For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Trybunał Konstytucyjny (Węgry).

Trybunał Konstytucyjny (Węgry)

Trybunał Konstytucyjny (węg. Alkotmánybíróság) – sąd konstytucyjny na Węgrzech. W skład trybunału wchodzi 15 sędziów, spośród których wybierany jest przewodniczący oraz jeden lub dwóch jego zastępców. Jest głównym organem państwa kontrolującym zgodność prawa węgierskiego z konstytucją Węgier (Magyarország Alaptörvénye) oraz chroniący zapewnione w niej prawa fundamentalne. Od 2010 kompetencja Trybunału do kontroli konstytucyjności jest poważnie ograniczona, co stawia go w innej pozycji niż sądy konstytucyjne Europy Zachodniej.

Utworzenie

[edytuj | edytuj kod]

W styczniu 1989 Zgromadzenie Narodowe przegłosowało rezolucję w sprawie utworzenia sądu konstytucyjnego. Miała to być instytucja posiadająca autorytet potrzebny przy demokratyzacji państwa i jego prawa, a także ustroju politycznego na Węgrzech. Oficjalna inauguracja sądu miała miejsce 16 października 1989, natomiast pracę rozpoczął on od 1 stycznia 1990.

Członkowie

[edytuj | edytuj kod]

Zgodnie z węgierską konstytucją, członków Trybunału wybiera węgierski parlament. Oprócz tego każda partia polityczna mająca swojego reprezentanta w parlamencie ma prawo do zaproponowania swojego kandydata na urząd sędziego. Kandydat wybrany przez partie musi uzyskać większość parlamentarną wynoszącą 2/3 wszystkich głosów. Dodatkowo Zgromadzenie Narodowe większością 2/3 wszystkich głosów wybiera przewodniczącego Trybunału Konstytucyjnego. Prawo węgierskie dopuszcza kandydaturę sędziów, którzy mają minimum 20 lat doświadczenia w zawodzie prawniczym oraz posiadają wybitną wiedzę w zakresie prawa. Kadencja sędziego trwa 12 lat, po tym czasie sędzia może się ubiegać o tylko jedną re-elekcję. Wraz z ukończeniem 70 lat przez sędziego nie może on dalej wykonywać pracy sędziego, tracąc tym samym członkostwo w Trybunale. Dodatkowo, sędziowie węgierskiego Trybunału Konstytucyjnego nie mogą być członkami partii politycznych i nie mogą prowadzić działalności politycznej.

W 2014 sędziami Trybunału byli[1]:

  • Elemér Balogh (ur. 1958)
  • István Balsai (ur. 1947)
  • Egon Dienes-Oehm (ur. 1945)
  • Imre Juhász (ur. 1963)
  • László Kiss (ur. 1951)
  • Barnabás Lenkovics (ur. 1950)
  • Miklós Lévay (ur. 1954)
  • Péter Paczolay (ur. 1956) – przewodniczący
  • Béla Pokol (ur. 1950)
  • László Salamon (ur. 1947)
  • István Stumpf (ur. 1957)
  • Tamás Sulyok (ur. 1956)
  • Péter Szalay (ur. 1960)
  • Mária Szívós (ur. 1949)
  • András Zs. Varga (ur. 1968).

Zmiany w pozycji prawnej po 2010

[edytuj | edytuj kod]

W 2010 większość parlamentarna kierowana przez Viktora Orbána wyłączyła spod jurysdykcji Trybunału ustawy okołobudżetowe i podatkowe. Zmieniono tryb wyboru sędziów TK, odchodząc od zasady, że są oni wybierani konsensualnie przez wszystkie ugrupowania parlamentarne. Zwiększono liczbę sędziów z 11 do 15, wydłużono ich kadencję z 9 do 12 lat i wprowadzono prawo ich reelekcji. Nowa Konstytucja Węgier z 2011 usankcjonowała te rozwiązania, co spotkało się z protestami wyrażanymi podczas manifestacji na ulicach Budapesztu gromadzących wiele tysięcy osób. Przyjęte rozwiązania krytykują uczeni i politycy dystansujący się od rządów Orbána. Do 2016 głosami kierowanej przez Orbána partii Fidesz wybrano 11 spośród 15 zasiadających obecnie w Trybunale sędziów[2].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Present members of The Constitutional Court of Hungary. [dostęp 2014-10-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-11-27)]. (ang.).
  2. Węgierski wariant. Jak zmieniano Trybunał Konstytucyjny. tvn24.pl, 13 stycznia 2016. [dostęp 2017-04-14].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Trybunał Konstytucyjny (Węgry)
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?