Ugłastowate
 Mollugo nudicaulis | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina |
ugłastowate |
| Nazwa systematyczna | |
| Molluginaceae Bartl. in F. G. Bartling & H. L. Wendland Beitr. Bot. 2: 158. Dec 1825, nom. cons.[3] | |
| Typ nomenklatoryczny | |
.jpg)
Ugłastowate (Molluginaceae) – rodzina roślin okrytonasiennych wyróżniana w obrębie goździkowców (Caryophyllales). Przynależność rodzajów do tej rodziny zmieniała się w miarę poznawania filogenezy goździkowców. Skład rodziny po badaniach molekularnych został ograniczony do ok. 9–11 rodzajów z ok. 90 gatunkami. Występują one na wszystkich kontynentach na obszarach pod wpływem klimatu tropikalnego i umiarkowanego ciepłego (także na Bałkanach i na rozległych obszarach Ameryki Północnej). Rośliny z rodzajów ugłasta i uglin są wykorzystywane w tradycyjnej medycynie ludowej w południowej Azji i w Afryce[2][4].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod].jpg)
Do rodziny należą rośliny jednoroczne i byliny nierzadko o budowie gruboszowatej. Liście są pojedyncze, całobrzegie, skrętoległe lub wyjątkowo naprzeciwległe czy okółkowe. U nasady pozbawione są przylistków, ew. mają przylistki błoniaste. Promieniste kwiaty skupione w wierzchotkowatych kwiatostanach, rzadko są pojedyncze. Zwykle są obupłciowe, rzadko jednopłciowe i wówczas rośliny są dwupienne. Okwiat składa się z 5, rzadko 4, białawo-zielonkawych, rzadko czerwonych listków. U niektórych przedstawicieli obecne są listkowato zmodyfikowane, białe prątniczki. Pręciki są zwykle w liczbie od 4 do 5 i połączone są u nasady w krótki cylinder. Owocolistki w liczbie 2-5, każdy zakończony własną szyjką i znamieniem. Owocem jest torebka[4].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]- Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)
Rodzina stanowi jedną z linii rozwojowych w obrębie goździkowców, klad bazalny grupy rodzin obejmującej m.in. portulakowate, kaktusowate i zdrojkowate.
| caryophylloids |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Pozycja w systemach Reveala
Zarówno w systemie z lat 1994–1999[5] jak i w systemie z lat 2007–2010[6] rodzina ta jest wyróżniana w obrębie rzędu goździkowców. W starszej wersji systemu część rodzajów (np. Tetragonia, Corrigiola) wyodrębniana była w rodzinę trętwianowatych (Tetragoniaceae)[5]. W nowszym systemie (też w ujęciu APweb) część rodzajów z tej rodziny włączona została do Molluginaceae, część (np. Tetragonia) do pryszczyrnicowatych (Aizoaceae). Rodzaj nadbrzeżyca (Corrigiola) umieszczany jest w obrębie goździkowatych (Caryophyllaceae). Wyodrębniono stąd również dwa rodzaje tworzące obecnie rodzinę libawowatych (Limeaceae)[2].
- Wykaz rodzajów[7]
- Adenogramma Rchb.
- Coelanthum E. Mey. ex Fenzl
- Glinus L. – uglin[8]
- Glischrothamnus Pilg.
- Hypertelis E. Mey. ex Fenzl
- Mollugo L. – ugłasta[8]
- Pharnaceum L.
- Polpoda C. Presl
- Psammotropha Eckl. & Zeyh.
- Suessenguthiella Friedrich
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-04] (ang.).
- ↑ a b c Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-04] (ang.).
- ↑ a b James L. Reveal: A Checklist of Family and Suprafamilial Names for Extant Vascular Plants. Plantsystematics.org. [dostęp 2010-05-30]. (ang.).
- ↑ a b Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 216. ISBN 1-55407-206-9.
- ↑ a b Crescent Bloom: Mollugo. The Compleat Botanica. [dostęp 2010-05-30]. (ang.).
- ↑ Reveal J. L.: Classification of extant Vascular Plant Families - An expanded family scheme. 2007. [dostęp 2010-05-30]. (ang.).
- ↑ Genera of Molluginaceae. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2011-06-05]. (ang.).
- ↑ a b Nazwa polska według Józef Rostafiński: Słownik polskich imion rodzajów oraz wyższych skupień roślin, poprzedzony historyczną rozprawą o źródłach. Kraków: Akademia Umiejętności, 1900, s. 337. (pol.).
- EoL: 4231
- Flora of China: 20193
- Flora of North America: 20193
- GBIF: 2517
- identyfikator iNaturalist: 71416
- IPNI: 77126662-1
- ITIS: 19941
- NCBI: 3590
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:77126662-1
- Tela Botanica: 101034
- identyfikator Tropicos: 42000076
- identyfikator taksonu Fossilworks: 55410
- CoL: 624P2
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
