Walter Lewin

Walter Hendrik Gustaw Lewin

Data i miejsce urodzenia	29 stycznia 1936 Haga
Zawód, zajęcie	astrofizyk, fizyk
Narodowość	holenderska
Alma Mater	Uniwersytet Techniczny w Delfcie
Multimedia w Wikimedia Commons

Walter Hendrik Gustaw Lewin (ur. 29 stycznia 1936 w Hadze) – holendersko-amerykański astrofizyk pochodzenia żydowskiego, wpływowy dydaktyk; wieloletni pracownik Massachusetts Institute of Technology (MIT). Laureat nagród naukowych i dydaktycznych, m.in. od samego MIT i od Fundacji Humboldta.

Lewin zajmował się astronomią rentgenowską w badaniach gwiazd neutronowych, m.in. układu podwójnego Scorpius X-1^[1] i mikrokwazaru KS 1731-260, nazywanego „zmrożoną gwiazdą”^[2]. Jest znany ze swoich wykładów na temat fizyki i ich publikacji online za pośrednictwem YouTube, edX i MIT OpenCourseWare^[3].

W grudniu 2014 roku MIT odebrało mu tytuł profesor emeritus. Powodem było przeprowadzone przez uczelnię dochodzenie – stwierdzono w nim molestowanie seksualne uczestniczki internetowego kursu MITx, który prowadził jesienią 2013 roku^[4][5].

Lewin urodził się jako syn Waltera Simona Lewina i Pieternelli Johanny van der Tang w 1936 roku w Hadze w Holandii. Był dzieckiem, gdy nazistowskie Niemcy okupowały Holandię podczas II wojny światowej^[3]. Jego dziadkowie ze strony ojca, Gustaw i Emma Lewin, którzy byli Żydami, zostali zamordowani w Auschwitz w 1942 roku. Aby chronić rodzinę, ojciec Lewina wyjechał, zostawiając matkę, by wychowała dzieci^[3]. Młody Walter Hendrik Gustaw studiował na Uniwersytecie Technicznym w Delfcie, gdzie w 1965 roku uzyskał doktorat z fizyki. W 1966 roku wyjechał do Ameryki, gdzie został adiunktem na Massachusetts Institute of Technology. W 1968 roku awansował na profesora nadzwyczajnego fizyki, a w 1974 roku uzyskał tytuł profesora^[5]. Na MIT służył łącznie przez 43 lata – od 1966 roku do przejścia na emeryturę w 2009 roku^[6].

Wstąpił do grupy astronomii rentgenowskiej na MIT i prowadził wraz z George’em W. Clarkiem przeglądy całego nieba za pomocą detektorów promieni X umieszczanych w balonach^[7]. Pod koniec lat siedemdziesiątych odbyło się około dwudziestu udanych lotów balonem. Te badania balonowe doprowadziły do odkrycia pięciu nowych źródeł promieniowania rentgenowskiego, które podwoiły liczbę wówczas znanych^[7]. Ponadto stwierdzono, że źródła tego promieniowania są bardzo zróżnicowane i zmienne. Niektóre są rozbłyskami rentgenowskimi, których odkrycie nie było możliwe z użyciem urządzeń zainstalowanych w rakietach, ze względu na zbyt krótki czas obserwacji. Badania z użyciem balonów doprowadziły również do odkrycia gwiazdy podwójnej GX 1 + 4, która była pierwszym wolno obracającym się pulsarem rentgenowskim^[7][8]. W kolejnych latach uczestniczył m.in. w badaniach wykonywanych z użyciem kosmicznego obserwatorium Exosat, teleskopów Ginga^[9], Chandra^[10] i in. W 2012 roku opublikowano artykuł na temat powstawania rentgenowskich układów podwójnych w gromadach kulistych (Walter Lewin i współautorzy, Dynamical Formation of Close Binary Systems in Globular Clusters, Astrophysical Journal 2003)^[11].

• 1978: NASA Award for Exceptional Scientific Achievement^[12]
• 1984: Nagroda Humboldta^[12]
• 1984: Guggenheim Fellowship^[13]
• 1984: MIT Science Council Prize za Excellence in Undergraduate Teaching^[13]
• 1988: MIT Department of Physics W. Buechner Teaching Prize^[13]
• 1991: Nagroda Humboldta^[12]
• 1997: NASA Group Achievement Award za Discovery of the Bursting Pulsar^[13]
• 2003: MIT Everett Moore Baker Memorial Award za Excellence in Undergraduate Teaching^[13]
• 2011: OpenCourseWare Consortium’s Leadership ACE Awards^[14]