu wartościowanego, jak i w naturze bytu wartościującego.
  4. W nowożytnej ontologii (Rudolf H. Lotze, Max Scheler, Nicolai Hartmann) wartości takie jak prawda, dobro, piękno, świętość są traktowane w oderwaniu od bytu na wzór idei platońskich.
  5. Wartość estetyczna jest dana w przeżyciu estetycznym jako to, co nas fascynuje, na przykład piękno, wzniosłość, tragizm, komizm itd.
  6. Wartość logiczna to prawdziwość lub fałszywość sądu.

Historia pojęcia

[edytuj | edytuj kod]

W filozofii termin „wartość” został przejęty z ekonomii (wartość ekonomiczna).

Pojęcie wartości zostało wprowadzone do filozofii w XIX wieku przez Rudolfa H. Lotzego i rozwinięte przez neokantowską szkołę badeńską[2].

Rodzaje wartości

[edytuj | edytuj kod]

Wartość może być pozytywna (dodatnia) lub negatywna (ujemna).

Wartość może być absolutna (bezwzględna) lub względna.

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Antoni Podsiad, Słownik terminów i pojęć filozoficznych, wyd. 1, Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 2000, s. 920–921, ISBN 83-211-1305-2, OCLC 48273215 [dostęp 2019-06-21].
  2. Tomasz Kubalica, Prymat rozumu praktycznego w logice. Teoria prawdy neokantowskiej szkoły badeńskiej., Katowice: Wyd. Uniw. Śląskiego, 2009, ISBN 978-83-226-1889-9, OCLC 634330772 [dostęp 2019-06-21].
{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Wartość (filozofia)
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?