Trinidad Pardo de Tavera

Trinidad Hermenegildo José María Juan Francisco Pardo de Tavera y Gorricho

Data i miejsce urodzenia	13 kwietnia 1857 Manila
Data i miejsce śmierci	25 marca 1925 Manila
Zawód, zajęcie	językoznawca, polityk, lekarz, botanik, historyk, filozof
Multimedia w Wikimedia Commons

Trinidad Hermenegildo José María Juan Francisco Pardo de Tavera y Gorricho (ur. 13 kwietnia 1857 w Manili, zm. 25 marca 1925^[1] tamże) – filipiński językoznawca, polityk, lekarz, botanik, historyk i filozof.

Urodził się w Manili^[2][3] jako potomek prominentnej, majętnej rodziny. Od strony ojca powiązany z hiszpańskim rodem arystokratycznym o portugalskich korzeniach^[4], ze strony matki natomiast z filipińskimi przemysłowcami, zawdzięczającymi swoją fortunę między innymi pracy w sektorze bankowym i kontraktom na dostawy dla armii kolonialnej^[5].

Uczęszczał do prestiżowego Ateneo w rodzinnym mieście^[6]. Kształcił się w Colegio de San Juan de Letrán, następnie studiował medycynę kolejno na Universidad de Santo Tomás i na paryskiej Sorbonie. Uczestnik rewolucji filipińskiej, w tym Kongresu w Malolos (1898). Znany z proamerykańskich sympatii, w 1899 założył pismo „La democracia” o takim właśnie profilu politycznym^[7]. Gorący zwolennik wprowadzenia języka angielskiego do szerokiego użytku na archipelagu, zwłaszcza jako narzędzia służącego do wykorzenienia wszelkich śladów hiszpańskiego dziedzictwa kolonialnego^[8]. W 1900 znalazł się wśród twórców Partii Federalnej^[9]. W 1901 wszedł w skład Komisji Filipińskiej, ciała legislacyjnego powołanego przez amerykańskie władze okupacyjne^[10]. Był inicjatorem powstania pierwszej finansowanej ze środków publicznych szkoły medycznej na Filipinach, pełnił też funkcję jej pierwszego kierownika (1899–1900)^[11]. Od 1922 aż do swojej śmierci kierował Biblioteką Narodową Filipin^[12].

Uznawany za jednego z czołowych intelektualistów filipińskich swojej epoki^[13]. Pamiętany z artykułów poświęconych Filipinom w okresie przedhiszpańskim^[14]. Opublikował również szereg książek, zwłaszcza z zakresu językoznawstwa, historii i botaniki (chociażby szeroko komentowane Plantas medicinales de Filipinas, 1892)^[15]. Pozostawił też El alma filipina (1906) i El carácter de Rizal (1917). Ceniony także za swój wkład w reformę ortografii tagalskiej^[16]. Mimo żarliwości, z którą popierał rozpowszechnienie angielszczyzny wśród Filipińczyków, we własnej działalności pisarskiej używał niemal wyłącznie języka hiszpańskiego^[17].

Wolnomularz, członek Wielkiego Wschodu Francji^[18] i afiliowanej przy nim paryskiej loży Temple de L’Honneur et de L’Union^[19]. 16 czerwca 1901 zainicjował powstanie manilskiej loży Rizal i został wybrany jej mistrzem. Wkrótce później zmieniła ona obediencję, łącząc się z Wielką Lożą Francji w atmosferze skandalu. Istniała do 1909, kiedy to uległa rozwiązaniu po porażce partii Tavery w wyborach do filipińskiego parlamentu^[20].

Był inicjatorem przemianowania dystryktu Morong na dzisiejszą prowincję Rizal w czerwcu 1901^[21]. Jego młodszym bratem był rzeźbiarz Félix Pardo de Tavera (1859–1935)^[22].