Władysław Dowmont (ur. 23 lipca 1879 w Wilnie^[1], zm. 7 września 1960 we Włocławku^[2]) – polski fotograf.

Urodził się w Wilnie w rodzinie Romualda i Amelii z Czerniewskich Dowmontów^[1]. Pochodził ze średniowiecznej, szlacheckiej rodziny litewskich kniaziów pieczętującej się herbem Pogoń^[3][4][5][6]. Tradycje fotograficzne istniały w rodzinie Dowmontów już w poprzednim pokoleniu. Pierwszym fotografem z tej rodziny, i jednocześnie jednym z pierwszym fotografów w Wilnie był Walerian Wincenty Dowmont (ok. 1822-1886^[7]), syn ciotecznego dziadka Władysława^[3][8][9].

Swoje pierwsze praktyki Władysław Dowmont odbył w Zakładzie Fotograficznym Władysława Zatorskiego w Kownie^[10]. Dowmontowie musieli opuścić Kowno z powodu represji, jakie spotykały ich za krzewieni polskości na Litwie^[11][12].

W 1900 r. przyjechał do Włocławka wraz z Marią z Rodziewiczów Dowmontt (1865-1953), żoną swojego kuzyna, także fotografa Piotra Heliodora Dowmontta (1863-1910). Piotr Dowmontt był synem ww. Waleriana^[3][10][9]. Maria Dowmontt wykupiła wcześniej na potrzeby pracowni męża atelier przy obecnej ulicy 3 Maja 15, dawniej nazywanej Szeroką lub Nową. Pracownia istniała w tym miejscu już od połowy XIX wieku. Ponieważ przyjazd jej męża do Włocławka opóźniał się, sprzedała pracownię Karolowi Szałwińskiemu, który utworzył w tym miejscu Zakład Fotografii Artystycznej własnego imienia. Umowa z Szałwińskim zawierała klauzulę, według której Piotr Dowmontt nie mógł otworzyć we Włocławku atelier pod własnym nazwiskiem. Z tego powodu nie zdecydował się wówczas przyjechać do Włocławka i otworzyć tu własnej pracowni. Władysław Dowmont zatrudnił się jako praktykant w zakładzie fotograficznym Szałwińskiego^[10].

Karol Szałwiński zginął w 1906 roku w katastrofie na rzece Wiśle. Ponieważ nie założył własnej rodziny, jego atelier wykupił jego uczeń Władysław Dowmont. Jednocześnie wygasła umowa zawarta niegdyś między Karolem Szałwińskim a Marią Dowmontt, dzięki czemu jej mąż Piotr mógł otworzyć we Włocławku własną pracownię. Zakład Fotograficzny Piotra Dowmontta został otwarty w przygotowanej wcześniej pracowni przy ul. Brzeskiej 13, dzierżawionej dotąd przez Adama Kaszubskiego. Z uwagi na podobieństwo nazwisk między Władysławem a jego kuzynem, a także wysoką renomę jaką zdobył sobie wcześniej Karol Szałwiński, Dowmont postanowił prowadzić swój warsztat pod nazwiskiem byłego właściciela. Fotografie swojego autorstwa sygnował inicjałami W.D. W 1935 r. przeniósł warsztat do swojego domu przy Placu Wolności 7^[10].

Władysław Dowmont rozszerzył zakres świadczonych usług. Szałwiński interesował się głównie fotografią portretową. Dowmont, obok portretów indywidualnych i zbiorowych, wykonywał także zdjęcia reportażowe, pejzaże i zdjęcia architektury, w tym tej przemysłowej. Miał okazję wykonać portret m.in. ks. Stefana Wyszyńskiego^[13]. Dokumentował niemiecką okupację Włocławka w czasie I wojny światowej^[14]. Wykonał zdjęcia takich obiektów jak Cerkiew św. Mikołaja, które często są jednymi z nielicznych zachowanych do dziś fotografii tych budowli^[15]. Za swoje osiągnięcia na polu fotografii otrzymał złoty medal na Wystawie Rzemieślniczo-Przemysłowej w 1910 roku w Moskwie^[10]. W 1927 r. cennik Dowmonta wynosił 1 zł za portret indywidualny i 3 zł za zdjęcie grupowe^[16][17].

