Skójka

Unio[1]
Philipsson, 1788
Skójka malarska
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	mięczaki
Gromada	małże
Podgromada	Palaeoheterodonta
Rząd	Unionoida
Rodzina	skójkowate
Rodzaj	Unio
Synonimy
Limella Rafinesque, 1815 Lymnium Oken, 1815 Unionea Rafinesque, 1815 Mysca Turton, 1822 Myisca Agassiz, 1846
Multimedia w Wikimedia Commons

Unio, skójka – rodzaj słodkowodnego małża z rodziny skójkowatych (Unionidae). Gatunki rodzaju Unio występują w Europie i na Bliskim Wschodzie.

Zasięg występowania przedstawicieli rodzaju obejmuje Europę, Bliski Wschód, do Nilu^[2]. W Polsce rodzaj reprezentowany jest przez trzy gatunki. Jego przedstawiciele zasiedlają różne typy płynących i stojących wód słodkich^[3]. Rodzaj znany jest z osadów triasu Europy i Ameryki Północnej^[4].

Muszla duża (o długości kilku-kilkunastu centymetrów), grubościenna, wąskoklinowata. Brzeg grzbietowy muszli prosty lub zgięty w dół. Zamek muszli z wyraźnymi zębami. Wątrobotrzustka barwy białooliwkowozielonej, ściany żołądka grube, umięśnione^[4].

Przedstawiciele rodzaju zasiedlają różne typy śródlądowych wód słodkich, przebywają zagrzebane całkowicie lub częściowo w osadach dennych. Poszczególne gatunki mogą różnić się pod względem preferencji siedliskowych^[5].

Filtratory, odżywiające się zawiesiną odcedzaną z wody na skrzelach. Ponad osady denne wystawiają tylną część ciała z syfonami, przez które pobierają i wyrzucają wodę do jamy płaszcza. Przepływ wody jest napędzany przez rzęski nabłonka migawkowego, pokrywającego skrzela i jamę płaszczową. Cząstki zawiesiny zatrzymane na skrzelach są sortowane, sklejane śluzem i transportowane do otworu gębowego lub wyrzucane jako pseudofekalia^[6].

Wymiana gazowa zachodzi za pośrednictwem skrzeli i jamy płaszcza^[7].

Osobniki są rozdzielnopłciowe, plemniki wyrzucane przez syfon wylotowy do wody, zapłodnienie wewnętrzne, jaja przetrzymywane są w komorach lęgowych (marsupiach) w płatach zewnętrznych skrzeli. Rozwój złożony, z larwą (glochidium) pasożytującą na nabłonku skrzeli ryb. Glochidium skójek jest płaskie, ma długość około 0,14–0,23 mm, jego nici larwalne są krótkie i grube. Po przeobrażeniu młode małże odczepiają się i opadają na dno^[8].

Rodzaj należy do rodziny skójkowatych (Unionidae). Został utworzony przez L.M. Philipssona w XIX wieku^[9].

Nazwa naukowa odnosi się do zdolności przedstawicieli tego rodzaju do wytwarzania pereł (łac. unio – perła^[10])^[11]. W języku polskim nazwą „skójka” określane są również niespokrewnione bezpośrednio z rodzajem Unio (należące do odrębnej rodziny perłoródkowatych) małże z gatunku Margaritifera margaritifera.

Gatunkiem typowym jest Unio pictorum (Linnaeus, 1758). Systematyka rodzaju różni się w zależności od opracowań, w skład rodzaju zaliczane są następujące gatunki:

• Unio pictorum (Linnaeus, 1758)^[2][1] – skójka malarska
• Unio crassus Philipsson, 1788^[2][1] – skójka gruboskorupowa
• Unio tumidus Philipsson, 1788^[2][1] – skójka zaostrzona
• Unio abyssinicus Martens, 1866^[1]
• Unio caffer Krauss, 1848^[1]
• Unio delphinus Spengler, 1793^[2][1]
• Unio durieui Deshayes, 1847^[1]
• Unio elongatulus Pfeiffer, 1825^[2]
• Unio gibbus Spengler, 1793^[2][1]
• Unio mancus Lamarck, 1819^[2][1]
• Unio ravoisieri Deshayes, 1847^[2][1]
• Unio terminalis Bourguignat, 1852^[1]
• Unio tigridis Bourguignat, 1852^[1]
• Unio tumidiformis Da Silva e Castro, 1885^[2][1]
• Unio valentinus Rossmässler, 1854^[2]

• Mięczaki Polski

• Andrzej Piechocki, Anna Dyduch-Falniowska: Mięczaki (Mollusca), małże (Bivalvia). T. 7a: Fauna słodkowodna Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993. ISBN 83-01-11005-8.

• Unio w bazie NCBI dostęp: 2 sierpnia 2015.
• Unio w WoRMS World Register of Marine Species, dostęp: 2 sierpnia 2015.