Tryurydowate
.jpg) Sciaphila secundiflora | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina |
tryurydowate |
| Nazwa systematyczna | |
| Triuridaceae Gardner Trans. Linn. Soc. London 19: 160. Jun-Dec 1843[3] | |
Tryurydowate (Triuridaceae Gardner) – rodzina z rzędu pandanowców (Pandanales). Należy do niej 8[4]–9[2] rodzajów z około 50 gatunkami występującymi w strefie tropikalnej. Największe zróżnicowanie jest w Ameryce Południowej i Centralnej (od Gwatemali i Chiapas po południową Brazylię i Paragwaj), gdzie występuje 6 rodzajów. Pozostałe rodzaje rozproszone są w strefie międzyzwrotnikowej Afryki i Azji Południowo-Wschodniej. Są to niewielkie bezzieleniowe myko-heterotrofy z drobnymi kwiatami posiadającymi wolne owocolistki[2].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Pokrój
- Niewielkie rośliny bezzieleniowe, zwykle wieloletnie[5]. Pęd zabarwiony na biało, żółto, czerwonawy lub fioletowy[6].
- Łodyga
- Nadziemne prosto wzniesione, cienkie, wyrastają z także cienkich, podziemnych kłączy pokrytych łuskami[5].
- Kwiaty
- Rośliny dwupienne lub jednopienne, z kwiatami zwykle jednopłciowymi, zwykle też promienistymi, rzadziej grzbiecistymi[6], drobnymi[5]. Kwiaty wsparte przysadkami zebrane są w grono lub baldachogrono[6], rzadko kwiatostany zredukowane są do pojedynczego kwiatu[5]. Okwiat pojedynczy, składa się z trzech do 10 listków, czasem zrastających się u nasady i z przydatkami (kończykami) na końcach. Kwiaty męskie z 3 czterosporangiowymi lub 6 dwusporangiowymi pręcikami[6]. Pręciki bywają siedzące, osadzone na nitkach lub androgynoforze[5]. Kwiaty żeńskie z sześcioma lub większą liczbą wolnych owocolistków[6].
- Owoce
- Drobne, grubościenne mieszki, podobne do niełupek, czasem jednak niełupki właśnie. Nasiona drobne[5].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Rodzina ze względu na myko-heterotroficzny charakter i zredukowaną budowę organów przez długi czas była bardzo kłopotliwa do sklasyfikowania i umieszczana była w różnych miejscach systemu jednoliściennych[6]. Ze względu na wolne owocolistki, rośliny te dawniej były uważane za spokrewnione z żabieńcowatymi (Alismataceae) i dopiero badania molekularne pozwoliły na ujawnienie ich pozycji filogenetycznej[2]. W systemie Takhtajana rodzina sytuowana była we własnym, monotypowym rzędzie Triuridales[5].
Na podstawie zegara molekularnego wiek rodziny jest określany na 90 milionów lat. Z tego czasu skamieniałości (tzn. pochodzące z kredy) tu klasyfikowanych roślin znaleziono w New Jersey w Ameryce Północnej[6].
- Pozycja systematyczna według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)[2]
| pandanowce |
| |||||||||||||||||||||
Podrodzina Kupeaeae:
- Kihansia Cheek – rodzaj monotypowy z gatunkiem Kihansia lovettii
- Kupea Cheek & S. A. Williams
Podrodzina Sciaphileae:
- Sciaphila Blume, w tym Seychellaria Hemsl. i Hyalisma Champion
- Soridium Miers – rodzaj monotypowy z gatunkiem Soridium spruceanum
Podrodzina Triurideae:
- Lacandonia E.Martínez & Ramos – rodzaj monotypowy z gatunkiem Lacandonia schismatica
- Peltophyllum Gardner
- Triuridopsis H.Maas & Maas
- Triuris Miers
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b c d e Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2016-01-23] (ang.).
- ↑ James Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium. [dostęp 2010-10-06]. (ang.).
- ↑ Triuridaceae Gardner. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-03-11].
- ↑ a b c d e f g h i Armen Takhtajan: Flowering Plants. Springer Netherlands, 2009, s. 683. ISBN 978-1-4020-9609-9.
- ↑ a b c d e f g h Maarten J. M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World: An Illustrated Encyclopedia of Vascular Plants. Richmond, Chicago: Kew Publishing, The University of Chicago Press, 2017, s. 136. ISBN 978-1842466346.
- ↑ List of Genera in TRIURIDACEAE, [w:] Vascular plant families and genera, Kew Gardens & Missouri Botanical Garden [dostęp 2022-03-11] (ang.).
- ↑ R. Govaerts: World Checklist of Selected Plant Families. Kew Gardens. [dostęp 2022-03-11].
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