Był członkiem Oddziału Kujawskiego Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego^[18].

Zmarł 7 września 1960 roku. Został pochowany w rodzinnym grobowcu z końca XIX wieku na Cmentarzu Komunalnym we Włocławku, kwaterze nr 43A/1/12^[2].

29 kwietnia^[1] 1911 roku poślubił Feliksę z Szumańskich (1884-1942), działaczkę społeczną i radną Włocławka^[10][11][12]. Feliksa była spokrewniona z Karolem Szałwińskim. Była ona córką Marianny z Puchalskich Szumańskiej (1853-1894^[2]), przyrodniej siostry Tekli Marcjanny Szałwińskiej (1842-1910)^[19][20], matki Karola^[21].

Dowmontowie mieszkali w jednym z domów przy Placu Wolności 7, gdzie znajdowała się m.in. piekarnia, należąca kiedyś do ojca Feliksy z Szumańskich, Teofila (1842-1925). Obecnie domy te nie istnieją. Znajdowały się one w miejscu, gdzie dziś jest podwórze budynku z lat 70.^[10][11][22].

Para miała dwie córki, Marię Irenę zamężną Filipiak (1913-2007) i Danutę (1915-1944). Danuta Dowmont była dziennikarką. W czasie II światowej była członkinią Związku Walki Zbrojnej-Armii Krajowej o pseudonimie Jolanta. Razem z Tadeuszem Wojciechem Wojciechowskim (1908-1944) została pochwycona przez hitlerowców i osadzona w więzieniu przy ul. Łąckiego. 14 stycznia została rozstrzelana wraz z nim na Placu Solskich we Lwowie^[2][10][11].

Maria Irena poszła w ślady ojca i od 1945 roku pracowała w zakładzie fotograficznym ojca. Po śmierci ojca to ona przejęła jego zakład, cały czas prowadząc go pod szyldem K. Szałwiński. W 1967 r. przeniosła go na ulicę Żabią 13 (dom nr 227). Wcześniej swoją pracownię mieli tu m.in. Bolesław Sztejner i Chananel Ber Zonabend, który prowadził swój zakład pod nazwą Bernardi^{[10][11][23][24]}. W 1991 roku Irena Filipiak przeszła na emeryturę. Później w te miejsce przeniesiony został zakład państwa Rutkowskich (obecnie Jolanty Rutkowskiej), istniejący od 1988 roku, w 2019 r. przeniesiony na ul. Jagiellońską 13^[25][26].

Córką M.I. Filipiak jest filolog i bibliotekarka Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej - Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu, odznaczona m.in. Srebrnym Krzyżem Zasługi Danuta Anna Krełowska (ur. 1946)^[27][28].

W 1991 roku córka i następczyni Władysława Dowmonta, Maria Irena Filipiak sprzedała część zabytkowego wyposażenia warsztatu swojego ojca, a wcześniej Karola Szałwińskiego Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku. Obejmuje ono m.in. złoty medal z wystawy moskiewskiej z 1910 roku, prywatną pelerynę Władysława Dowmonta, aparaty fotograficzne, negatywy, parawany, prasę do fotografii, krzesła, taborety, fotele i matrycę z napisem „K. Szałwiński”. Wyposażenie warsztatu jak i fotografie autorstwa Szałwińskiego i Dowmonta są eksponowane w Muzeum Historii Włocławka, gdzie utworzono z nich osobną ekspozycję pod tytułem Zakład fotograficzny z XIX/XX w.^[29][30] Zdjęcia aut. Szałwińskiego i Dowmonta można zobaczyć także w zbiorach Danuty Krełowskiej, opublikowanych na łamach Biblioteki Kolekcji Prywatnych^[31]. Prace Władysława Dowmonta zostały wykorzystane przy okazji wystawy towarzyszącej konferencji pt. Niepodległa w Kulturze: kultura Kujaw i Pomorza w okresie międzywojennym, zorganizowanej przez Danutę Krełowską i jej syna Zbigniewa w Książnicy Kopernikańskiej z okazji 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości^[13]. Dowmont był jednym z artystów, którego fotografie zainspirowały historyka Andrzeja Winiarskiego do napisania wydanej w 2008 r. publikacji pt. Włocławek na starej fotografii^[23].