Turzyca zgrzebłowata
| |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
turzyca zgrzebłowata |
| Nazwa systematyczna | |
| Carex strigosa Huds. Fl. Angl., ed. 2: 411 (1778)[3] | |
Turzyca zgrzebłowata[4] (Carex strigosa Huds.) – gatunek byliny z rodziny ciborowatych.
Rozmieszczenie geograficzne
[edytuj | edytuj kod]Zasięg tego gatunku obejmuje południową, środkową i zachodnią Europę oraz rejon Kaukazu[3]. W Polsce znany był długo tylko ze stanowisk w Puszczy Bukowej pod Szczecinem oraz ze Śląska. Od końca XX wieku turzyca ta znaleziona została na kolejnych stanowiskach w obrębie Pogórza Karpackiego, w Beskidach oraz w Górach Świętokrzyskich[5]. Po 1990 r. znaleziono następne stanowiska na Pogórzu Śląskim, Strzyżowskim, Wielickim, w Beskidzie Sądeckim, Beskidzie Niskim i Kotlinie Jasielsko-Krośnieńskiej[6].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Roślina trwała, wysokości 40-100 cm, kępkowa, z krótkimi rozłogami[6].
- Liście
- Pochwy liściowe jasnobrunatne, bez poprzecznych nerwów. Blaszki liściowe szerokie, nawet ponad 1 cm[7].
- Kwiaty
- Kwiatostany męskie na szczycie łodygi. Kłosy żeńskie na krótkich szypułkach, rzadkokwiatowe, w liczbie 3-5, wzniesione, lub słabo zwisłe, równowąskie, o długości 3-7 cm. Przysadki kwiatów żeńskich jajowatolancetowate, zaostrzone, zielonawe[7].
- Owoce
- Orzeszek w pęcherzyku o długości ok. 3 mm, z nagim, wyraźnie unerwionym i uciętym dzióbkiem na szczycie[7].
Biologia i ekologia
[edytuj | edytuj kod]Bylina, hemikryptofit. Rośnie w wilgotnych lasach liściastych[6]. W fitosocjologii gatunek charakterystyczny dla łęgów ze związku Alno-Ulmion, gatunek wyróżniający dla łęgów jesionowych Carici remotae-Fraxinetum[8]. Kwitnie od kwietnia do czerwca. Liczba chromosomów 2n=66[6].
Zagrożenia i ochrona
[edytuj | edytuj kod]Gatunek umieszczony na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006) w kategorii V (narażony). W wydaniu z 2016 roku otrzymał kategorię NT (bliski zagrożenia)[9]. Znajduje się także w Polskiej czerwonej księdze roślin (2001) w kategorii LR (niższego ryzyka); w wydaniu z 2014 roku otrzymał kategorię NT (bliski zagrożenia)[10].
Gatunek zagrożony jest przez osuszanie siedlisk i regulację cieków wodnych[6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-11-08] (ang.).
- ↑ a b Carex strigosa Huds., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-12-29].
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
- ↑ Towpasz Krystyna, Stachurska-Swakoń Alina, Bartoszek Wacław: Występowanie Carex strigosa Huds. na Pogórzu Strzyżowskim (Karpaty Zachodnie). W: Planta in vivo, in vitro et in silico. Szczepkowski A., Obidziński A. (red.). Warszawa: LV Zjazd Polskiego Towarzystwa Botanicznego, 2010, s. 65.
- ↑ a b c d e Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
- ↑ a b c W. Szafer, S. Kulczyński, B. Pawłowski: Rośliny Polskie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1967.
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
- ↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
- ↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
