Ten artykuł od 2015-06 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon ((Dopracować)) z tego artykułu.

Wójcik (forma żeńska: Wójcik, Wójcikowa, Wójcikówna; liczba mnoga: Wójcikowie) – jedno z najstarszych nazwisk polskich. Notowane od początku XIII wieku^[1]. Obecnie jest to czwarte pod względem popularności nazwisko w Polsce. Według bazy PESEL 27.01.2022 r. nazwisko to nosiło 49 892 Polek i 48 561 Polaków. Łącznie nazwisko to nosi 98 453 polskich obywateli^[2].

To samo nazwisko ma osiem różnych podstaw etymologicznych:

• najstarsza tzw. patronimiczna – od zdrobnienia imienia Wojciech – rodziny pochodzenia szlacheckiego, a także liczne rodziny pochodzenia mieszczańskiego i chłopskiego
• od słowa wójt – definiowanego wielorako: 1. urzędnik gminy, wsi lub miasta w średniowieczu z nadania królewskiego, lub z prawa niemieckiego, (rodziny pochodzenia szlacheckiego i chłopskiego); 2. prezes rady miejskiej, najwyższy z urzędników miejskich, burmistrz, prezydent, (rodziny pochodzenia mieszczańskiego); 3. zwierzchnik gminy wybierany z grona właścicieli gruntów, (rodziny pochodzenia chłopskiego); 4. sołtys (scultetus), przełożony nad gromadą wiejską, sędzia wiejski spośród włościan wybrany, (liczne rodziny pochodzenia chłopskiego); 5. jeden z włościan poddanych, wybrany przez dziedzica, niemający żadnej władzy sądowniczej, obowiązany tylko do wypełnienia na pańszczyznę, pilnowania robotników i zdawania z nich sprawy przed ekonomem,(liczne rodziny pochodzenia chłopskiego); 6. tzw. wójt gumienny, karbowy, włodarz, wybierany dawniej z wioski gospodarz do gospodarowania na roli, (liczne rodziny pochodzenia chłopskiego)
• od nazw wsi m.in.: Wójcia w krakowskim i Wójciki w opatowskim, łęczyckim, (rodziny pochodzenia szlacheckiego), oraz osady Wójcik w dawnym powiecie noworadomskim (rodziny pochodzenia chłopskiego)
• od zdrobnienia słowa wojak
• od nazwy ptaka wróblowatego zębodziobego z rodziny gajówek wójcik (rodziny pochodzenia mieszczańskiego i chłopskiego)
• od nazwy gry dziecięcej wójcik (rodziny pochodzenia chłopskiego)
• od niemieckiego słowa "Voget" adwokat (rodzina Wójcik pochodzenia niemieckiego pieczętująca się herbem: W srebrnym polu, orzeł czarny ukoronowany korona szlachecką złotą, cymer: pięć strusich piór na przemian trzy srebrne i dwa czerwone)
• od niemieckiego słowa "Voigt" wójt (rodzina Voigcik vel Wójcik pochodzenia pruskiego pieczętująca się czterema pasami czarnymi w słup na srebrnym polu, być może odmiana pruskiego herbu Kos)

Większość rodzin (ponad 90%) pochodzi ze stanu mieszczańskiego lub włościańskiego przyjmując nazwisko od słowa wójt lub ptaka "wójcik" między XVII a XIX wiekiem.

Istnieją także nieliczne rodziny pochodzenia szlacheckiego noszące to nazwisko, pieczętujące się herbami: Białynia (gniazda w ziemi radomskiej, chełmskiej, lwowskiej i lubelskiej), Łodzia (gniazdo w ziemi krakowskiej), Korab (gniazdo w ziemi łęczyckiej, Ogończyk (gniazdo w ziemi krakowskiej (Wójcia), Pobóg (gniazda w ziemi częstochowskiej i opatowskiej), Rola, Szeliga (gniazda w ziemi małopolskiej i lubelskiej), a także Pilawa (Wojczik, Wojsik, Wojszyk). Ponadto istnieją dwie rodziny szlacheckie pochodzenia niemieckiego i pruskiego pieczętujące się herbami własnymi.

W wiekach poprzednich (w niektórych przypadkach po dziś dzień) tak u rodzin szlacheckich, jak i mieszczan i włościan nazwisko Wójcik zapisywane było w różnych formach, najczęściej z łacińska: Voigcik, Voigtcik, Voigtczik, Vogcik, Vogtcik, Vogtczik, Wocik, Wogcik, Wogtcik, Wogtczik, Woichik, Wojchik, Wojczyk, Wojcik, Wojczik, Wojczyk, Wojschik, Wojschyk, Wojtik, Woycik, Woyczik, Woyczyk, Woysik, Woyszyk, Wójcicki, Wójcik, Wójcikiewicz, Wójcikowicz, Wójcikowski, Wójczik, Wójczyk, Wójsik, Wójszyk, Wójtik, Wóycicki, Wóyschik, Wóysik, Wóyszyk, Wujcicki, Wujcik, Wujcikowski, Wujczik, Wujczyk itp.

Wójcik w poszczególnych województwach^[3][4]:

• dolnośląskie – 3 313 mężczyzn, 3 356 kobiet
• kujawsko-pomorskie – 858 mężczyzn, 840 kobiet
• lubelskie – 5 988 mężczyzn, 5 365 kobiet
• lubuskie – 802 mężczyzn, 752 kobiety
• łódzkie – 2 906 mężczyzn, 3 079 kobiet
• małopolskie – 6 460 mężczyzn, 6 133 kobiety
• mazowieckie – 7 129 mężczyzn, 7 047 kobiet
• opolskie – 940 mężczyzn, 955 kobiet
• podkarpackie – 3 711 mężczyzn, 3 528 kobiet
• podlaskie – 210 mężczyzn, 227 kobiet
• pomorskie – 1 371 mężczyzn, 1 389 kobiet
• śląskie – 5 049 mężczyzn, 5 111 kobiet
• świętokrzyskie – 3 810 mężczyzn, 3 770 kobiet
• warmińsko-mazurskie – 978 mężczyzn, 784 kobiety
• wielkopolskie – 1 059 mężczyzn, 1 090 kobiet
• zachodniopomorskie – 1 468 mężczyzn, 1 615 kobiet

• Ada Wojcyk (1915–1982) – radziecka aktorka filmowa.
• Erick Wujcik (1951–2008) – amerykański twórca gier fabularnych i komputerowych.
• Jarosław Wujcik (ur. 1968) – tenor, kontratenor i dyrygent.
• Robert Wojcik (ur. 1993) – kanadyjski siatkarz

Zobacz stronę ujednoznaczniającą: Wójcik.

• tzw. Słownik warszawski, J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, Słownik języka polskiego, Warszawa 1902
• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, Warszawa 1893
• Słownik nazw osobowych i elementów identyfikacyjnych Sądecczyzny XV-XVII w., Kraków 1992
• Nazwiska mieszkańców Kalisza od XVI do XVIII wieku, Bydgoszcz 2001
• Herbarz polski. Od średniowiecza do XX wieku, L&L, Tadeusz Gajl 2007
• Polska Encyklopedia Szlachecka, Warszawa 1937
• Jan Długosz, Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis, 1470-1480
• Herbarz Soroczyński, wyd. Trees.pl, 2007

• Nazwiska występujące w rejestrze PESEL. dane.gov.pl. [dostęp 2022-06-05].